Napoje energetyczne u młodzieży

Napoje energetyczne u młodzieży

Edukacja żywieniowa, zgodnie z definicją zawartą w „Podstawach nauki o żywieniu” H. Gertiga i J. Gawęckiego, to długotrwały proces, który polega na systematycznym przekazywaniu wiedzy o żywieniu i żywności. Jako nauczyciel wychowania fizycznego
i wychowawca postanowiłem zgłębić problematykę edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży. Wieloletnie obserwacje uczniów pozwoliły mi na wysunięcie hipotezy, że ich wiedza na temat zdrowego stylu życia jest niewystarczająca i powinna być im uświadamiana, ponieważ stanowi podstawę do ich dbałości o zdrowie w życiu dorosłym. Podstawą piramidy żywienia jest aktywność fizyczna, picie wody (min. 1,5 l dziennie), jedzenie regularnych posiłków (4-5 dziennie), spożywanie warzyw i owoców do każdego posiłku, picie przynajmniej dwóch szklanek mleka, ograniczenie spożycia mięsa, spożywanie ryb, nabiału i jaj, pełnoziarnistych produktów zbożowych, unikanie cukru, słodyczy. Obserwując młodzież podczas przerw śniadaniowych, wycieczek, ich czasu wolnego zauważyłem że niestety ich posiłki nie są pełnowartościowe. Najbardziej zaniepokoił mnie fakt spożywania przez nich napoi energetycznych. Postanowiłem przeprowadzić ankietę wśród moich uczniów z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Zduńskiej Dąbrowe im. Jadwigi Dziubińskiej.

Celem było zbadanie czy młodzież sięga po napoje energetyczne. W ankiecie wzięło udział 64 uczniów. Pierwsze pytanie pokazało, że aż 41 % uczniów spożywa napoje energetyczne.
Aż 9 % sięga po energetyki codziennie, 14% kilka razy w tygodniu, 21% kilka razy
w miesiącu, 48% kilka razy w roku a 8% nie pije ich wcale. Badanie pokazało, że napoje energetyzujące są bardzo popularne wśród młodzieży, a najbardziej znane to: Monster, Energy Drink, Red Bull, Tiger, Burn. Na pytanie dotyczące tego, czy zauważają zmiany
w zachowaniu po wypiciu napoju energetycznego uczniowie wymieniali: lepszą koncentracje podczas nauki, większe możliwości podczas uprawiania sportu, stwierdzają, że mogą więcej zrobić, łatwiej się ,,rozbudzić”, mają lepszy nastrój. Zdecydowana większość ankietowanych zaznaczyła, że rodzice nie wiedzą o ilości spożywanego przez nich energetyka.

Źródło: https://www.wiadomoscihandlowe.pl/

Napój energetyczny, często nazywany wśród uczniów ,, energetykiem”, ,,powerem” jest produktem ogólnodostępnym, ale dedykowanym dla osób pełnoletnich. Jest to produkt spożywczy, bezalkoholowy, gazowany. Ich spożywanie ma na celu zwiększenie koncentracji uwagi, wydajności, a nawet poprawę nastroju. W ostatnich latach pojawiło się wiele publikacji i badań, które pokazały, że tego typu produkty mają niekorzystny wpływ
na zdrowie. Podstawowym składnikiem jest kofeina, ale równie guarana, tauryna, (która wpływa na zwiększenie poprawę kondycji fizycznej), oraz duża ilość cukru. Są to składniki, które mogą powodować działania niepożądane. Nie powinny znajdować się w diecie osób niepełnoletnich.
Kofeina w nadmiernej ilości pobudza organizm, dzięki czemu spożywający nie odczuwają zmęczenia ale mogą mieć problemy z zaśnięciem. . Organizm nie jest w stanie wypocząć i się zregenerować (ani pod względem fizycznym, ani psychicznym), ponieważ nawet jeśli udałoby się zasnąć nie zapadniemy w tzw. ,,sen głęboki”. Zawiera również działanie psychoaktywne, które prowadzi do rozdrażnienia, uczucia lęku, zwiększonej nerwowości. Może powodować zawroty głowy, przyśpieszone bicie serca, drżenie rąk. Podnosi także poziom ciśnienia krwi. Energetyki zawierają bardzo dużą ilość cukru, która powoduje wzrost otyłości, cukrzycy . Są to choroby, z którymi dzieci i młodzież będą się zmagać do końca życia. To cukier jest dziś największym zagrożeniem naszego zdrowia metabolicznego, a w energetykach przyjmujemy jego wielkie ilości. Częste picie napojów energetycznych nie pozostaje obojętne na zachowanie społeczne. Dzieci stają się bardziej nerwowe i agresywne. Odpowiedzialny za to jest nagły wzrost glukozy we krwi, a potem jej spadek który powoduje tzw. huśtawkę nastrojów i olbrzymie skoki energii . Kolejne negatywne skutki to zwiększone ryzyko chorób nerek wynikające z odwonienia, a także choroby wątroby, ponieważ w składzie można znaleźć wiele chemicznych substancji.
Jak pokazuje ankieta młodzież potrafi spożyć kilka energetyków w ciągu dnia lub tygodnia. Okazuje się, że rzadko ograniczają się tylko do wypicia jednego napoju energetycznego. Można wysnuć wniosek, że wpadamy w pewien stopień uzależnienia od substancji, które pobudzają i podnoszą nam dawkę energii. Zastanawiałem się zatem dlaczego, tak się dzieje.
Dzieci i młodzież w dzisiejszym świecie żyją w bardzo szybkim tempie, mają wiele zajęć dodatkowych, nadmiar obowiązków i wymagań stawianych przez środowisko. Często nie radząc sobie ze stresem, sięgają po tego typu wspomagacze. Traktują je jak cudowny lek na zmęczenie. Uczniowie sięgają po nie aby zwiększyć swoją koncentrację uwagi lub by po prostu zyskać więcej czasu np. na naukę. Kolejnym aspektem sięgania po tego typu napoje jest ich po prostu popularność bądź przyzwyczajenie do dobrego smaku. Często znani aktorzy, influencerzy reklamują cudowne właściwości tego produktu. Energetyki wpływają również na poprawę nastroju, a jak wiadomo huśtawka emocjonalna w wieku dojrzewania jest nagminna.
Jak widać spożywanie nadmiernej ilości tego typu napojów szkodzi zdrowiu. Od 1 stycznia 2024 r. Na szczęscie weszły w życie przepisy, które pozwalają ograniczyć spożywanie przez młodzież tych produktów. Tych napojów nie kupią już osoby niepełnoletnie. Niestety młodzież w dalszym ciągu sięga po tego typu produkty. W związku z tym bardzo ważna jest profilaktyka i edukacja zdrowotna. Warto uświadamiać jak zdrowo się odżywiać i w naturalny sposób podnosić sobie dawkę energii. Uświadamiać w jakich produktach znajdują się naturalne energetyki.
Prawdziwą dawką energii jaką możemy dostarczyć naszemu organizmowi jest systematyczna aktywność fizyczna. Uważa się, że np. bieganie jest porównywane do narkotyku, który uzależnia. Dlatego należy zachęcać do uprawiania sportu który nie tylko poprawia nastrój ale ma pozytywny wpływ na kondycję psychofizyczną naszego organizmu. Po wykonanym treningu poziom endorfin (hormonu szczęścia) wzrasta i mimo zmęczenia samopoczucie jest dużo lepsze oraz jesteśmy pełni energii. Warto rozpocząć dzień od wysiłku, ponieważ doda nam to sił przez cały dzień. Dobrym paliwem energetycznym jest również spożywanie pożywnego śniadania. To ono ma duże znaczenie na nasze funkcjonowanie w ciągu całego dnia. Cytrusy są nie tylko źródłem witamin i składników mineralnych ale dostarczają energii. Charakterystyczny ich smak i zapach działa pobudzająco i pobudza do działania. W ziarnach kakaowca znajdziemy wiele cennych składników mineralnych które dobroczynnie wpływają na układ nerwowy. Popularna stała się również maca, która zwiększa odporność na stres, poprawia wytrzymałość mięsni i energii.
Ankieta dla uczniów z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego
w Zduńskiej Dąbrowe i. Jadwigi Dziubińskiej
Ankieta jest anonimowa i dotyczy spożywania napoi energetycznych wśród młodzieży jednej ze szkół średnich. Jej wyniki wykorzystam wyłącznie do celów naukowych i zawodowych. Będę wdzięczny za rzetelne wypełnienie kwestionariusza, który składa się z 6 pytań.
1. Czy pijesz napoje energetyczne?
a.) Tak
b.) Nie
2. Jak często spożywasz napoje energetyczne? (odpowiedz jeśli odpowiedziałeś/as twierdząco w pytaniu nr 1)
a.) Kilka razy dziennie
b.) Kilka razy w tygodniu
c.) Kilka razy w miesiącu
d.) Kilka razy w roku
e.) Nie pije ich wogóle
3. Czy zauważasz zmiany w swoim zachowaniu po wypiciu napoju energetycznego?
a.) Tak (jakie? ........................................)
b.) Nie
4. Jakie znasz napoje energetyczne ? (Wymień ich nazwy)

........................................
5. Czy rodzice pozwalają Ci spożywać napoje energetyczne ?
a) Tak
b) Nie
c) Nie wiedzą o tym
6. Dlaczego lubisz sięgać po napoje energetyczne? (Krótko uzasadnij)

........................................

Opracował:
Jakub Jędrachowicz