Postawy prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstwa

podstawy przedsiębiorczości

Spis treści

Wstęp 2
Podstawowe definicje 3
Przedsiębiorstwo 3
Przedsiębiorca 4
Działalność gospodarcza 5
Działalność rejestrowana i nierejestrowana 7
Formy prawne działalności 7
Formy opodatkowania 10
Podatek VAT 12
Rejestracja działalności 12
Ograniczenia w rejestracji działalności 14
Zatrudnianie pracowników 16
Budowanie wizerunku 18
Podsumowanie 20

Wstęp
Tematem poniżej pracy są podstawy prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Decydując się na podjęcie tego tematu zależało mi na przybliżeniu zagadnienia dla osób, które chciałyby rozpocząć działalność gospodarczą i posiadają niewielką wiedzę w tym zakresie. Analizując dostępną literaturę i kierując się tematem pracy wybrałam zagadnienia dotyczące przede wszystkim podstawowych elementów związanych z założeniem działalności, tzn. formy prawne, formy opodatkowania, etapy rejestracji, ograniczenia związane z rejestracją, zagadnienia związane z zatrudnianiem pracowników i budowaniem wizerunku firmy. Ze względu na obszerny zakres tematyczny poszczególnych elementów pracy, które dotyczą zarówno prawa pracy, prawa gospodarczego, prawa cywilnego, rachunkowości jak i marketingu jest ona kompendium podstawowych zagadnień potrzebnych w pierwszym kroku prowadzenia działalności gospodarczej i może posłużyć także jako konspekt dla zajęć edukacyjnych z zakresu podstaw przedsiębiorczości dla szkół ponadpodstawowych.

Podstawowe definicje

W aspekcie zagadnienia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej powinniśmy w pierwszej kolejności odnieść się do przedmiotowych definicji wynikających z tematyki tej pracy. Za kluczowe w ogólnym rozumieniu tematu uważam 3 definicje, a mianowicie: przedsiębiorstwo, przedsiębiorca oraz działalność gospodarcza.

Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo to wyodrębniona prawnie i ekonomicznie jednostka gospodarcza. Istotą działalności przedsiębiorstwa jest produkcja dóbr lub świadczenie usług. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku poprzez zaspokajanie potrzeb konsumentów. Z perspektywy finansowej celem przedsiębiorstwa jest wzrost jego wartości rynkowej w średnim i długim okresie z korzyścią dla jego właścicieli.
W Kodeksie cywilnym art.55 przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej Obejmuje ono w szczególności:
-oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
-własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
-prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
-wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
-koncesje, licencje i zezwolenia;
-patenty i inne prawa własności przemysłowej;
-majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
-tajemnice przedsiębiorstwa;
-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo jako jednostka prawna i ekonomiczna może być postrzegane w zależności od klasyfikacji, jaką przyjmiemy omawiając to zagadnienie. Podstawowa klasyfikacja obejmuje następujące kryteria:
- własność – przedsiębiorstwa państwowe, samorządu terytorialnego, spółdzielcze, prywatne, mieszane (państwowo-prywatne)
-forma prawna – przedsiębiorstwa własności indywidualnej, spółki cywilne, spółki prawa handlowego
-notowania lub nienotowania na giełdzie papierów wartościowych– przedsiębiorstwa giełdowe, niegiełdowe
- rodzaj i zakres działalności – przedsiębiorstwa produkcyjne, a w tym przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane i rolne; przedsiębiorstwa handlowe, usługowe, mieszane (np. produkcyjno-usługowe, produkcyjno- handlowe itd.)
- terytorialne rozczłonowanie – przedsiębiorstwa jednozakładowe, wielozakładowe, sieciowe
- internacjonalizacja – przedsiębiorstwa krajowe, międzynarodowe, wielonarodowe, globalne
- liczba pracowników – w przeliczeniu na pełne etaty umowy o pracę wyróżniamy mikroprzedsiębiorstwa (do 10 pracowników), przedsiębiorstwa małe (do 50 pracowników), średnie ( do 250 pracowników) i duże ( powyżej 250 pracowników).

Przedsiębiorca

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Uogólniając przedsiębiorca to podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą. W literaturze wymieniane są 3 definicje charakteryzujące przedsiębiorcę:
• osoba fizyczna
• osoba prawna
• jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej

Osoba fizyczna uzyskuje statut przedsiębiorcy poprzez uzyskanie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Do prowadzenia działalności gospodarczej niektórych rodzajów przedsiębiorca musi uzyskać zezwolenie, licencję lub koncesję albo wpis do rejestru działalności regulowanej.
Przedsiębiorcy z definicji nabywają tytuł osoby prawnej z chwilą wpisu do właściwego rejestru – takim rejestrem jest Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Nabycie tytułu osoby prawnej poprzedzone jest m.in. podpisywaniem umowy spółki lub aktu założycielskiego w formie aktu notarialnego oraz muszą być spełnione inne wymogi, opisane w odpowiednich aktach prawnych. Osobami prawnymi mogą być np. spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa państwowe, jednostki samorządu terytorialnego, banki, spółdzielnie itd.
Przedsiębiorcy w myśl prawa to także osoby w jednostce organizacyjnej nieposiadające osobowości prawnej, np. spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo- akcyjna, wspólnota itp. Taka jednostka może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania mocą swojego działania. Członkowie takiej jednostki organizacyjnej co do zasady ponoszą za jej zobowiązania odpowiedzialność subsydiarną, tj. powstającą z chwilą jej niewypłacalności.
Przedsiębiorca zgodnie z ordynacją podatkową art.7 § 1 jest również podatnikiem, co powoduje obowiązki podatkowe, które stanowią osobne zagadnienie w prowadzeniu działalności i zostaną omówione w dalszej części pracy.

Działalność gospodarcza

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej definiuje działalnością gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły W myśl tej definicji działalność gospodarcza ma na celu pracę będącą źródłem dochodu. Musi być prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły, a więc trzeba analizować i przestrzegać przepisy regulujące działalność gospodarczą w zakresie prawa cywilnego, prawa pracy, ordynacji podatkowej itd.
Każda osoba planując założenie działalności zwraca uwagę na interesującą ją branżę. Naturalne jest przecież, że realizacja własnych pomysłów odbywa się w sferze własnych zainteresowań. Jednak trzeba zwrócić uwagę na popyt i podaż w branży, w której planowana jest działalność. Należy wykonać rozeznanie rynku i obszaru działania z uwzględnieniem, czy pomysł, który ma być zrealizowany ma szansę powodzenia. Można do tego wykorzystać narzędzia dostępne do analizy, np. analiza SWOT, która uwzględnia silne i słabe strony przedsięwzięcia oraz szanse i zagrożenia wynikające z danego pomysłu na biznes. W kontekście działalności gospodarczej, a więc w sferze ekonomicznej, działalność ma być źródłem dochodu i utrzymania człowieka, więc zasadne jest przygotowanie biznesplanu, w którym uwzględnione są wszystkie koszty i zyski związane z planowaną działalnością.
Aspektem, o którym trzeba także pamiętać jest lokalizacja i baza lokalowa. Lokalizacja działalności często wiąże się z branżą, w której przedsiębiorca zamierza działać, np. przedsiębiorca planujący działalność usługową w zakresie gastronomii lokalizuje się przykładowo w pobliżu atrakcji turystycznych. Lokalizacja przedsiębiorstwa może być też narzucona poprzez istniejącymi strefami przemysłowymi i ekonomiczne na danym terenie lub poprzez plan zagospodarowania przestrzennego, gdzie opisane są rodzaje działalności dozwolone lub zabronione na konkretnym terenie. Baza lokalowa natomiast to odpowiedź na pytanie o zapotrzebowanie na lokale i budynki potrzebne w prowadzeniu działalności. Przedsiębiorca może prowadzić działalność w Internecie, gdzie nie potrzebny jest lokal albo wręcz odwrotnie - działalność będzie wymagała dużego zaplecza lokalowego, np. w przypadku zakładu produkcyjnego.
Praca w charakterze przedsiębiorcy wymaga również indywidualnych cech charakterologicznych, gotowości do podjęcia ryzyka, odpowiedzialności za podejmowane działania oraz dojrzałości w podejmowaniu samodzielnych decyzji.
Jeśli wszystkie elementy dotyczące chęci założenia działalności gospodarczej przedstawione powyżej są rozpatrzone pozytywnie i przyszły przedsiębiorca jest zdecydowany podjąć ten krok w swojej ścieżce zawodowej, można przejść to „technicznego” przeprowadzenia całej procedury związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Działalność rejestrowana i nierejestrowana

Po analizie charakteru i zakresu działalności przedsiębiorca może zdecydować się na prowadzenie działalności nierejestrowanej. Działalność nierejestrowana jest możliwa jeśli przedsiębiorca spełnia odpowiednie warunki:
- jest osobą fizyczną
- nie prowadził działalności w ramach spółki cywilnej
- działalność nie jest działalnością regulowaną odrębnymi przepisami
-miesięczne przychody z działalności nie przekraczają 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia w danym roku
- w okresie ostatnich 60 miesięcy nie była prowadzona działalność gospodarcza
Nie jest potrzebne rejestrowanie działalności w przypadku działalności agroturystycznej rolników, produkcji wina przez rolników oraz w sytuacji rolniczego handlu detalicznego. Jeśli przedsiębiorca nie spełnia powyższych warunków musi zarejestrować działalność.

Formy prawne działalności

Kolejnym elementem związanym z rozpoczęciem działalności gospodarczej jest forma prawna przedsiębiorstwa. Ma ona wpływ na koszty prowadzenia działalności, czas potrzebny do uruchomienia przedsiębiorstwa, ryzyko działalności, zaangażowanie osób tworzących przedsiębiorstwo oraz skalę przedsięwzięcia.
Formy prawno- organizacyjne prowadzenia działalności gospodarczej przedstawia poniższy schemat.

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest prowadzona we własnym imieniu i na własny rachunek, przedsiębiorca odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania firmy. Zaletą jest łatwość utworzenia i prowadzenia, proste zarządzanie, brak wymagań kapitałowych przy tworzeniu. Jednoosobowa działalność gospodarcza jest rejestrowana w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej (CEIDG)
Spółka cywilna nie jest formą prawną, lecz umową uregulowaną przepisami Kodeksu Cywilnego. Zaletami jest prostota zasad organizacji, wkład wspólników i podział zysków określony w umowie, brak wymagań kapitałowych przy tworzeniu. Wspólnicy spółki cywilnej, których musi być min.2, rejestrują rozpoczęcie działalności każdy osobno w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Wszystkie spółki prawa handlowego, które omówię poniżej, podlegają pod Kodeks Spółek Handlowych i zgłoszenie tego typu działalności odbywa się poprzez wpis Krajowym Rejestrze Handlowym (KRS).
Spółka jawna ( w skrócie sp.j.) to spółka min.2 osób, której majątek stanowi mienie wnoszone lub nabyte. Zobowiązania są pokrywane z majątku spółki solidarnie. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach. Zaletami są łatwość utworzenia i prowadzenia, brak kapitału przy tworzeniu.
Spółka partnerska ( skrót sp.p) jest spółką, gdzie wspólnicy wykonują wolny zawód. Lista tych zawodów znajduje się w Kodeksie Spółek Handlowych w art.88. Podczas rejestracji należy przedłożyć uprawnienia dotyczące wykonywania wolnego zawodu przez partnerów oraz zawrzeć umowę w formie notarialnej. Wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania pozostałych partnerów, chyba że zapisy umowy stanowią inaczej. Zaletami są łatwość utworzenia i prowadzenia spółki oraz brak kapitału przy tworzeniu.
Spółka komandytowa ( skrót sp.k.) to spółka min.2 wspólników o zróżnicowanych funkcjach w spółce. Komandytariusz odpowiada wobec wierzycieli do wysokości kwoty komandytowej, czyli wniesionego wkładu. Komandytariusz może reprezentować firmę tylko jako pełnomocnik, nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki – chyba że umowa stanowi inaczej. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń związanych z wkładem kapitałowym. W spółce komandytowej może być zróżnicowany podział obowiązków a zyski dzielone są proporcjonalnie do wniesionego wkładu. Spółka musi być zarejestrowana w formie notarialnej i istnieje wymóg prowadzenia pełnej księgowości.
Spółka komandytowo-akcyjna (skrót S.K.A.) to spółka min.2 osób – komplementariusza i akcjonariusza. Akcjonariusz może reprezentować spółkę, nie odpowiada za jej zobowiązania. Wspólnicy mogą mieć różny zakres odpowiedzialności i obowiązków. Wobec wierzycieli bez ograniczeń odpowiada akcjonariusz. Spółka musi być zarejestrowana w formie notarialnej i jest wymóg prowadzenia pełnej księgowości.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ( skrót sp.z.o.o.) zalicza się do spółek kapitałowych co oznacza, że podstawa funkcjonowania jest połączenie kapitałów, które wnoszą podmioty tworzące spółkę. Minimalny kapitał to 5000zł. W spółce funkcjonuje organ zarządzający, kontrolny i walne zgromadzenie wspólników. Wspólnicy mogą opuszczać spółkę lub przejmować udziały bez konieczności rozwiązywania spółki. Konieczna jest umowa notarialna powstania spółki i prowadzenie pełnej księgowości.
Spółka akcyjna powoływana jest w celu realizacji większych przedsięwzięć a minimalny kapitał to 500 000zł. Cechą charakterystyczną jest także anonimowość wspólników, którzy nie muszą być ujawnieni w rejestrze. Spółka musi być zarejestrowana w formie notarialnej i obowiązuje wymóg prowadzenia pełnej księgowości. Wspólnicy mogą opuszczać spółkę lub przejmować udziały bez konieczności rozwiązywania spółki.
Podczas podejmowania decyzji o formie prawnej zakładanej działalności przedsiębiorcy kierują się w pierwszej kolejności prostotą przepisów dotyczących działalności, zakresem działań swojego przedsiębiorstwa, kapitałem jakim się dysponuje oraz doświadczeniem na rynku.

Formy opodatkowania

Przedsiębiorca zakładając działalność gospodarczą co do zasady staje się automatycznie podatnikiem. W zależności od wybranej formy prawnej przedsiębiorstwa istnieją dwa sposoby opodatkowania, określone w odpowiednich ustawach. Jest to Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Dowolność wyboru formy opodatkowania jest tutaj ograniczona w momencie decyzji w sprawie formy prawnej a różnice między opodatkowaniem osób fizycznych i osób prawnych wynikają z przepisów zawartych w odpowiednich ustawach i rozporządzeniach Ministrestwa Finansów. Różnice między PIT a CIT, oprócz ich zaszeregowania do formy prawnej zostawiam bez szczegółowego wyjaśnienia, gdyż dotyczą tematyki z zakresu rachunkowości i nie są przedmiotem tej pracy.
Elementem form opodatkowania jest także prowadzenie księgowości tzw. pełnej lub uproszczonej. Księgowość pełna lub uproszczona jest narzucona częściowo przez formę prawną przedsiębiorstwa, ale zależy także od zakresu i rodzaju działalności i osiąganych dochodów.
Do uproszczonej księgowości mają prawo jednoosobowa działalność gospodarcza, spółki partnerskie, spółki jawne i cywilne osób fizycznych, o ile ich przychód roczny nie przekroczy wartości 2 000 000 euro. Przedsiębiorstwo ewidencjonuje tylko podstawowe dane finansowe. Jest to prosty łatwy sposób zapisywania zdarzeń. Przedsiębiorca wybierając rodzaj opodatkowania, na następujące możliwości:
• zasady ogólne
• podatek liniowy
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Zasady ogólne dotyczą wszystkich przedsiębiorców i są automatycznie przypisane prowadzeniu działalności. Przedsiębiorca nie zgłasza tego faktu przy rejestracji. Opodatkowanie podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych odbywa się według skali podatkowej, a podstawę opodatkowania stanowi dochód (dochód = przychód – koszty uzyskania tego przychodu). Stawka podatku uzależniona jest od wysokości uzyskanego dochodu i stanowi :
• 12% dla podstawy obliczenia podatku do wysokości 120.000 zł
• 32% dla podstawy obliczenia podatku powyżej 120.000 zł.

Przy tej formie opodatkowania przedsiębiorca można skorzystać z preferencyjnego rozliczenia dochodu rocznego razem ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, dotyczą go ulgi i odliczenia od dochodu i od podatku. Księgę przychodów i rozchodów prowadzi się według zasad opisanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 23 grudnia 2019r.
Opodatkowanie dochodu podatkiem liniowym 19% polega na jednolitej stawce podatku w ciągu całego roku, a podstawę opodatkowania stanowi dochód (dochód = przychód – koszty uzyskania tego przychodu). Przedsiębiorcy, którzy decydują się na podatek liniowy muszą zgłosić ten fakt do naczelnika urzędu skarbowego. Przy tej formie opodatkowania nie można skorzystać z preferencyjnego rozliczenia rocznego razem ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, nie można korzystać z ulg i odliczeń od dochodu i od podatku. Trzeba prowadzić księgę przychodów i rozchodów.
Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ma wyłączenia, które uzależnione są od rodzaju prowadzonej działalności i innych okoliczności. Wszystkie one są wymienionych w art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Podstawą opodatkowania jest przychód, a stawka podatku wynosi 17%, 15%, 14%; 12,5%, 12%,10%, 8,5%, 5,5%, 3% . Przy wyborze opodatkowania w formie ryczałtu należy zgłosić ten fakt do naczelnika urzędu skarbowego, nie można skorzystać z preferencyjnego rozliczenia rocznego się razem ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko i korzystać z ulg i odliczeń od dochodu i od podatku. Trzeba prowadzić odrębną za każdy rok podatkowy ewidencję przychodów, w rozbiciu na poszczególne stawki podatku, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Na pełną księgowość można się zdecydować dobrowolnie, a część przedsiębiorców, na podstawie obowiązujących przepisów, jest zobligowana do prowadzenia ksiąg handlowych. Pełna księgowość jest obowiązkowa dla spółek komandytowych, komandytowo-akcyjnych, akcyjnych i spółek z o.o. oraz dla firm, które osiągnęły przychody w wysokości co najmniej 2 000 000 euro w skali roku. Podstawą do prowadzenia ksiąg handlowych jest ustawa o rachunkowości. Do uniwersalnych zasad, stosowanych powszechnie należy zasada dwustronnego zapisu każdej operacji gospodarczej oraz zasada periodyzacji, czyli okresowych sprawozdań finansowych. W ramach pełnej księgowości prowadzona jest księga główna, księgi pomocnicze, wykaz aktywów i pasywów, zestawienie obrotów i sald itd.
Podatek VAT

Podatek od towarów i usług, potocznie zwany VAT to podatek, który dotyczy sprzedawców i nabywców, ponieważ jego wartość jest doliczana do transakcji kupna-sprzedaży.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:
• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
• eksport towarów
• import towarów,
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Regulacje ustawy o VAT zwalniają od podatku przedsiębiorców, których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe. W przepisach funkcjonuje także zwolnienie przedmiotowe z VAT i dotyczy ono czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, takich jak usługi medyczne, finansowe, edukacyjne i inne. Zwolnienia te nie zależą od wysokości obrotów. W ustawie są przewidziane także rodzaje działalności gospodarczej, które obligatoryjnie podlegają opodatkowaniu VAT bez względu na dochód .
W Polsce obowiązuje aktualnie kilka stawek podatku VAT - 23%, 8%, 5%, 0%. Stawka podatku zależy od rodzaju wykonywanej działalności. Podatnika VAT obowiązuje prowadzenie ewidencji sprzedaży i nabycia z rozbiciem na kwoty netto i brutto, oraz rozliczanie podatku naliczonego i nabytego na formularzach obowiązujących w danym roku podatkowym publikowanych przez Ministerstwo Finansów.

Rejestracja działalności

Po etapie wstępnym- pomysłodawczym i formalnych decyzjach dotyczących działalności przedsiębiorstwa, rejestrację można przedstawić jako schemat, w którym trzeba uwzględnić wszystkie kroki, aby dojść do ostatecznego rezultatu, jakim jest rozpoczęcie działalności.
 Rejestracja wniosku
 nazwa
 kody PKD
 Urząd Statystyczny
 Urząd Skarbowy
 Zakład Ubezpieczeń Społecznych
 Rachunek bankowy
 Zezwolenia i koncesje
 Pieczątka
 Państwowa Inspekcja Pracy
 Państwowa Inspekcja Sanitarna

Przy rejestracji wniosku trzeba wpisać nazwę firmy. Nazwa w zależności od formy prawnej posiada swoją ustaloną strukturę, tzn. nazwa z imieniem i nazwiskiem lub nazwa ze skrótami. Kolejnym krokiem jest podanie kodu PKD, który określa zakres działalności przedsiębiorstwa. Kody Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zostały uporządkowane i posegregowane w grupy. Każdy przedsiębiorca powinien wśród nich odnaleźć taki kod, która najlepiej i najbliżej opisuje jego działalność - będzie to kod główny. Można także dopisać kody poboczne (maksymalnie do 10)
W zależności od wybranej formy prawnej już w pkt.1. „Rejestracja” następuje rozróżnienie. Jednoosobowa działalność gospodarcza oraz spółki cywilne podlegają wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) a spółki prawa handlowego do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) . Wniosek rejestracyjny można złożyć na formularzu elektronicznym lub osobiście w urzędzie gminy. Niezbędny do wysyłki internetowej jest podpis elektroniczny z pomocą kwalifikowanego certyfikatu lub podpis elektroniczny ePuap, ale jest to zagadnienie dotyczące wszystkich obywateli załatwiających formalności online, więc nie jest on specyfikacją przy działalności gospodarczej.
1 lipca 2011r. została wprowadzona zasada tzw. jednego okienka, która ma na celu ułatwienia rejestracji przez złożenie jednego wniosku w jednym miejscu. Informacje są automatycznie rozdzielane pomiędzy odpowiednie urzędy i instytucje. Przepływ informacji pomiędzy odpowiednimi urzędami powoduje iż automatycznie przedsiębiorca składa:
• zgłoszenie do Urzędu Statystycznego o nadanie numeru REGON,
• zgłoszenie lub aktualizację do Urzędu Skarbowego o numer NIP (dla osób już posiadających numer prywatny staje się numerem firmowym),
• oświadczenie do Urzędu Skarbowego o formie opodatkowania,
• zgłoszenie płatnika składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Rejestracja w przypadku spółek prawa handlowego, po ustaleniu nazwy i kodów PKD, posiada minimalnie inną ścieżkę rejestracji. Jeśli jest to wymagane umowę spółki należy zawrzeć u notariusza, potem dopiero następuje rejestracja spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zasada tzw. jednego obowiązuje także w przypadku spółek prawa handlowego, zgłoszenie do ZUS-u trzeba częściowo przeprowadzić samodzielnie, ze względu na możliwą zbieżność form płatników w spółkach.
Przy rejestracji wniosku nie jest wymagane posiadanie rachunku bankowego, ale kwestię tą należy uzupełnić później. Rachunek tzw. firmowy służy do rozliczeń finansowych w przedsiębiorstwie i jest wymagany m.in. przez Urząd Skarbowy. Kwestią do późniejszego uzupełnienia jest pieczątka. Większość przedsiębiorców posiada dwie pieczątki: pieczątkę firmową z danymi przedsiębiorstwa, tzn. nazwa, adres, NIP oraz pieczątkę imienną.
17 stycznia 2013 roku został zniesiony obowiązek zgłoszenia pracodawcy do okręgowego inspektora. PIP ( Państwowa Inspekcja Pracy) uzyskuje informacje z danych, które gromadzone są w rejestrze podmiotów GUS-u oraz z tych zbieranych przez ZUS na kontach płatników. Nowelizacja przepisów dotyczy także Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ale nie dotyczy przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność, gdzie higiena ma znaczenie szczególne, np. kosmetyczki, fryzjerzy, weterynarze, restauracje, bary itd. Wpisy do rejestru Państwowej Inspekcji Sanitarnej mogą dotyczyć także kontroli lokalu, gdzie sprawdza się zakład pod kątem wymagań określonych w załączniku II do Rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 w sprawie higieny środków spożywczych. Należą do nich między innymi kwestie związane z wyposażeniem, wystrojem, konstrukcją, rozmieszczeniem i wielkością pomieszczeń, zaopatrzenie ich w wodę, wentylację itp.

Ograniczenia w rejestracji działalności

Elementem dotyczącym rozpoczęcia działalności jest kwestia reglamentacji działalności gospodarczej. W zależności od charakteru działalności nie jest to element obowiązkowy dla każdego przedsiębiorcy, jednak trzeba dokonać analizy przepisów i uwzględnić ten fakt przy rejestracji . Reglamentacja działalności gospodarczej oznacza brak pełnej swobody zakładania i prowadzenia określonych rodzajów działalności, które to przepisy są zawarte w Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Powodem są kwestie istotne dla funkcjonowania państwa, w szczególności bezpieczeństwo oraz interes publiczny. W Polsce reglamentacja może mieć formę:
• koncesji
• zezwolenia
• licencji
• wpisu do rejestru działalności regulowanej

Ocenę, czy przedsiębiorca spełnia warunki przeprowadza właściwy organ, np. Urząd Miasta, Ministerstwo itd. Ten sam organ później weryfikuje, czy firma działa zgodnie z ustawowymi warunkami lub z treścią wydanej decyzji i warunkami zapisanymi w koncesji lub zezwoleniu.
Koncesja to pozwolenie na działalność gospodarczą objęte największymi rygorami. Stosuje się w przypadku działalności, która ma szczególne znaczenie ze względu na ważny interes publiczny lub na bezpieczeństwo państwa i obywateli, np. poszukiwania złóż kopalin, wytwarzania materiałów wybuchowych, obrotu paliwami i energią, rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych itd. Jest udzielana zawsze na czas określony nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na krótszy czas.
Zezwolenie jest wydawane po sprawdzeniu, czy przedsiębiorca jest w stanie i ma możliwości techniczne lub organizacyjne do wykonywania określonej działalności gospodarczej, które są określone w odrębnych przepisach. Zezwolenie ma formę decyzji i może zawierać także warunki specjalne, które także trzeba spełnić. Jeżeli wszystkie wymagania są spełnione organ udziela zezwolenia.
Licencja dotyczy najczęściej specjalnego wykształcenia lub uprawnień do wykonywania określonych zawodów. W praktyce ma taki sam skutek jak zezwolenie.
Wpis do rejestru działalności regulowanej są ogólnodostępne i prowadzone przez różne urzędy (w zależności od rodzaju działalności). Wpis oznacza spełnieniu warunków wymaganych prawem do wykonywania danej działalności, np. przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej, prowadzenie praktyki lekarskiej lub pielęgniarskiej, prowadzenie szkoleń, prowadzenie stacji kontroli pojazdów, pośrednictwo pracy itd.
Zatrudnianie pracowników

W związku z założeniem działalności i rozwojem firmy pojawia się kwestia zatrudnienia pracowników. Zatrudnienie opiera się w na regulacjach prawnych ujętych m.in. w Kodeksie Pracy i w Kodeksie Cywilnym. Formy zatrudnienia pracowników można podzielić na 3 grupy:
• umowa o pracę
• umowa cywilnoprawna
• samozatrudnienie

Zapisy umowy o pracę reguluje Kodeks Pracy . Umowa jest dwustronną czynnością prawną, co oznacza że zawiera prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika, m.in. zakres czynności i zakresu obowiązków pracownika, miejsce wykonywania pracy, warunki pracy, dobowy czas pracy, urlopy, kwestie rozwiązania umowy lub czasu jej wypowiedzenia oraz kwestie wynagrodzenia. Kodeks Pracy przewiduje umowę na czas określony, czas nieokreślny, czas próbny, na zastępstwo, na czas wykonywania prac (tzw. prace sezonowe).
Najważniejszą cechą odróżniającą umowy cywilnoprawne od umowy o pracę jest brak elementu podporządkowania wykonawcy . Zapisy regulujące warunki zatrudnienia znajdują się w Kodeksie Cywilnym. Przepisy wskazują na umowy typu:
• umowa zlecenie
• umowa o dzieło
• umowa agencyjna

Umowa zlecenie określa konkretny produkt czy usługę, którą pracownik musi wykonać. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonych czynności dla dającego zlecenie, ale ostatecznie nie jest odpowiedzialny za efekt końcowy. Dopuszcza się też wykonanie zlecenia przez osobę trzecią, czyli zastępcę.
Drugą, często występującą umową cywilnoprawną jest umowa o dzieło. Zgodnie z art. 627 Kodeksu Cywilnego, w ramach umowy o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła w określonym czasie, a zamawiający do zapłaty ustalonego wynagrodzenia. Osoba przyjmująca zadanie do wykonania nie musi wykonać go osobiście, odpowiada jednak za działania osób trzecich. Dodatkowo ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady wykonanego dzieła.
Umowa agencyjna to umowa między dwoma przedsiębiorcami, w której jedno z nich zobowiązuje się do pośredniczenia przy zawieraniu umów na rzecz przedsiębiorcy dającego zlecenie. Jest to umowa odpłatna w formie prowizji i ogranicza udział osób trzecich. Różnica umowy zlecenia od umowy agencyjnej polega przede wszystkim na wielokrotności, powtarzalności i trwałości świadczenia usług.
Samozatrudnienie to wykonywanie pracy we własnym imieniu. Potocznie nazywane jako prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Oczywiście z czasem taka działalność może być rozszerzona i związana z zatrudnianiem innych osób- jednoosobowa działalność bowiem nie oznacza jednoosobowego przedsiębiorstwa. Samozatrudnienie pojawia się dosyć często w przypadku tzw. relacji biznesowych i umów B2B, czyli biznes to biznes. Pracodawca może także zdecydować się na pozyskiwanie pracowników poprzez umowy B2B, ponieważ jest to forma relacji pracodawca – pracownik, gdzie pracownik posiada działalność gospodarczą i za swoje działania wystawia rachunek. Ze względu na to, że nie istnieje kryterium wielkości firmy, pracownicy coraz częściej podejmują się prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej i podpisują kontrakty ze swoim dotychczasowym pracodawcą. Stają się wtedy niejako wspólnikiem w interesach, który świadczy usługi na zasadzie współpracy dwóch przedsiębiorstw. Wykonując swoje zadania pracownik na samozatrudnieniu dostaje ustalone wynagrodzenie, ale jest wtedy sam odpowiedzialny za wszystkie sprawy związane z opodatkowaniem i odprowadzaniem składek ZUS z danej umowy, co obniża koszty pracownicze dla przedsiębiorcy, dla którego pracuje.
Rodzaj umowy, którą pracodawca podpisuje z pracownikiem zależy często od kosztów związanych z zatrudnieniem oraz od rodzaju działalności. Umowy o pracę są opatrzone wyższymi kosztami, np. pracodawca zobowiązany jest do odprowadzania pełnych składek do ZUSu za zatrudnionego pracownika. Charakter i rodzaj działalności powodują często, że pracownicy na umowy cywilnoprawne są wystarczającym wsparciem w firmie. Inna kwestia to stabilność zatrudnienia. Powszechnie uważa się, iż umowa o pracę jest formą pewniejszą, odprowadzane są składki na przyszła emeryturę, ma ona ścisłe ramy czasowe, powoduje to stabilizację i możliwość planowania przyszłych posunięć zarówno z perspektywy pracodawcy jak i pracownika.

Budowanie wizerunku

Podstawowym celem prowadzenia działalności gospodarczej jest uzyskiwanie środków finansowych potrzebnych do funkcjonowania przedsiębiorcy jako obywatela. Dzieje się to poprzez utrzymywanie firmy na rynku, a przedsiębiorstwo funkcjonuje dzięki współpracy z klientami, co powoduje ciągłość działalności. Aby spełnić te warunki istotna jest rozpoznawalność firmy w środowisku i zaistnienie w świadomości klientów .
Budowanie wizerunku powinno odbywać się z uwzględnieniem dwóch stron tego procesu
• wizerunek przedsiębiorstwa, który utkwi w pamięci klienta i będzie kojarzony z konkretną firmą
• potrzeba klienta sprawia, że szuka konkretnej firmy i wybiera ją dzięki stworzonemu już wizerunkowi

Zasady marketingu podają różnorodne zasady dotyczące budowania wizerunku, ale opierają się na zasadzie AIDA ( A-attention- uwaga, I-interest- zainteresowanie, D-desire – pożądanie, A-action -działanie). Te cztery elementy zawierają w sobie wszystkie wymagane cechy potrzebne do budowania wizerunku firmy na rynku.
Już przy pierwszym kroku dotyczącym rejestrowania działalności uwzględnione są powyższe czynniki. Nazwa przedsiębiorstwa powinna być jego pierwszym elementem identyfikacyjnym. Powinna być ona kojarząca się z branżą, ale jednocześnie wyróżniająca się na tle innych konkurencyjnych, przyciągająca uwagę, często oparta na skojarzeniach lub stereotypach związanych z branżą, łatwa do zapamiętania itd. Różnorodność nazw wskazuje na dużą inwencję twórczą przedsiębiorców.
Kolejnym elementem jest wizualizacja i logo. Często nawet jednoosobowe działalności posiadają własne logo lub inny znacznik graficzny wyróżniający przedsiębiorstwo na rynku. I tak samo jak przy nazwie kierunek w jakim przedsiębiorca pójdzie przy wyborze wizualnej identyfikacji jest szeroki. Znaczniki graficzne posiadają często odpowiednią kolorystykę, co już powoduje skojarzenia klientów i identyfikację marki. Oddziaływanie nazwy i logo przedsiębiorstwa jest różne w zależności od charakteru działalności, ale zależą także od konkurencyjności w danej branży i wielkości przedsiębiorstwa. Ważne jest aby elementy te były ze sobą spójne, tzn. druki, papier firmowy, broszury, plakaty, ulotki, tablice informacyjne, szyldy itd. były zawsze takie same i kojarzone przez klienta jako charakterystyczne dla danego przedsiębiorstwa.
Wizerunek firmy związany jest także z reklamą, która może mieć różną formę – od ulotek, poprzez banery, plakaty itd. a kończąc na spotach reklamowych w telewizji. Specjaliści od reklamy zakładają, że może ona działać na wszystkie zmysły odbiorcy, a także na jego świadomość, podświadomość, stereotypy i skojarzenia. Nakład finansowy na reklamę jest jednak mocno związany z wielkością przedsiębiorstwa. Ważne, aby nadal zachować zasadę spójności elementów .
Jednym z wielu, jak nie najważniejszym elementem marketingowym związanym z wizerunkiem przedsiębiorstwa w dzisiejszych czasach jest Internet. Adres mailowy i adres strony internetowej są niezbędne. Działalność przedsiębiorstwa może być prowadzona wyłącznie w wirtualnej rzeczywistości, nie potrzeba stałej siedziby firmy a dostęp do Internetu umożliwia stały kontakt z klientami. Jeśli rodzaj działalności pozwala na założenie firmy i prowadzenie jej w formie online posiadanie strony internetowej jest oczywiste i przedsiębiorca już na początku zakłada, że będzie ona podstawową formą wizerunkową firmy. Jeśli jednak Internet jest narzędziem wspomagającym, przedsiębiorcy traktują stronę internetową swojego przedsiębiorstwa jako formę reklamy, prezentację firmy, formę przekazywania informacji dla klientów lub formę kontaktu z nimi. Strona internetowa powinna współgrać z wizualizacją, na którą przedsiębiorstwo się decyduje. Potencjalni klienci odwiedzają strony internetowe dla rozrywki, z chęci nawiązywania kontaktu lub w celu zdobycia informacji, tak więc strona powinna być przejrzysta, klarowna i przyciągająca, a jednocześnie jej funkcja informacyjna powinna być na niej łatwo dostępna. W dzisiejszych czasach globalnej cyfryzacji, posiadanie strony internetowej jest niezbędne i przedsiębiorcy traktują ten aspekt nie jako dodatek do działalności, lecz jako obowiązkowy element na równi z nazwą, adresem i numerem telefonu.

Podsumowanie

W podsumowaniu mojej pracy chciałabym zauważyć, że podstawowe kwestie prowadzenia działalności dotyczą różnych aspektów i podejmowania decyzji, opartych zarówno o przemyślenia własne jak i znajomość przepisów prawnych.
Uważam, że w zakresie przepisów zarówno kwestie wyboru formy prawnej jak i sposobu opodatkowania, są na tyle rozwinięte i skomplikowane, że dla osób które dopiero chcą założyć własną działalność, mogą stanowić problem i wymagać to może dodatkowych konsultacji ze specjalistami. Wybór formy prawnej – czy ma to być jednoosobowa działalność czy spółka, oraz jaka forma spółki oraz czy dana działalność posiada ograniczenia i wymaga koncesji, powinien być moim zdaniem, skonsultowany przez przedsiębiorcę z radcą prawnym. Aby wybrać najkorzystniejszy sposób opodatkowania własnej firmy, a więc obowiązujące zasady ogólne, podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, można zasięgnąć opinii specjalisty finansowego lub specjalisty w zakresie księgowości. Jestem przekonana, że na etapie zakładania działalności gospodarczej jest to najlepsze rozwiązanie, gdyż są to decyzje odpowiedzialne w punktu widzenia przyszłego funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Sam proces rejestracji działalności poprzez wpis do CEDIG lub wpis do KRS i obowiązująca zasada „jednego okienka”, jest dużym ułatwieniem dla przedsiębiorcy i uważam, że takie uproszczenie procesu rejestracyjnego zachęca do podejmowania inicjatywy w podejmowaniu działań w zakresie przedsiębiorczości.
Zatrudnianie pracowników, które przedstawiłam w pracy, a więc umowa o pracę i umowy cywilnoprawne są już kwestią związaną z prowadzeniem firmy i są uzależnione od charakteru prowadzonej działalności.
Wszystkie powyższe kwestie, które rozwijam w mojej pracy, są mocno ograniczone przepisami, jedynie budowanie wizerunku zależy całkowicie od przedsiębiorcy. Moim zdaniem, nazwa, wizualizacja, kontakty z klientami, zaistnienie w środowisku i w realiach wirtualnych jest kwestią indywidualną przedsiębiorcy i zależą od jego predyspozycji osobowościowych, inwencji twórczej i inicjatywy własnej.
Podsumowując, w mojej pracy można znaleźć elementy niezbędne do sprawnego przejścia przez podstawy założenia własnej działalności.

Bibliografia

Godziszewski Bohdan, Haffer Mirosław, Stankiewicz Marek Jacek, Sudoł Stanisław: Przedsiębiorstwo. Teoria i praktyka zarządzania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011
Jeleńska Anna: Własna firma – jak założyć i poprowadzić?, Forum Doradców Podatkowych S.C, Kraków 2013
Jeleńska Anna, Czernecka Małgorzata: Prowadzę własną firmę, Forum Doradców Podatkowych S.C, Kraków 2016
Markowski, Włodzimierz: ABC small business`u, MARCUS s.c., Łódź 2018
Mućko Przemysław, Sokół Aneta: Jak założyć i prowadzić własną firmę. Praktyczny poradnik z przykładami, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2018
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
www.biznes.gov.pl - Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy
www.poradnikprzedsiebiorcy.pl/-co-to-jest-podatek-vat-zasady-jego-dzialania
www.pl.wikipedia.org/Jednostka_organizacyjna_nieposiadająca_osobowości_prawnej
www.pl.wikipedia.org/wiki/Przedsiębiorstwo