Poznajemy zmysły z Plastusiem - Innowacja senso-plastyczna

Wstęp

Nasz Mózg odbiera, rozpoznaje, segreguje, interpretuje i integruje informacje docierające poprzez poszczególne zmysły z wcześniejszymi doświadczeniami. Dzięki temu tworzą się reakcje adaptacyjne. Proces wytwarzania się integracji sensorycznej rozpoczyna się już w życiu płodowym, ale jego największa intensywność przypada na 3. do 7. rok życia – czas pobytu dziecka w przedszkolu. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego pozbawiaj dzieci możliwości doświadczania, które są im niezbędne do nauki i prawidłowego rozwoju. Natomiast twórczość plastyczna dzieci jest uniwersalnym środkiem służącym do wypowiadania najgłębszych pragnień i przeżyć. Jest także źródłem najwspanialszych wzlotów myśli twórczej, realizacją najskrytszych marzeń dostarczających uśmiechu i szczęścia dzieciom Wychodząc naprzeciw potrzebom edukacyjnym dzieci oraz naturalnej potrzebie zaspokajania ciekawości światem opracowałam program innowacji pedagogicznej „Poznajemy zmysły z Plastusiem”. Innowacja ma za zadanie rozbudzić w najmłodszych dzieciach kreatywność. Pozwolić im poznawać świat wieloma zmysłami poprzez eksperymentowanie, doświadczanie oraz aktywność własną. Dzięki aktywności własnej i działaniu dzieci mają możliwość zaspokojenia swojej ciekawości. Nauczyciel powinien być obserwatorem, wspierać i zachęcać dzieci do doświadczania. Dlatego też główną przyczyną opracowania przeze mnie innowacji była potrzeba stworzenia w placówce zajęć dzięki, którym, będą stymulować percepcję dotykową, wzrokową, słuchową, rozwijać umiejętności motoryczne, wspomagać rozwój mowy, aktywizować komunikację, a także rozwijać zainteresowania światem oraz kreatywność dzieci. Mam nadzieję, że innowacja przyczyni się do lepszego rozwoju funkcji zmysłowych, rozwoju społecznego oraz emocjonalnego.

1. Tytuł innowacji - „Poznajemy zmysły z Plastusiem”

2. Autor innowacji - nauczyciel Przedszkola Samorządowego w Rosnowie: Magdalena Mazur

3. Rodzaj innowacji

Wprowadzana innowacja o charakterze organizacyjno - metodycznym będzie realizowana w Przedszkolu Samorządowym w Rosnowie na zajęciach senso-plastycznych jako koło zainteresowań. Całość zajęć bazuje na podstawie programowej wychowania przedszkolnego oraz zaproponowane w ustawie – Prawo oświatowe regulacje prawne dotyczące działalności innowacyjnej, które określają:
• konieczność zapewnienia przez system oświaty kształtowania u uczniów postaw przedsiębiorczości i kreatywności, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym, w tym poprzez stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych organizacyjnych lub metodycznych (art. 1 pkt 18),
• obowiązek tworzenia przez szkoły i placówki warunków do rozwoju aktywności, w tym kreatywności uczniów (art. 44 ust. 1 pkt 3),
• możliwość wspierania nauczycieli, w ramach nadzoru pedagogicznego, w realizacji zadań służących poprawie istniejących lub wdrożeniu nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu nowatorskich działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów oraz nauczycieli (art. 55 ust. 1 pkt 4),
• obowiązek stwarzania przez dyrektora szkoły warunków do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym, oprócz działalności wychowawczej lub rozszerzania i wzbogacania form działalności dydaktycznej, wychowawczej, i opiekuńczej szkoły lub placówki, jest również rozszerzanie i wzbogacanie form działalności innowacyjnej (art. 69 ust. 1 pkt 9),
• warunki, na jakich w szkole lub placówce mogą działać z wyjątkiem partii i organizacji politycznych, stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym, oprócz działalności wychowawczej albo rozszerzania i wzbogacania form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej szkoły lub placówki, jest również rozszerzanie i wzbogacanie form działalności innowacyjnej (art. 86 ust. 1).

4. Data wprowadzenia innowacji: 01.10.2022r.

Harmonogram innowacji:

• październik – wytypowanie (obserwacja/diagnoza pedagogiczna) dzieci z predyspozycjami z obszaru edukacji senso-plastycznej,
• październik - maj - realizacja programu
• czerwiec - ewaluacja innowacji

5. Data zakończenia innowacji: 30.06.2023r.

6. Zakres innowacji:

Innowacją zostaną objęte wybrane dzieci 5 i 6-letnie. Grupa będzie liczyła 12 dzieci. Zajęcia będą odbywać się raz w tygodniu od 30 do 40 minut. Program będzie kierowany do dzieci, które w wyniku przeprowadzonej diagnozy na podstawie obserwacji pedagogicznej, będą wykazywały predyspozycje z obszaru edukacji plastycznej oraz które wykażą zainteresowanie dotyczące działań plastycznych. Niniejsza innowacja ma na celu wielostronny rozwój dzieci, rozwoju wielozmysłowego z wykorzystaniem zabaw sensoryczno – plastycznych odpowiednich dla wieku dzieci. Dzieci poprzez działania będą zdobywać doświadczenia, wiedzę oraz umiejętności.

7. Założenia ogólne i cele innowacji:

a) założenia ogólne:

Głównym celem wychowania przedszkolnego jest kształtowanie osobowości dziecka, dokonujące się i przejawiające we wszelkich możliwych formach aktywności. Jedną z najprzyjemniejszych dla dziecka i najchętniej przez nie podejmowanych form aktywności jest działalność plastyczna oraz sensoryczna, ponieważ jej efekt jest długo widoczny, namacalny, można go wziąć do ręki, pokazać, podarować bliskiej osobie. Tworząc samodzielnie dzieła, dzieci odczuwają w sobie namiastkę sztuki, czują się kimś wyjątkowym. Twórczość plastyczna jak i sensoryczna dziecka jest formą wypowiedzi istotną dla procesów umysłowych, emocjonalnych, percepcyjnych i społecznych.

Główne założenia pracy na innowacyjnych zajęciach:
- Stwarzanie i dostarczanie sytuacji edukacyjnych, dostarczających optymalną ilość kontrolowanych wrażeń dotykowych, słuchowych, wzrokowych, węchowych, przedsionkowych i propriocepcyjnych,
- wspieranie rozwoju motoryki małej,
- wspomaganie budowania świadomości przestrzeni i własnego ciała,
- doświadczanie poczucia sukcesu i spełnienia z realizacji własnych pomysłów,
- wspieranie samodzielności,
- wdrożenie podczas procesu edukacyjnego różnorodnych, nowatorskich metod pracy, które nastawione są na wielostronne nauczanie dzieci.

b) Cele główne:

- usprawnianie funkcji integracji sensoryczno – plastycznej,
– wzmocnienie procesów nerwowych, odpowiedzialnych za określone umiejętności,
– lepszy rozwój intelektualny, ruchowy i emocjonalno-społeczny,
– rozwijanie dziecięcego zainteresowania światem, jak również kreatywność, chęci eksperymentowania, doświadczania i tworzenia.

c) Cele szczegółowe:

– lepszy rozwój psychoruchowy dzieci,
– poprawa koordynacji ruchowej i zmysłu równowagi,
– poprawa zdolności koncentracji, skupienia uwagi na jednej czynności przez dłuższy czas,
– zmniejszenie lub wyeliminowanie negatywnych reakcji na bodźce sensoryczne,
– rozbudzanie wyobraźni i kreatywności dzieci oraz wyzwalanie pomysłowości,
– doskonalenie sprawności manualnej i rozwoju spostrzegawczo-ruchowego,
– stwarzanie możliwości aktywnego działania.

d) W czasie trwania innowacji dzieci będą:

- Zdobywać wiedzę w sposób kreatywny, gdyż aktywność własna dziecka umożliwia działanie, a przez to zdobywanie własnych doświadczeń, wiedzy oraz umiejętności. Zabawy sensoryczno-plastyczne zaspokoją potrzebę działania i będą jednocześnie przyjemnością.
- Wykorzystywać możliwości jakie dają zabawy manipulacyjne i konstrukcyjne. Dzięki czemu mogą rozwijać swoje umiejętności motoryczne, intelektualne, językowe, społeczne i emocjonalne.
- Doświadczać możliwości tworzenia w trakcie zabaw konstrukcyjnych, sensoplastycznych. W trakcie takich zabaw pobudzają wyobraźnię, rozbudzają kreatywność, wyzwalają pomysłowość, doskonaląc jednocześnie skupienie uwagi, obserwację, sprawność manualną i spostrzegawczość wzrokowo-ruchową.
- Mieć możliwość wielozmysłowego doświadczania rzeczywistości i rozwoju prawidłowej integracji sensorycznej. Pozwala, to dziecku reagować w sposób adekwatny do sytuacji, sprawia, że dla dziecka świat staje się ciekawy, przyciąga je, a nie odpycha i przeraża.

e) Procedury osiągania celów

W osiągnięciu zaplanowanych celów innowacji przewiduje się przede wszystkim zastosowanie metod:
– metody czynne:
● samodzielnych doświadczeń
● kierowania własną działalnością dziecięcego
● metoda zadań stawianych dziecku
● metoda ćwiczeń.
– metody oglądowe,
– metody słowne,
– metody aktywizujące,
– metoda pedagogiki zabawy PSPA Klanza,
– elementy metody E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, E. Zielińskiej- „Dziecięca matematyka”,
– elementy Metody Dobrego Startu M. Bogdanowicz,
– elementy metody IS,
– metoda improwizacji ruchowej R. Labana (gimnastyki ekspresyjnej/twórczej),
– elementy metody ruchu rozwijającego W. Sherborne,
– metoda Kniessów,
– metoda C. Orffa,
– metoda P. Dennisona (kinezjologia edukacyjna),
– muzykoterapia,
– bajkoterapia,
– sensoplastyka,
– metoda aktywności badawczej.

form:
-– indywidualna,
– zespołowa,
– zbiorowa,
– aktywność własna dzieci,
– aktywność zorganizowana przy nie wielkim udziale nauczyciela

formy aktywności dzieci:
– zabawowa,
– zadaniowa,
– badawcza,
– twórcza.

8. Uzasadnienie, powód opracowania

Program innowacji zawiera treści zgodne z nową podstawą programową wychowania przedszkolnego, które wynikają z realizacji zadań przedszkola zawartych w tejże podstawie. Opracowana przeze mnie innowacja „Poznajemy zmysły z Plastusiem” realizowana będzie w roku szkolnym 2022/2023. Harmonogram działań innowacyjnych zawiera propozycje różnorodnych form zabaw sensoryczno - plastycznych. Objęte jej oddziaływaniem zostaną wybrane dzieci z II oddziałów: 5- i 6- latki. Przebieg zajęć innowacyjnych będzie uwzględniał możliwości rozwojowe oraz ich wiek. Innowacja przewiduje wykorzystanie różnorodnych, nowatorskich metod nastawionych na manipulowanie, odkrywanie, poszukiwanie, tworzenie i działanie przez dziecko, ze szczególnym zwróceniem uwagi na stymulowanie zmysłów. Zasadniczym celem innowacji jest wprowadzenie dziecka w świat sztuki. Poprzez zastosowanie różnorodnych metod, form i profesjonalnych technik dziecko ma poznać otaczający świat wszystkimi zmysłami, pobudzić wyobraźnię, rozwinąć umiejętność plastycznego przedstawiania przedmiotów i zjawisk oraz własnych pomysłów.

9. Procedura wdrażania innowacji

1. Przedszkole może realizować innowację opracowaną przez nauczyciela lub nauczycieli spoza przedszkola.
2. Jeśli ta innowacja jest rozwiązaniem metodycznym lub organizacyjnym i jest uznana pedagogicznie oraz opublikowana, nie wymaga zgody autora i może być wdrożona w przedszkolu.
3. Jeśli jest to innowacja programowa innego autora, spoza przedszkola i jest opublikowana, nauczyciel przedstawia program dyrektorowi. Dyrektor dopuszcza program po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i wpisuje do przedszkolnego zestawu programów.
4. Innowacja opracowana przez nauczyciela lub grupę nauczycieli wewnątrz przedszkola wymaga niżej wskazanego toku postępowania:
a) nauczyciel lub zespół przygotowuje innowację pedagogiczną,
b) nauczyciel omawia z dyrektorem założenia, przebieg i planowane efekty przygotowywanej innowacji – podczas planowej rozmowy w celu uzyskania wstępnej akceptacji.
c) nauczyciel lub zespół przygotowuje dokumentacje dotycząca innowacji pedagogicznej,
d) nauczyciel lub zespół składa u dyrektora dokumentację:
 wniosek – zgłoszenie innowacji - załącznik nr 1:
• jeśli nie wymaga środków finansowych - najpóźniej na dwa tygodnie przed wprowadzeniem innowacji,
• jeśli wymaga środków finansowych - przed zatwierdzeniem planu finansowego na dany rok kalendarzowy przed planowanym zebraniem rady pedagogicznej,
 opis innowacji – załącznik nr 2,
 zgodę na jej prowadzenie – załącznik nr 3.
5. Dyrektor uzyskuje zgodę organu prowadzącego na prowadzenie innowacji, o ile ta wymaga środków finansowych.
6. Dyrektor włącza do przebiegu rady pedagogicznej punkt dotyczący innowacji pedagogicznej.
7. Prezentacja innowacji na zebraniu rady pedagogicznej przez autora (autorów) innowacji.
8. Analiza innowacji, ocenianie nowatorskiego charakteru i przydatności, przewidywanych efektów.
9. Uzyskanie pisemnej zgody realizatorów innowacji, jeśli dotyczy innych nauczycieli niż autorzy i wnioskodawcy – załącznik nr 4.
10. Podjęcie uchwały przez radę pedagogiczną w sprawie opinii na temat innowacji – załącznik nr 5.
11. Dopuszczenie innowacji do realizacji zarządzeniem dyrektora.
12. Realizacja innowacji zgodnie z założeniami.
13. Ewaluacja innowacji zgodnie z założeniami.
14. Przedłożenie dyrektorowi sprawozdania z realizacji innowacji po jej zakończeniu.

10. Spodziewane efekty

a) Wpływ na dzieci:
- Usprawnianie funkcji integracji sensorycznej oraz plastycznej,
- Lepszy rozwój psychoruchowy dzieci,
- Poprawa koordynacji ruchowej i zmysłu równowagi,
- Poprawa zdolności koncentracji i skupienia uwagi,
- Zmniejszenie nadpobudliwości ruchowej,
- Poprawa komunikacji swoich potrzeb i nawiązywanie interakcji z otoczeniem,

b) Wpływ na pracę placówki:
- Podnoszenie jakości pracy przedszkola poprzez podnoszenie jakości podejmowanych działań edukacyjnych,
- Rozwój bazy dydaktycznej oraz metod i form pracy,
- Uatrakcyjnienie i efektywne zagospodarowanie czasu pobytu dzieci w przedszkolu,
- Indywidualizacja nauczania – podnoszenie wyników edukacyjnych dzieci.

11. Ewaluacja

Prowadzenie innowacji pedagogicznej będzie na bieżąco podlegało ewaluacji, dokonywanej przez nauczyciela prowadzącego. Naturalną formą ewaluacji mojej innowacji będzie:
- obserwacja postępów dzieci w wykonywaniu prac plastycznych;
- poziom zadowolenia dzieci z własnych dokonań i umiejętności wykorzystanych w procesie tworzenia;
- urządzanie wystaw prac plastycznych dzieci;
- udział w organizowanych konkursach plastycznych;
- udział prac w kiermaszach świątecznych,

12. Plan pracy koła zainteresowań:

Propozycje:
Październik:
1. „Drzewko przyjaznych dłoni”- stemplowanie, odciskanie śladu dłoni na kartonie; poznawanie barw podstawowych, pochodnych, dopełniających.”
2. Wykonywanie z tworzywa przyrodniczego (np.: kasztanów, żołędzi, patyczków, piórek plasteliny, jarzębiny) różnych postaci: ludzików, zwierzątek, ptaszków
3. „Jesienny krajobraz”- praca techniką collage, tworzeniu kompozycji poprzez łączenie różnych materiałów w tym przyrodniczych.
4. „Ciecz nienewtonowska"- przygotowanie cieczy, zabawa powstałą masą.
5. „Zwierzaki - kamieniaki”: malowanie kamieni farbą plakatową.
Listopad:
1. ''Las jesienią'' - prace wykonane dowolną techniką (rysowanie, malowanie, wydzieranie, łączenie różnych technik).
2. Kompozycje z warzyw na ograniczonej powierzchni- pracę wykonujemy z warzyw (wycinamy z nich talarki, paseczki, trójkąciki, kwadraciki itp.) po czym układamy z nich na tacce styropianowej lub tekturce dowolne kompozycje np. kwiaty, drzewa, postacie itp. Chociaż praca nie jest trwała, jest bardzo efektowna a jej tworzenie sprawia dzieciom wiele radości.
3. “ Butelki sensoryczne” - które wykorzystamy do rolowania oraz wyciszania i relaksacji, ćwiczenia grafomotoryczne na kaszy.
4. Krajobraz z makaronu – praca zbiorowa na dużym arkuszu papieru.
Grudzień:
1. ''Mikołajkowe prezenty''- malowanie kredkami świecowymi, wyrażanie za pomocą ekspresji plastycznej swoich marzeń, pragnień.
2. „Aniołki” - Tworzenie ciekawych figurek z masy solnej, po wyschnięciu malowanie farbami.
3. Wykonywanie w/g własnego pomysłu choinki z kolorowego papieru, bibułki, ozdabianie jej różnymi ozdobami- praca przestrzenna.
4. “ Zabawy z lodem” - zajęcia z wykorzystaniem wody, tor przeszkód, solne obrazki, malowanie stopami.
Styczeń:
1. Malowanie węglem drzewnym na temat dowolny, operowanie różną grubością linii, próby robienia tła, cieni itp.
2. Tworzenie korali z makaronu dla babci.
3. „Rozdmuchany obrazek”- praca plastyczna, rozdmuchiwanie plam z kolorowej farby lub tuszu przy pomocy słomki.
4. „Nitką malowane”- praca z użyciem nici, wełny o różnej grubości i farb w kilku kolorach.
5. Bańki mydlane - zabawy.
Luty:
1. Ozdabianie gotowych przedmiotów np. drewnianych łyżek, desek, miseczek, dzbanków, papierowych talerzyków itp. ornamentami (wzorami) inspirowanymi sztuką ludową.
2. Malowanie farbami na płótnie.
3. Tworzenie kompozycji rytmicznych, stemplowanie, doklejanie gotowych elementów, dorysowywanie przez siebie wymyślonych kształtów.
4. Malowanie na podkładzie z kaszy manny.

Marzec:
1. ''Wiosna'- wyrażanie za pomocą różnych technik plastycznych zaobserwowanych zjawisk atmosferycznych wraz z nastaniem wiosny.
2. ''Tulipan, żabka''- próby wykonywania z kolorowego papieru sztuką origami kwiatka lub zwierzątka.
3. Poznawanie najważniejszych zabytków znajdujących się w mieście lub najbliższej okolicy; rozpoznawanie wybranych pomników i budowli i charakterystycznej architekturze np. warszawska Syrenka, Wawel, itp.
4. „Znane i podziwiane”- zastosowanie techniki układanie puzzli (wycinamy z gazety ciekawy obiekt architektury, tniemy na paski mogą być ukośne, pionowe, poziome , ukośne lub kwadraty, prostokąty itp. po czym przyklejamy na kolorową kartkę zachowując kilkumilimetrowe odstępy pomiędzy każdym elementem układanki.
Kwiecień:
1. Maski afrykańskie- oglądanie , wyjaśnienie ich zastosowania, znaczenia, wykonanie maski z masy papierowej; ozdabianie.
2. Próby wykonywania z wydmuszek pisanek: malowanie, naklejanie samoprzylepnych naklejek, farbowanie w łupinkach od cebuli.
3. Tęcza – wykorzystanie techniki „mokre na mokrym”
4. Oglądanie albumów ze sztuką ludową, podziwianie piękna wykonanych prac przez twórców ludowych.
Maj:
1. Wykorzystanie różnych materiałów: szmatek, nitek, guziczków – praca grupowa na dużym arkuszu papieru.
2. Wykonujemy broszki dla mamy z modeliny.
3. Woskowe obrazki – malowanie świecą.
4. Oglądanie reprodukcji dzieł plastycznych znanych twórców.
Czerwiec:
1. Oglądanie portretów i autoportretów słynnych malarzy
2. „Mój przyjaciel”- rysowanie ołówkiem portretu swojego przyjaciela.
3. „Nad stawem”, „Z życia wzięte”- wydzieranka z gazet i kolorowego papieru.
4. ''Malarski plener'' - malowanie otoczenia przyrodniczego- Rysowanie na betonie kolorową kredą.
5. „Zabawy z wykorzystaniem piasku” - rysowanie kształtów na piasku, szukanie skarbu w postaci muszelek, zapachowe zagadki.