W krainie dziecięcych emocji

Jak wiemy, nie ma złych emocji, ale są negatywne emocje.
Negatywne emocje są często udziałem dzieci, z którymi współpracujemy na oddziałach szpitalnych.
Brak poczucia bezpieczeństwa i związane z nim negatywne myśli skutkują negatywnymi emocjami, co z kolei rzutuje na obszar działań dziecka.
Często jest to odczuwanie zaniżenia własnej wartości, motywacji, braku pewności siebie, wycofania, braku wiary we własną moc sprawczą.
Są to czynniki, które wpływają na mniejszą aktywność dziecka, jego harmonijny samorozwój, obniżanie sobie” poprzeczki”, apatię.
Aby wzmacniać odporność psychiczną dziecka, aktywizować je, kreować pożądane postawy i wartości, nauczyciel powinien „ zaprzyjaźnić” dziecko z szerokim wachlarzem emocji, pomóc mu nazwać je, określić przejawy i sposoby wyrażania oraz przybliżyć metody wyciszania, opanowywania emocji.
Jest to bardzo ważne i zawsze aktualne, bo emocje same nie znikną. Były, są i będą. Emocje są ponadczasowe i dotyczą nas wszystkich- w całej wielokulturowości.
Rodzimy się już ze zdolnością odczuwania podstawowych emocji i wszyscy okazujemy emocje w postaci uniwersalnych wzorców mimicznych, gestów, spojrzeń czy ogólnie- mowy ciała.
Emocje mają charakter wielowymiarowy i angażują reakcję całego organizmu. Dotyczą więc i sfery poznawczej, i fizjologicznej , i behawioralnej. Dlatego równowaga emocjonalna jest tak ważna dla pełnego, wszechstronnego rozwoju dziecka.
Doświadczanie emocji jest reakcją dzieci na to, jak widzą, odbierają i oceniają sytuacje, relacje, zdarzenia i osoby wokół siebie. Przeżywają zatem różne uczucia: podziw, zatroskanie, ale i złość, zniechęcenie czy strach.
Przeżywanie ich nie stanowi problemu, bo - jak twierdzą psycholodzy- nie ma dobrych i złych emocji. Wszystkie są potrzebne i służą różnym celom.
Problemem może być trudność w uświadamianiu sobie emocji przez dziecko, zaakceptowaniu ich, rozumieniu i wyrażaniu.
Zadaniem rodziców i nauczycieli jest zatem doskonalenie u wychowanków umiejętności regulacji emocji za pomocą ich identyfikacji, wyrażania i komunikowania oraz uprawomocniania ( uznania ich za naturalne), a także radzenia sobie z nimi w sposób, których jest dla nich użyteczny.
Należy uzmysłowić dzieciom potrzebę kontaktu z emocjami, bo blokowane i niewyrażane mają negatywny wpływ na stan psychofizyczny chorego dziecka.
Budowanie przyjaznych relacji opartych na zaufaniu i refleksyjnym mentorstwie, aktywizacja przez arteterapię, że szczególnym wykorzystaniem biblioterapii i technik relaksacyjnych oraz parateatralnych- może być w tym obszarze bardzo pomocna.
W ramach zajęć czytelniczych z elementami biblioterapii, pracowaliśmy z dziećmi nad emocjami i z emocjami.
Na bazie dziecięcych prac plastycznych i piśmienniczych napisałam dwa wiersze o emocjach.
Jeden z nich prezentuję poniżej:

Zgadnij: Kto mieszka w EMOCJOLANDII?

RADOŚĆ jasna, pastelowa
Niech po kątach się nie chowa
Niechaj w sercach miejsce mości
I najczęściej u nas gości.
...Bo, gdy radość nam króluje
To optymizm jej wtóruje
I wierzymy nawet w cuda,
W to, że wszystko nam się uda.
Radość oczy ma radosne
Lubi wszystko- zimę, wiosnę
Śpiewa, skacze, w głos się śmieje
Pomaga, niesie nadzieję
Życzliwa jest radość i miła
W tym jej piękno oraz siła

SMUTECZEK o szarym obliczu
Gdy problem spotykasz w swym życiu
Jak kamień w plecaku ci ciąży
Nadgryza humor i duszę drąży
Lecz jest i w smutku osłoda
To ktoś, kto rękę ci poda
I powie: Smutek przemija
Tak jak najdłuższa żmija
Jutro już będzie wspomnieniem
Bo nie problem ważny, a do niego nastawienie.
Wyrzuć więc z plecaka kamień
I swój smutek zmień w działanie.
Każdy smutek pokonamy
Gdy przyjaciół wiernych mamy!

ZŁOŚĆ jest zła i szczerzy kły
Potwór groźny, straszny, zły
Tupie, wrzeszczy, rani mnie
W towarzystwie jej jest źle.
Szczerzy kły, ostrzy pazury
Buduje kolczaste mury.
Wrogą złość wyrzuć za próg
Inny człowiek nie twój wróg!
Wyrzuć złość z siebie, zwalcz niepokoje
Lecz złość się tylko na konto swoje
I innych nie rań agresją, złością
Otul świat szalem tkanym miłością

STRACH blady w świata kątkach się chowa
Ze strachu trzęsie się stracha głowa
Trzęsie się głowa, trzęsą się ręce
Łomocze głośno u stracha serce
Strach też wielkie oczy ma
I na oślep naprzód gna
Gna aż plączą mu się nogi
Jakby świat miał ostre rogi
My do stracha się zbliżymy
Pana stracha oswoimy.
Pokażemy, że potwory
Zamieszkują tylko horrory.
Bierzmy w ręce życie swoje!
Na bok lęki, niepokoje!
Lecz odwaga, nie brawura...
Gdy zwyciężysz, krzykniesz: Hurrrrra!
Strachy na Lachy, bo próżny trud
Straszyć dzieciaków odważny lud!

Zdarza się, że duży, zdarza się , że mały
Chce być niewidoczny, bo bywa NIEŚMIAŁY
Czerwieni się troszkę, głosu mu brakuje
Smycz trzyma go mocno, niepewnie się czuje.
Siedzi w swej skorupce, boi się wychylić
Ośmielimy nieśmiałego, gdy będziemy mili.
Często ten nieśmiały jest skarbem, diamentem
Który zalśni pełnym blaskiem, gdy mu dasz zachętę.
Gdy bezpieczny się poczuje, niejednego oczaruje.
W śmiałym czy nieśmiałym moc podobna tkwi
Bądź pomocny! Nie zatrzaskuj przed nieśmiałym drzwi.