Jak pracować z uczniem zdolnym?

Uczeń zdolny to taki, którego cechuje ponadprzeciętny poziom rozwoju psychofizycznego, ciekawość świata i ludzi oraz dociekliwość i wnikliwość. Często ma ukierunkowane uzdolnienia i pasje, a także rozległą wiedzę na temat interesujących go dziedzin nauki. Cechuje go to, że łatwiej i szybciej uczy się niż inne dzieci, ma bardzo dobrą pamięć, ciekawe i oryginalne pomysły, bogatą wyobraźnię, niezależną postawę i poczucie humoru. Posiada potrzebę wyrażania swoich wrażeń, myśli, emocji poprzez muzykę, plastykę lub różne formy pisemne. Wykonywanie zadań umysłowych sprawia mu przyjemność.
Praca z uczniem zdolnym lub uzdolnionym jest wyzwaniem dla każdego nauczyciela, ponieważ wymaga podejmowania wielu działań, które uwzględniają indywidualne predyspozycje dziecka, zaspokajają jego potrzeby intelektualne oraz emocjonalno – społeczne. Rozwijaniu zdolności ucznia sprzyja ścisła współpraca między domem rodzinnym, szkołą i środowiskiem pozaszkolnym. Bardzo ważne jest stworzenie właściwej atmosfery, stosowanie efektywnych form i metod pracy oraz właściwy dobór treści.
Wskazówki do organizacji pracy z uczniem zdolnym:
- kreowanie sytuacji umożliwiających twórczą ekspresję
- indywidualizacja zadań, które będą atrakcyjne dla ucznia np. o większym stopniu trudności
- współdziałanie z rodzicami – respektowanie ich sugestii, spostrzeżeń do stymulowania rozwoju dziecka
- realizacja indywidualnych programów nauczania lub indywidualnego toku nauki
- dostosowanie wymagań edukacyjnych w zakresie treści, tempa, stylu uczenia się do indywidualnych możliwości ucznia
- wykorzystywanie zróżnicowanych, aktywizujących metod (np. projekty edukacyjne, mapy pojęciowe, kula śniegowa, burza mózgów, kreatywne pisanie, kreatywne mówienie, kreatywne działanie, inscenizacje, uczenie się przez nauczania, eksperymenty) i form pracy (rozwijających umiejętność komunikowania się i współpracy, wymagające samodzielnego planowania i umiejętności pracy zespołowej)
- organizację pracy podczas zajęć powinna cechować elastyczność, otwartość na dyskusje wykraczające poza temat lekcji, promowanie oryginalnych rozwiązań
- udział ucznia w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych np. w kołach naukowych, obozach naukowych
- promowanie osiągnięć ucznia poprzez umożliwienie mu udziału w konkursach, olimpiadach, zawodach sportowych, koncertach, wernisażach, festiwalach naukowych
- współpraca z instytucjami, które wspierają edukację, np. domy kultury, centra nauki
- zachęcanie do udziału w wolontariacie
- motywowanie do dalszego rozwoju.
Warto wspomnieć o przenoszeniu zdolnych uczniów do starszych klas. Jednak takie rozwiązanie musi być stosowane ze szczególnym namysłem i w wyjątkowych sytuacjach. Na uwadze trzeba mieć rozwój emocjonalny, który często nie nadąża za rozwojem intelektualnym.

Bibliografia:
1. Jak pracować ze zdolnym? Poradnik dla nauczycieli i rodziców, M. Braun, M. Mach
2. Model pracy z uczniem zdolnym w szkole podstawowej. Jak praktycznie i systemowo zorganizować edukację uczniów zdolnych na poziomie szkoły podstawowej?, I. Fechner - Sędzicka