Po co rodzina? Rodzina jako wartość

W Liście do rodzin z roku 1994, Jan Paweł II napisał, że spośród wielu dróg do Kościoła, rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów najważniejszą. Rodzina jest wartością. Drogą, od której nie można się odłączyć. Wszak normalnie każdy z nas w rodzinie przychodzi na świat. To w rodzinie każdy z nas staje się człowiekiem. A jeśli w tym przyjściu na świat oraz we wchodzeniu na świat człowiekowi brakuje rodziny, to jest to zawsze wyłom i brak nad wyraz niepokojący i bolesny, który potem ciąży nad całym życiem. Rodzina bierze swój początek w miłości Boga. „Tak (...) Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał”(J3, 16). Syn Jednorodzony wszedł w dzieje ludzi poprzez rodzinę, przez wcielenie swoje zjednoczył się jakoś z każdym człowiekiem. Skoro więc Chrystus objawia w pełni człowieka samemu człowiekowi, czyni to naprzód w rodzinie i poprzez rodzinę, w której zechciał narodzić się i wzrastać. Wiadomo, że Odkupiciel znaczną część swego życia pozostawił w ukryciu nazaretańskim, będąc posłusznym swej Matce Maryi i Józefowi cieśli. Tak więc Boska tajemnica Wcielenia Słowa pozostaje w ścisłym związku z ludzką rodziną. Nie tylko z tą jedną, nazaretańską, ale w jakiś sposób z każdą rodziną. Kościół, idąc za Chrystusem, uważa służbę rodzinie za jedno ze swych najistotniejszych zadań — i w tym znaczeniu, zarówno człowiek jak i rodzina, są „drogą Kościoła”.
Jan Paweł II w swym nauczaniu nieustannie powraca do tematu rodziny, stale podkreślając jej wartość i troskę o nią. Mówi o jej nie dających się zastąpić wartościach osobowych, społecznych, narodowych, o jej wielkiej godności i wzniosłym powołaniu w zamyśle Stwórcy, nie przestaje wskazywać na rozliczne zagrożenia dla rodziny, wzywa do świadczenia jej pomocy, do czego Kościół pragnie wnieść swój wkład.
Współcześnie rodzina zagrożona jest przez: permisywizm, wolną miłość, instytucję rozwodów, swobodę w stosowaniu środków antykoncepcyjnych, wprowadzenie przerywania ciąży, rozłąkę związaną z wyjazdami zarobkowymi. Jest się czego lękać w obliczu tragicznych statystyk, które odsłaniają ponure otchłanie dzisiejszych zachowań moralnych. Rodzina jest najbardziej bezpośrednio zagrożona.
Bóg jest miłością, w samym sobie przeżywa tajemnicę osobowej komunii miłości. Stwarzając człowieka na swój obraz i nieustannie podtrzymując go w istnieniu, Bóg wpisuje w człowieczeństwo mężczyzny i kobiety powołanie, a więc zdolność i odpowiedzialność za miłość i wspólnotę rodzinną. Miłość jest zatem podstawowym i wrodzonym powołaniem każdej istoty ludzkiej. W trosce o Miłość, Benedykt XVI tematem swej pierwszej encykliki pod tytułem Deus Caritas Est, uczynił właśnie miłość. „Miłość bliźniego zakorzeniona w miłości Boga jest przede wszystkim powinnością każdego poszczególnego wierzącego, ale jest także zadaniem całej wspólnoty kościelnej, i to na każdym jej poziomie”. Dlatego winna być realizowana przede wszystkim w tej najmniejszej wspólnocie - wspólnocie rodzinnej. Benedykt XVI w maju bieżącego roku, w czasie pielgrzymki do Brazylii powiedział: „Dla podejmowania decyzji w sposób wolny i świadomy trzeba wzmocnić rodzinę jako wspólnotę, w której odbywa się przekaz wartości. Wartości chrześcijańskie, takie jak szacunek dla życia i promocja osoby ludzkiej jako osi solidarności nigdy nie zostaną wymazane. Szczególne przesłanie skierował Papież do młodych: „Bądźcie ludźmi wolnymi i odpowiedzialnymi; połóżcie szczególny nacisk na rodzinę, niech rodzina stanie się centrum, z którego promieniują pokój i radość; bądźcie promotorami życia od poczęcia aż do naturalnej śmierci; opiekujcie się starszymi, dlatego że im należy cię szacunek i podziw za dobro, które wam pozostawiają. Ojciec Święty wezwał też młodzież do uczciwego wykonywania powierzonej im pracy oraz do szacunku dla sakramentu małżeństwa.”
Przez miłość mężczyzna i kobieta wiążą się z sobą aż do śmierci, stając się w ten sposób wzajemnym darem dla siebie. W tej wspólnocie realizuje się pełne oddanie osobowe, w którym jest obecna cała osoba, również w swym wymiarze cielesnym. Ta całkowitość, jakiej wymaga miłość małżeńska, odpowiada również wymogom odpowiedzialnego rodzicielstwa, które będąc w rzeczywistości nastawione na zrodzenie istoty ludzkiej, przewyższa swą naturą porządek czysto biologiczny i nabiera w całej pełni wartości osobowych, i dla jej harmonijnego wzrostu konieczny jest trwały i zgodny wkład obojga rodziców. W małżeństwie i rodzinie wytwarza się zespół międzyosobowych odniesień: oblubieńczość, ojcostwo-macierzyństwo, synostwo, braterstwo. Przez co każda osoba wchodzi do rodziny Bożej, jaką jest Kościół. Małżeństwo i rodzina chrześcijańska budują Kościół. W rodzinie bowiem osoba ludzka nie tylko rodzi się i stopniowo, poprzez wychowanie, wprowadzana jest we wspólnotę ludzką, ale także poprzez odrodzenie chrzcielne i wychowanie w wierze wprowadzana jest w rodzinę Bożą, jaką jest Kościół. Tak więc Kościół znajduje w rodzinie, zrodzonej z sakramentu, swoją kolebkę i miejsce, w którym wchodzi w pokolenia ludzkie, a one w Kościół.
Jak każda wspólnota, także rodzina ma swoje zadania. Adhortacja apostolska, Jana Pawła II pod tytułem „Familiaris Consortio” wymienia te zadania:
1) tworzenie wspólnoty osób- jej zasadą i mocą jest miłość, wspólnotę małżeńską charakteryzuje niepodzielna jedność, nierozerwalność. Zakres komunii rodziny powinien sięgać wszystkich jej członków. Każdy w tej wspólnocie ma korzystać w pełni ze swych praw i obowiązków. Nawet jeżeli jest jeszcze dzieckiem lub jest już człowiekiem starszym.
2) służba życiu- rodzina ma przekazywać życie, wychowywać i przekazywać wartości
3) udział w rozwoju społeczeństwa- rodzina jest pierwszą i żywotną komórką społeczeństwa, ma pełnić zadania społeczne i polityczne, ma służyć rodzinie (nie tylko swojej), ma stać na straży ładu międzynarodowego
4) uczestnictwo w życiu i posłannictwie Kościoła- rodzina chrześcijańska winna być wspólnotą wierzącą i ewangelizującą, ma być wspólnotą dialogu z Bogiem przez życie sakramentalne, modlitwę, uczestnictwo w Eucharystii, ma służyć drugiemu człowiekowi.
Wielką sprawą nie tylko dla samego Kościoła, ale też dla wszystkich społeczeństw i państw wchodzących w skład Organizacji Narodów Zjednoczonych, był rok 1994, który został ogłoszony Rokiem Rodziny. Było to wielkie odwołanie do świadectw miłości i troski Kościoła o rodzinę ludzką, a w niej o Kościół Domowy. Na ten rok papież Jan Paweł II napisał „List do Rodzin”, w którym wyraził swe życzenie: „Niechaj ten List do Rodzin stanie się zaproszeniem Chrystusa do każdej ludzkiej rodziny, a poprzez rodzinę zaproszeniem Go do wielkiej rodziny narodów, abyśmy z Nim razem mogli powiedzieć w prawdzie: Ojcze nasz”
Karta Praw Rodziny jest wyrazem troski o rodzinę, przedłożona przez Stolicę Apostolską wszystkim ludziom, instytucjom i władzom zainteresowanym misją rodziny w świecie współczesnym. Jan Paweł II podjął życzenie Synodu w Rzymie z 1980r. i zobowiązał Stolicę Apostolską do opracowania tejże „Karty”. Ma ona na celu umocnienie uświadomienia rodzinom ich niezastąpionej roli i miejsca. Karta Praw Rodziny ma zachęcić rodziny do łączenia się między sobą dla obrony i umocnienia swych praw; jest dla rodzin zachętą do wypełniania ich zadań tak, by w dzisiejszym świecie rola rodziny była coraz wyraźniej ceniona i uznawana. Wreszcie „Karta” zwraca się do wszystkich, mężczyzn i kobiet, aby mając na uwadze obecne i przyszłe dobro ludzkości uczynili wszystko dla zapewnienia ochrony praw rodziny i umocnienia instytucji rodziny. Stolica Apostolska ogłaszając „Kartę”, oczekiwaną przez przedstawicieli Episkopatów całego świata, zwraca się ze szczególnym apelem do wszystkich członków Kościoła i wszystkich instytucji kościelnych, aby z całą mocą dali świadectwo chrześcijańskiemu przekonaniu, że nic nie jest w stanie zastąpić rodziny w wypełnianiu jej misji oraz by starali się zapewnić rodzinom i rodzicom niezbędne oparcie oraz pomoc w wypełnianiu zadań, które Bóg im powierzył.
Stąd troska Kościoła o duszpasterstwo rodzin. Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin jest kontynuacją troski Kościoła w Polsce o małżeństwa i rodziny.

STRUKTURA DUSZPASTERSTWA RODZIN
1. Biskupi Diecezjalni
1.1. Wydział Duszpasterstwa Rodzin
1.2. Diecezjalny Duszpasterz Rodzin
1.3. Diecezjalny Doradca Życia Rodzinnego
1.4. Parafialne duszpasterstwo rodzin
1.5. Rodzina chrześcijańska
1.6. Przygotowanie kapłanów
1.7. Formacja osób świeckich
2. Rada do Spraw Rodziny Konferencji Episkopatu Polski
2.1. Zadania Rady do Spraw Rodziny
2.2. Skład i struktura Rady do Spraw Rodziny
2.3. Krajowy Ośrodek Duszpasterstwa Rodzin
2.4. Dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin
2.5. Krajowy Doradca Życia Rodzinnego
2.6. Spotkania Rejonowe Duszpasterstwa Rodzin
2.7. Sesje Duszpasterstwa Rodzin

PRZYGOTOWANIE DO MAŁŻEŃSTWA I DO ŻYCIA W RODZINIE
1. Przygotowanie dalsze
1.1. Przygotowanie w rodzinie
1.2. Przygotowanie w szkole
1.3. Przygotowanie przez katechizację
1.4. Przygotowanie w grupach rówieśniczych
2. Przygotowanie bliższe
2.1. Roczna katechizacja przedmałżeńska
2.2. Skrócona katechizacja (wyjątkowo) 3. Przygotowanie bezpośrednie 3.1 Zaręczyny
3.2. Spotkanie narzeczonych z duszpasterzem w kancelarii
3.3. Katechezy przedślubne
3.4. Spotkania w Parafialnej Poradni Rodzinnej
3.5. Spowiedź przedślubna
3.6. Rozmowa z narzeczonymi na temat ich wiedz religijnej
3.7. W wypadkach wyjątkowych
3.8. Osoby nie ochrzczone i religijnie zaniedbane
3.9. Małżeństwa mieszane

PORADNICTWO RODZINNE I POMOC RODZINIE
1. Parafialne Poradnie Rodzinne
1.1. Zadania Parafialnych Poradni Rodzinnych
1.2. Doradcy pracując w poradni
1.3. Organizacja pracy w poradni
1.4. Zadania Proboszcza w funkcjonowaniu poradni 2. Specjalistyczne Poradnie Rodzinne 3. Telefon zaufania 4. Domy samotnej matki
5. Katolickie Ośrodki Adopcyjno-Opiekuńcze 6. Materialna pomoc rodzinom 7. Pomoc
dzieciom 7.1. Rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka
7.2. Świetlice dla dzieci

FORMACJA RODZIN DO ZADAŃ DUSZPASTERSKICH
1. Rodzina Ewangelizowana
1.1. Słowo Boże w życiu rodziny
1.2. Sakrament Pokuty i pojednania w życiu małżonków 1.3. Rodzina otwarta na zjednoczenie z Chrystusem
1.4. Rodzina w roku liturgicznym Kościoła
1.5. Wizyta duszpasterska w rodzinie (kolęda)
1.6. Rocznice: ślubu, narodzin i chrztu dzieci, zgonu bliskich osób itp.
1.7. Pielgrzymki małżeństw i rodzin
1.8. Spędzanie wolnego czasu
2. Rodzina ewangelizująca
2.1. Rodzina wobec swoich dzieci
2.2. Rodzina wobec osób starszych i chorych
2.3. Rodzina wobec dzieci trudnych
2.4. Rodzina ewangelizująca inne rodziny
2.5. Ewangelizacyjna obecność rodziców w szkole

DUSZPASTERSTWO RODZIN W SYTUACJACH SZCZEGÓLNYCH
1. Duszpasterstwo rodzin w sytuacjach trudnych
1.1. Małżeństwa bezdzietne
1.2. Rodziny i dziećmi niepełnosprawnymi
1.3. Rodziny z osobami uzależnionymi
1.4. Rodziny z osobami w podeszłym wieku
1.5. Duszpasterstwo wdów, wdowców i osób samotnych
1.6. Duszpasterstwo w wypadkach losowych 2. Duszpasterstwo rodzin w sytuacjach nieprawidłowych 2.1. Duszpasterstwo rodzin rozbitych
2.2. Duszpasterstwo związków niesakramentalnych

ORGANIZACJE SPOŁECZNE I WŁADZE POLITYCZNE W SŁUŻBIE RODZINIE
1. Ruchy pogłębienia religijnego
2. Ruchy obrońców życia
2.1. Krucjata Modlitwy w Obronie Poczętych Dzieci
2.2. Duchowa adopcja 2.3. Organizacje obrońców życia
3. Stowarzyszenia rodzin
4. Rodziny w Akcji Katolickiej 5. Polityka państwa w trosce o rodzinę 6. Patriotyzm w rodzinie

Bibliografia:
Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin
Karta Praw Rodziny, Warszawa 2003 Benedykt XVI, Deus Caritas Est Jan Paweł II, Familiaris Consortio Jan Paweł II, List do Rodzin Półtawska Wanda, Na kanwie Listu do Rodzin, Kraków 1995 Red. Styczeń Tadeusz, Familiaris Consortio- tekst i komentarze Red. Żukowicz Józef, Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II, Kraków 1990