Wpływ grup rówieśniczych na rozwój człowieka

Każdy człowiek potrzebuje przyjaciół, kogoś, kto będzie go wspierał i się o niego troszczył. Ludzie nie są stworzeni do życia w samotności, dlatego najczęściej wybierają sobie osoby, z którymi chcieliby utrzymywać kontakty i rozwijać swoje zainteresowania. Każdy potrzebuje wsparcia i już od najmłodszych lat przynależy do różnego rodzaju grup. Wychowuje się w rodzinie, gdzie uczy się chodzić, mówić, nazywać rzeczy i zjawiska, które go otaczają. W przedszkolu poznaje świat i obraca się w gronie rówieśników. Podobnie jest w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Bardzo istotne jest, by należeć do grupy, ponieważ, w większości przypadków, sprzyja to prawidłowemu rozwojowi człowieka. Dzięki temu nie czuje się samotny i może pogłębiać swoje zainteresowania. Outsiderzy zazwyczaj mają problemy emocjonalne i trudno im sobie poradzić z rzeczywistością.
Grupa ma ogromny wpływ na rozwój człowieka. Kształtuje jego osobowość i pomaga w odkrywaniu świata. Mianem grupy określa się przynajmniej dwie osoby, które mają wspólne cele oraz kierują się w życiu tymi samymi zasadami i tworzą rozwiniętą strukturę, która ma za zadanie określić hierarchię i pozycję jej poszczególnych członków w grupie. Niektóre osoby przewodzą, a inne muszą się im podporządkować. Taki model struktury określa się jako strukturę władzy. Struktura socjometryczna opiera się na wzajemnej sympatii poszczególnych członków. Wyróżnić można także strukturę komunikacji, która kształtuje się w związku z potrzebą przekazywania informacji w grupie. Zaznaczyć warto także, iż człowiek w ciągu całego życia jest członkiem wielu grup. Może należeć do paczki znajomych lub uczęszczać na koło naukowe. Grupy tworzą się w trakcie wakacyjnych wyjazdów, ale także w pracy, czy kościele.
Największy jednak wpływ na życie i rozwój człowiek wywiera grupa rówieśnicza. To zbiorowość ludzi, którzy są w tym samym lub bardzo zbliżonym wieku. Czynnikiem wiążącym w takim rodzaju grupy jest, oprócz wieku, przynależności do wspólnej struktury organizacyjnej. Istotne jest także występowanie określonych kontaktów, brak istotnych różnic w poziomie wiedzy i rozwoju intelektualnym jej członków. To ważne, by ich osoby należące do określonej grupy mogły bez problemu się ze sobą porozumiewać i wyznaczać sobie te same cele i zadania. Grupy rówieśnicze mają ogromny wpływ na kształtowanie się charakteru i osobowości młodych ludzi, którzy w wieku dojrzewania są niezwykle podatni na wpływ ze strony rówieśników. Przynależność do określonej grupy może mieć pozytywny, ale także negatywny wpływ na młodzież. Przynależność do paczki przyjaciół, którzy się wzajemnie wspierają i rozwijają swoje pasje, z pewnością będzie korzystnie oddziaływać na młodego człowieka. Są jednak grupy, na przykład gangi, których członkowie lojalność w stosunku do kolegów mogą przypłacić życiem.
Grupy rówieśnicze można podzielić, ze względu na stosunki emocjonalne panujące między ich członkami, na formalne i nieformalne. Do tych pierwszych zalicza się między innymi: klasy szkolne, organizacje młodzieżowe, organizacje samorządowe, koła naukowe. Grupy formalne mają za zadanie zrealizować określone cele na przykład wychowanie młodzieży i wpojenie jej określonych wartości. Ważne jest, by członkowie grupy tworzyli zespół i czuli się w grupie komfortowo, ponieważ ma ona zaspokajać ich określone potrzeby społeczne.
W grupach nieformalnych, które mają zdecydowanie największy wpływ na młodzież, podstawowym czynnikiem jest więź emocjonalna łącząca poszczególnych członków. Grupy nieformalne nie są odgórnie organizowane, powstają spontanicznie i nie zawsze można mieć nad nimi kontrolę wychowawczą. Kształtowanie się zespołów wśród młodzieży w wieku dorastania jest zjawiskiem powszechnym, które łatwo zaobserwować zarówno w szkole jak i na podwórku. Najczęściej wyróżnianymi typami małych nieformalnych grup rówieśniczych są: przyjaciele, paczki, grupy koleżeńskie, bandy. Przyjaciele to ściśle dobrane i wyselekcjonowane osoby, które mają ogromny wpływ na młodą osobę, ponieważ w okresie dojrzewania są ważniejsi dla nastolatka niż rodzina. To właśnie im zwierza się ze swoich kłopotów i fascynacji. Przyjaciół łączą wspólne poglądy i problemy. Kolejna grupa nieformalna to paczki. Liczą one przeciętnie od 3 do 6 osób, między którymi panuje zgodność poglądów i wzajemna sympatia. Podstawę doboru członków paczki stanowi: podobna osobowość, wspólne wykonywanie określonych czynności na przykład rozwijanie swojego hobby, zbliżone upodobania, uzdolnienia, sytuacja ekonomiczno - społeczna, a przede wszystkim ogólny poziom dojrzałości i wyznawanie podobnych wartości. Członek paczki musi dostosować się do norm przyjętych w grupie. Dzięki przynależności do paczki czuje się akceptowany i wie, że ma oparcie w swoich znajomych. Od paczek większe są grupy koleżeńskie, które mają luźną strukturę organizacyjną i należeć do nich może wiele osób. One także dają oparcie swoim członkom, choć na pewno emocjonalna więź między nimi nie jest tak silna jak między osobami należącymi do paczki. Nieformalne grupy rówieśnicze to także bandy. W psychologii termin ten określa grupy dzieci do dwunastego roku życia, które razem spędzają czas i bawią się ze sobą. Termin ten ma także drugie, negatywne pojęcie. Dotyczy ono grup młodzieżowych, najczęściej pochodzących z patologicznych środowisk, które najpierw spędzają czas na chuligańskich wybrykach, a później schodzą na drogę przestępstwa. W bandzie najważniejszą osobą jest przywódca, który motywuje członków grupy do działania. Posiada on silny autorytet i pozostali członkowie grupy nie mogą mu się sprzeciwiać. Ten przykład pokazuje negatywny wpływ grup rówieśniczych na młodzież. Chcąc zaimponować kolegom pozostali członkowie bandy są bezwzględni i nie mają żadnych zasad moralnych.
Podsumowując, grupy rówieśnicze mają ogromny wpływ na młodych ludzi. Zaspokajają ich potrzebę przynależności do określonej grupy, kształtują aktywność i pozwalają się rozwinąć. Dzięki nim młody człowiek czuje się akceptowany i może poradzić sobie z problemami dojrzewania. Rozwija swoje zainteresowania i kształtuje osobowość. Choć, nie da się zaprzeczyć, że grupy rówieśnicze mogą także negatywnie oddziaływać na młodzież, to bez wątpienia są potrzebne i mają ogromny wpływ na kształtowanie się ludzkich postaw.