Jak style uczenia się mogą pomóc nauczycielom zrozumieć ucznia

Chciałabym się podzielić kilkoma myślami i wnioskami, które uzyskałam dzięki przeprowadzeniu badań w trakcie pisania swojej pracy magisterskiej „Style uczenia się a efekty opanowania języka angielskiego”. Do zajęcia się tym tematem skłoniły mnie liczne publikacje, dotyczące funkcjonowania ludzkiego umysłu, myślenia i uczenia się. Uświadomiłam sobie ogromne różnice między uczniami – także w zakresie sposobów uczenia się. Dostrzegłam większą potrzebę indywidualnego podejścia do uczniów. Istnieje bardzo wiele czynników, które mogą wpływać na to, jak nasz uczeń przyswaja wiedzę: inteligencja, wiek, płeć, pamięć, lateralizacja, modalność, typy układu nerwowego i temperament oraz style uczenia się. Odkrycie H. Gardnera o siedmiu rodzajach inteligencji (przypomnę: werbalna, matematyczno – logiczna, przestrzenna, kinestetyczna, muzyczna, interpersonalna, intrapersonalna) uświadamia nam złożoność osobowości ucznia i uwrażliwia na tych uczniów, których inteligencja matematyczno - logiczna czy werbalna – wspierane przez szkołę – mogą być na niskim poziomie.

Celem moich badań było znalezienie odpowiedzi na cztery pytania. Pierwsze: o związek między typami układu nerwowego ucznia a stylem pracy. Drugie: o związek między stylem pracy a osiągnięciami uczniów w zakresie języka angielskiego. Trzecie: o to, jakie są edukacyjne efekty uczenia się z wykorzystaniem osobistego stylu sensorycznego. Czwarte: o to, jakie są dostrzegane wychowawcze efekty uczenia się z wykorzystaniem osobistego stylu sensorycznego.

W swojej pracy i badaniach zajmowałam się stylami uczenia się opartymi na dwóch koncepcjach. Pierwsza koncepcja ma ścisły związek z typami układu nerwowego według Pawłowa i pozwala wyróżnić dwa rodzaje stylu pracy człowieka, co również przekłada się na dwa style uczenia się: styl wolny i szybki. Styl wolny charakteryzuje słaby typ układu nerwowego. Osoby takie są mało odporne
na zmęczenie i działanie silnych bodźców, przez co łatwo przechodzą w stan hamowania. Styl szybki jest charakterystyczny dla typu silnego. Jednostki o tym typie układu nerwowego znoszą trudne sytuacje o wiele lepiej, mają zapotrzebowanie na stymulację zewnętrzną i są odporne na zmęczenie.

Wyniki moich badań pokazały, że można dostrzec związek między typami układu nerwowego ucznia a stylem pracy wolnym lub szybkim. Związek ten wydaje się być oczywisty, czego dowodzą liczne badania, dotyczące tego zagadnienia. Uczniowie o silnym typie układu nerwowego charakteryzują się stylem szybkim, uczniowie o słabym typie układu nerwowego stylem wolnym. Badaną grupę zdiagnozowałam z zastosowaniem arkusza obserwacyjnego, opracowanego przez J. Strelaua. Okazało się, że większość uczniów należy do typu silnego i prawie jedna czwarta do typu słabego.

Dostrzegłam też związek między stylem wolnym i szybkim a osiągnięciami uczniów w zakresie języka angielskiego. Uczniowie przejawiający styl szybki osiągnęli wyższe wyniki, zaś wolny – niższe. W tym celu wykorzystałam średnią arytmetyczną wszystkich ocen z języka angielskiego z obydwu semestrów.

Druga koncepcja wiąże się z naszym wyposażeniem sensorycznym i stylami uczenia się: wzrokowym, słuchowym i kinestetycznym.
W procesie uczenia się każdy człowiek wykorzystuje to, w co wyposażyła nas natura, a mianowicie zmysły. To za ich pośrednictwem docierają do nas z otoczenia informacje, ale tak naprawdę preferujemy najczęściej jeden, czasem dwa, a rzadziej trzy kanały sensoryczne. Wzrokowcy zapamiętują wiadomości przedstawione w formie wizualnej, na przykład w postaci graficznych prezentacji, rysunków, schematów i tabel. Do słuchowców przemawiają informacje przekazane w formie wykładu, słuchania kaset, audycji radiowych i telewizyjnych. Zapamiętywanie najlepiej udaje im się podczas głośnego powtarzania materiału. Przy uczeniu się kinestetyków ważne jest fizyczne zaangażowanie się, na przykład w trakcie eksperymentów czy innych zadań, kiedy uczniowie mogą wykorzystać ruch. Badanie przeprowadziłam metodą eksperymentu z techniką rotacji. Chociaż moja hipoteza, że edukacyjne efekty uczenia się z wykorzystaniem osobistego stylu sensorycznego są lepsze niż w przypadku metody tradycyjnej, nie potwierdziła się, to nadal uważam, że świadomość własnego stylu uczenia się stwarza uczniom optymalne warunki do przyswajania i utrwalania wiedzy. Badania dotyczące stylów uczenia się były bardzo trudne do przeprowadzenia, szczególnie, że miałam do dyspozycji tylko jedną klasę. Uczyłam dwie grupy: eksperymentalną i kontrolną jednocześnie, ale w rzeczywistości cztery, ponieważ w grupie eksperymentalnej wzrokowcy, słuchowcy i kinestetycy otrzymywali zróżnicowane zadania. Przyswojone wiadomości uczniów sprawdziłam testem. Wydaje mi się, że chociaż jest to miarodajna metoda, to jednak nie wszystkim uczniom odpowiada. Są przecież osoby, które słabo wypadają w testach pisemnych, a dużo lepiej w odpowiedziach ustnych i pracach zespołowych. Podczas eksperymentu zaobserwowałam,że uczniowie wykorzystujący w nauce swój styl byli bardziej zmotywowani, angażowali się i byli bardziej zdyscyplinowani.
Myślę, że czuli się pewniej, znając swoje mocne strony.

Podsumowując, chciałabym podkreślić, że zgłębianie literatury dotyczącej stylów uczenia się oraz przeprowadzone przeze mnie badania znacznie poszerzyły moją wiedzę i zaowocowały bardziej racjonalnym, zindywidualizowanym podejściem do uczniów.