Doświadczenie Marii i Piotra - inscenizacja pokazów chemicznych z okazji dni otwartych szkoły

Uczennica przebrana za Marię Skłodowską- Curie, uczeń za Piotra Curie

Piotr: Mario- pokażmy uczniom w jaki sposób otrzymujemy związek chemiczny zwany zasadą. W doświadczeniu użyjemy sodu- metalu o żrących właściwościach, dlatego pracować będziemy w fartuchu, rękawicach i okularach ochronnych.

Maria: Do doświadczenia potrzebne będą: krystalizator, lejek, penseta, nóż oraz odczynniki: sód, woda i roztwór fenoloftaleiny.

Piotr: Do krystalizatora nalewamy wodę i kroplę roztworu fenoloftaleiny. Sód jest metalem bardzo aktywnym, dlatego jest przechowywany w nafcie. W ten sposób nie reaguje z tlenem zawartym w powietrzu. Jest miękki, dlatego można go kroić nożem.

Maria: Niewielki kawałek sodu wrzucamy do roztworu wody z fenoloftaleiną. Jest to wskaźnik, który w obecności zasad barwi się na malinowo. Piotrze- wyjaśnij uczniom, co obserwujemy.

Piotr: Obserwujemy, że sód gwałtownie reaguje z wodą, „skacze” po jej powierzchni. Widzimy tez, że roztwór zmienił barwę na malinową. O czym to Mario świadczy?

Maria: Świadczy to o powstaniu zasady sodowej. Sód reagując z wodą tworzy zasadę sodową, dowodem na to jest malinowe zabarwienie . Zapamiętajcie- pod wpływem zasad fenoloftaleina barwi się na malinowo. W reakcji wydziela się też wodór. Piotrze przedstaw zachodzącą reakcję za pomocą równania.

Piotr: Reakcję, którą obserwowaliście można przedstawić równaniem:
Sód + woda powstaje zasada sodowa + wodór

Maria: Mamy nadzieję, że podobało Wam się doświadczenie.
Piotrze- zaprezentujmy jeszcze uczniom doświadczenie, w którym można otrzymać inne związki chemiczne- kwasy. Spróbujmy otrzymać kwas siarkowy (IV), który jest kwasem tlenowym. Kwasy te można otrzymać w reakcji tlenków kwasowych z wodą. Doświadczenie będziemy wykonywać pod dygestorium, gdyż powstający tlenek siarki (IV) ma trujące właściwości i drażniący zapach.

Piotr: Do doświadczenia potrzebne nam będą: kolba stożkowa, łyżka do spalań, palnik spirytusowy, szkiełko zegarkowe oraz odczynniki; siarka, woda, roztwór oranżu metylowego. Oranż metylowy to wskaźnik wykrywający obecność kwasów, który pod ich wpływem zmienia barwę z żółtej na czerwoną. Mario-zapal proszę siarkę.

Maria: Na łyżce do spalań jest sproszkowana siarka. Trzymamy ją nad płomieniem palnika do momentu, aż zacznie się spalać. Widoczny delikatny niebieskawy płomień. Płonącą siarkę umieszczamy w kolbie nad wodą z roztworem oranżu. Piotrze opowiedz uczniom, co obserwujemy.

Piotr: Siarka spalając się reaguje z tlenem, w wyniku czego powstaje tlenek siarki (IV). Gaz ten ma charakterystyczny, drażniący zapach. Zachodzi reakcja, którą obrazuje równanie:
siarka + tlen powstaje tlenek siarki (IV)

Mario, co zachodzi dalej?

Maria: Powstały tlenek siarki (IV) mieszamy z wodą i roztworem oranżu. Widzimy, ze pod wpływem tlenku siarki (IV) roztwór oranżu zmienia barwę z żółtej na czerwoną. Świadczy to o powstaniu kwasu.
Zaszła reakcja: tlenek siarki (IV) + woda kwas siarkowy (IV)

Piotr: dziękujemy wszystkim za uwagę. Mamy nadzieję, że zaciekawiliśmy Was chemią i zachęciliśmy do poznawania jej tajników.