Warsztaty rozwijające uzdolnienia twórcze uczniów gimnazjum

Uczestnicy: uczniowie II klasy gimnazjum

Cel ogólny:
- wydobycie i uaktywnienie potencjalnych zdolności do twórczych działań,
- rozwijanie umiejętności współpracy w grupie.
Cele szczegółowe:
- wspomaganie rozwoju funkcji poznawczych, takich jak: spostrzeganie wzrokowe, koncentracja uwagi, myślenie słowno-pamięciowe, abstrahowanie,
- budzenie i rozwijanie ciekawości poznawczej,
- pomoc uczniom w odkrywaniu własnych możliwości twórczych oraz przezwyciężaniu barier poznawczo- emocjonalnych i motywacyjnych, utrudniających aktywność twórczą,
- pobudzanie zdolności i możliwości twórczych,
- rozwijanie płynności, giętkości i oryginalności myślenia,
- możliwość przeżycia satysfakcji pracy twórczej i jej efektów,
- pokonywanie schematów w myśleniu, zyskanie swobody twórczej,
- zachęcenie do poszukiwania oryginalnych rozwiązań w życiu codziennym,
- zachęcanie uczniów do podejmowania inicjatywy, do wykazywania przedsiębiorczości,
- pobudzanie uczniów do zaradności, podejmowania działań w sytuacjach otwartych i niepewnych

Pomoce: materiały do pisania i rysowania, kartki z ćwiczeniami, szary papier,
Metody: ćwiczenia, zadania, rysunek, burza mózgów, skojarzenia, pantomima, psychozabawa,
Formy pracy: praca indywidualna, praca grupowa,
Czas realizacji: 3 x 45 minut

ZAJĘCIA 1- „Co ma piernik do wiatraka?”

1. Powitanie uczestników oraz podanie celów zajęć. Uczestnicy na karteczkach piszą swoje imię i przypinają, by każdy je widział.
2. Ćwiczenie 1
Uczestnicy siedzą, prowadzący podaje kolejne hasła, a uczniowie, których dotyczy wymienione kryterium, wstają (mogą przy tym wykonać zabawne ukłony czy gesty pozdrowienia wobec grupy).
Witam wszystkich, którzy:
- noszą okulary;
- pili herbatę na śniadanie;
- mają na sobie coś niebieskiego;
- lubią chodzić do szkoły;
- mają siostrę;
- urodzili się w maju;
- lubią czekoladę.
Cel: Ćwiczenie wprowadzające. Uczestnicy poznają się wzajemnie. Przy okazji przełamują onieśmielenie.
Czas trwania: ok. 5 min.

3. Łańcuch skojarzeń
Uczniowie stoją w kręgu, prowadzący podaje wyraz, kolejna osoba wypowiada swoje skojarzenie z tym słowem. Tak robią wszyscy uczestnicy, np.: szkoła – buda - pies, łapa - noga – miss – Polonia - korona – król.
Cel: Zadanie to jest rozgrzewką, zapoznaje z tematyką twórczości. Ćwiczenie rozwija płynność skojarzeniową. Jest łatwe, nie wymaga koncentracji, wprowadza luźną atmosferę.
Czas trwania: ok. 5 min.

4. Czy potrafisz twórczo myśleć - psychozabawa
Każdy uczeń dostaje kartkę z pięcioma hasłami, do których wypisuje co najmniej trzy bliższe i dalsze skojarzenia.
Przykład: ”rzeka”- woda, strumyk, kąpać się, most
Księżyc –
Ameryka-
oko-
śnieg-
róża –
Cel: Rozwijanie giętkości myślenia, oryginalności skojarzeń, umiejętności wychwytywania związków między pozornie różnymi przedmiotami lub pojęciami.
Czas trwania: ok.5 min.

5. „Co ma piernik do wiatraka?” Zadaniem uczniów jest opracowanie zestawień cech wspólnych różnych urządzeń i przedmiotów codziennego użytku, które na pozór mają ze sobą tyle wspólnego co przysłowiowy piernik z wiatrakiem, np.
• rower i maszyna do szycia
• termos i chłodziarka sprężynowa
• ołówek automatyczny i gumka do wycierania
• wrotki i fortepian
Cel: Rozwijanie giętkości myślenia, oryginalności skojarzeń, umiejętności wychwytywania związków między pozornie różnymi przedmiotami lub pojęciami.
Czas trwania: ok.10 min.

6. Tratwa ratunkowa – uczestnicy dzielą się na grupy 10 osobowe, każdy zespół otrzymuje arkusz papieru około 60 x 90 cm wyobrażając tratwę ratunkową. Wszyscy uczestnicy mają się zmieścić na nim i wytrzymać przez około 30 sekund.
Cel: Ćwiczenie rozluźniające, rozwijające umiejętność współpracy grupie.
Czas trwania: ok. 5 min.


ZAJĘCIA 2- „Razem na tratwie”

Podział grupy na 4 zespoły. Uczniowie pracują przez całe zajęcia w tych grupach.
1. Jajka. Każdy zespół ma do dyspozycji: dwa jajka, dwa baloniki, dwa arkusze papieru o wymiarach 60 cm na 60 cm, taśmę klejącą, dwa metry sznurka, nożyczki. Zadaniem każdego zespołu jest bezpieczne sprowadzenie choćby jednego jajka- z użyciem wymienionych „pomocy”- z pierwszego piętra na ziemię. Podczas prób jeden balonik i jedno jajko mogą ulec zniszczeniu.
Cele: rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie, pokonywanie schematów w myśleniu, rozbudzanie aktywności poznawczej.

2. Tratwa
Instrukcja:
Wyobraźcie sobie, że jesteście rozbitkami na oceanie Indyjskim. Statek, którym podróżowaliście powoli tonie, a załoga zginęła w wyniku wybuchu. Przyrządy nawigacyjne zostały zniszczone i nie orientujecie się dokładnie gdzie jesteście, przypuszczalnie ok. dwa tysiące kilometrów od najbliższego lądu. Niektórzy z was mają w kieszeniach zapałki i papierowe pieniądze. Macie do dyspozycji nadmuchiwaną tratwę, w której mieście się na ogół dziesięć osób. Na statku są różne przedmioty, które w dalszej podróży mogą się wam przydać. Możecie zabrać ze z sobą maksimum dziesięć.
Wasze pierwsze zadanie polega na podjęciu grupowej decyzji, których dziesięć przedmiotów spośród dwudziestu pięciu znajdujących się na kartce, macie zabrać.
Wasze drugie zadanie polega na uszeregowaniu tych przedmiotów od najważniejszego, bez którego w ogóle nie wyobrażacie sobie pobytu na tratwie, do najmniejszego. Decyzje wolno wam podejmować tylko drogą wspólnych ustaleń. Nie wolno poddawać poszczególnych propozycji głosowaniu, ani przeprowadzać losowania. Na oba zadania pół godziny.
Lista przedmiotów
• 6 – litrowy pojemnik z mieszanką olejowo – benzynowa
• litrowa butelka rumu
• 3 metry kwadratowe czerwonej flagi
• paczka porcjowanego jedzenia na tydzień dla jednej osoby
• 2 pudełka batonów czekoladowych
• wędka
• latarka
• plandeka z plastiku
• proszek odstraszający rekiny
• 15 litrowy pojemnik z słodką wodą
• małe tranzystorowe radio z czynnymi bateriami
• 4 metry nylonowego sznura
• koc wełniany
• nocnik
• wiadro
• 6 puszek konserw rybnych
• 1 opakowanie aspiryny
• lusterko do golenia
• poduszka ratunkowa dla jednej osoby
• sekstans bez tablic
• moskitiera
• 3 ręczniki
• 4 kg złotej biżuterii
• podręcznik dla majsterkowiczów
Cele: rozwijanie umiejętności pracy w grupie, ćwiczenie umiejętności rozwiązywania problemów, pobudzanie do zaradności,

3. „Żywa rzeźba”
Te same zespoły czteroosobowe wybierają swojego przedstawiciela, który losuje karteczkę z poleceniem, jaką pantomimę mają przedstawić. Kartki zawierają propozycje „maszyn” z poruszającymi się częściami, które ma stworzyć grupa:
- maszyna do rozśmieszania
- maszyna grozy
- maszyna radości
- maszyna do ubolewania
- maszyna grająca.
Każda grupa przedstawia swoją „maszynę” w sposób pantomimiczny.
Na zakończenie omawia się użyte przez zespół środki wyrazu artystycznego, ich celowość, trudności itp.


Zajęcia 3. „Turniej- Rusz głową”

Podział zespołu na 4 grupy. Omówienie ogólnych zasad turnieju a także zasad przyznawania punktów.

1. Wyrazy i wyraziki
Nauczyciel podaje długie słowo np. „KONTROWERSJA”. Zadaniem grup jest wypisanie jak najwięcej słów, które można utworzyć z jego liter. Punkty przyznawane są od 1 do 4 i zależą od liczby utworzonych wyrazów.

2. Zdania
Zadaniem grup jest napisanie jak najwięcej pięciowyrazowych sensownych zdań, w których każdy wyraz zaczyna się na zadaną literę. Nie wolno powtarzać raz użytego wyrazu. Nie wolno również przestawiać podanej kolejności liter.
np.
• K...b...n...w...r...
• C...i...u...b...f...
• G...j...n...d...ż...
• E...ł...i...k...a...
Cele: rozwijanie płynności słownej.

3. Skojarzenia
Zadanie polega na połączeniu dwóch pozornie nie mających ze sobą nic wspólnego pojęć za pomocą pomostu pojęć kojarzonych z wyjściowymi, np.:
pszczoła – miód – słodki – cukier - burak - rolnik – ciągnik
chmura – deszcz – woda – pranie – czystość – pielucha – dziecko
Ilość skojarzeń może być dowolna lub określona.
Cele: rozwijanie zdolności kojarzenia

4. Rebusy
Zespoły losują po dwie karteczki zawierające przysłowia. Ich zadanie polega na stworzeniu (narysowaniu) rebusów ilustrujących wylosowane hasła. Za każde prawidłowo zilustrowane przysłowie drużyna otrzymuje dwa punkty. Następnie prowadzący rozdaje wśród drużyn rebusy dbając by nie trafiły do drużyn, które je wykonały, a do przeciwnych. Zadanie polega na odgadnięciu zilustrowanych przysłów.

5. Detektyw
Prowadzący rozdaje drużynom kartki z zagadką detektywistyczną. Punkt otrzymuje drużyna za każdą prawidłowo dobraną grupę (para + prezent). Maksymalnie można otrzymać 8 punktów.
Każda z pięciu panien otrzymała prezent od swego kawalera. Odgadnij, kierując się niżej podanymi informacjami, skład każdej pary i rodzaj prezentu, jaki otrzymała każda panna:
• Janina nie otrzymała perfum
• Tomek podarował swojej towarzyszce czerwone róże
• To nie Fryderyk podarował Ani likier
• Sylwia, towarzyszka Pawła, nie jada owoców
• Marek nie podarował likieru
• Julia otrzymała czekoladki, ale nie od Oskara
• Amelia nie otrzymała kwiatów
• Julia nie jest towarzyszką Fryderyka
Rozwiązanie:
Fryderyk – Amelia – owoce
Oskar – Ania – likier
Marek – Julia – czekoladki
Tomek – Janina – czerwona róża
Paweł – Sylwia – perfumy

BIBLIOGRAFIA:

- Borzęcki A., Kraszewski K., Rakowiecka B., Szmidt K.: Porządek i przygoda część 1, Warszawa 1997
- Chomczyńska – Miliszkiewicz M., Pankowska D.: Polubić szkołę, Warszawa 1995
- Nęcka, E.: Trening twórczości, Kraków 1998
Sadowska E.: Lekcje wychowawcze część I, II, Warszawa 1999