Drogami ks. prof. Józefa Tischnera. Poznajemy patrona naszej szkoły. Scenariusz lekcji

Scenariusz lekcji przeprowadzonej w klasach I gimnazjum.

Cele zajęć;
Uczeń:
· Poznaje biografię patrona swojej szkoły, a także najważniejsze myśli z jego filozofii.
· Pracuje z tekstem piosenki, starając się zamienić gwarę podhalańską na język ogólny.
· Poznaje pojęcia; gwara, gwara ludowa, gwara terytorialna, dialekt.
· Na podstawie tekstu piosenki próbuje wytłumaczyć, czym jest spotkanie „ twarzą w twarz” drugiego człowieka.
· Z tekstu piosenki wypisuje wartości, które są najważniejsze w filozofii ks. prof. Józefa Tischnera.
· Sporządza mapę mentalną dotyczącą wartości w życiu człowieka, które są związane ze spotkaniem drugiej istoty „twarzą w twarz” (sprawdzenie stopnia zrozumienia wartości poruszanej na lekcji).
· Poznaje słowa empatia, altruizm
· Pisze wiersz, który powstanie na podstawie refleksji z lekcji oraz własnych przemyśleń dotyczących spotkania
·
Cele nieoperacyjne:
Uczeń
· Dokonuje wglądu w swój system wartości
· Dostrzega znaczenie filozofii patrona szkoły w jego indywidualnym systemie wartości
· Poznaje spotkanie z drugim jako postawę względem drugiego człowieka i życia
· Uzmysławia sobie istotę dawania i przyjmowania, słuchania innych, pomagania im, pokonywania własnych słabości i egoizmu
Czas zajęć: 90 minut
Metody:
- Praca indywidualna
- Praca w parach
- Praca zespołowa
- Burza mózgów
- Mini wykład
- Mapa mentalna

Środki dydaktyczne:
· Tekst piosenki „Twój cas”, muz. i sł. Krzysztof Trebunia-Tutka
· Płyta z nagraniem utworu
· Cytat z książki Filozofia dramatu / Józef Tischner // wyd. Znak. - Kraków 2006
· Słownik wyrazów obcych
Przebieg lekcji:
Wprowadzenie:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Pogadanka wprowadzająca.

Nauczyciel pyta uczniów o patrona szkoły, prosi, by za pomocą metod skojarzeniowych, wypisali z zeszycie, a następnie wypowiedzieli się na temat patrona szkoły ( weryfikacja posiadanych przez uczniów informacji).
Podane przez uczniów przykładowe odpowiedzi, nauczyciel uzupełnia poprzez podanie, a następnie zapisanie w zeszycie najważniejszych informacji dotyczących patrona szkoły (załącznik nr1).

Część główna lekcji:
3. Nauczyciel informuje uczniów o tym, że w 2006 roku zespół Trebunie Tutki i Voo Voo nagrali wspólnie płytę, która jest zapisem myśli ks. prof. J.Tischnera.
Zwrócenie uwagi uczniów, że Tischner pochodził z gór i potrafił mówić gwarą.
3. Rozdanie uczniom tekstu piosenki „ Twój czas” zespołu Trebunie Tutki oraz odtworzenie do z płyty CD.
4. Prośba do uczniów, aby uważnie przeczytali tekst piosenki, następnie odpowiedzieli na pytanie, jakim językiem został on napisany.
Podanie podstawowych informacji na temat języka ogólnego, gwary, gwary ludowej, gwary terytorialnej, dialektu.
5. Uczniowie, w parach mają za zadanie zmienić język tekstu piosenki na język ogólny.
6. Po przeczytaniu opracowanego tekstu, uczniowie wspólnie z nauczycielem wypisują najważniejsze prawdy, które głosił Tischner, a które zawarte zostały w tekście piosenki.
Rady, które daje nam nasz patron (przykładowe odpowiedzi):
· Człowiek w dzisiejszym świecie żyje zbyt szybko, trzeba zwolnić tempo życia;
· Trzeba się cieszyć nawet najdrobniejszymi rzeczami;
· Przyroda jest ważna w naszym życiu, pozwala nam na to, by się zatrzymać i pomyśleć nad sensem naszego istnienia;
· Musimy wiedzieć, co jest w życiu najważniejsze;
· Miłość do drugiego, sympatia, miłosierdzie, czynią nas tak naprawdę szczęśliwymi;
· Trzeba umieć cieszyć się tym, co mamy

7. Rozdanie uczniom karteczek z cytatem z „ Filozofii dramatu” J. Tischnera oraz schematów mapy mentalnej.
8. Głośne odczytanie fragmentu i próba stworzenia mapy mentalnej przy pomocy nauczyciela. Pytanie: Czym jest spotkanie drugiego człowieka, twarzą w twarz i co z tego wynika? (załącznik nr 3). Wyjaśnienie pojęć altruizm, empatia (jeden z uczniów czyta hasło ze Słownika wyrazów obcych)
Podsumowanie:
9. Zebranie i powtórzenie wiadomości na temat patrona szkoły, podanie kilku anegdot z jego życia.
Zadanie domowe
Napisz wiersz, w którym wyrazisz swoje uczucia związane ze spotkaniem drugiego człowieka.

Załącznik nr 1

Ksiądz Profesor Józef Tischner urodził się 12 marca 1931 roku w Starym Sączu. Dzieciństwo i młodość spędził w Łopusznej na Podhalu, blisko Dunajca. Jego rodzice byli nauczycielami i darzyli syna wielką miłością.
Po zdaniu tak zwanej dużej matury w nowotarskim liceum, zgodnie z wolą ojca, złożył papiery na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, mimo że podjął już decyzję, że zostanie księdzem. W czasie nasilającej się stalinizacji Polski, podjęcie studiów teologicznych, wiązało się z utratą pracy przez jego rodziców. Jednak głos powołania był tak mocny, że w maju 1950 roku młody Józef zastukał do bramy Seminarium Duchownego w Krakowie. Pozostał nadal studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale już na Wydziale Teologicznym. Całe swoje życie poświęcił Bogu, człowiekowi, nauce i filozofii. Od 1968 roku wykładał na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, był kierownikiem Katedry Filozofii Człowieka tej uczelni. Pracował również w PWST w Krakowie i na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wchodził w skład redakcji: „Tygodnika Powszechnego” i wydawnictwa „Znak.”
Od początku swojej misji duszpasterskiej związał się z Krakowem, nie zapominając również o rodzinnym Podhalu. Był kapłanem, katechetą, kaznodzieją, rekolekcjonistą i nauczycielem dla wszystkich. Lubiły go dzieci, ceniła młodzież, ludzie prości i wykształceni. Ogromną popularnością cieszyły się jego „trzynastki” – msze dla krakowskiej inteligencji w kościele św. Anny oraz msze dla przedszkolaków w kościele św. Marka.
Obdarzony niezwykłym talentem obserwacji człowieka, życia i świata stworzył wspaniałe dzieła filozoficzne, w których pisze o wartościach etyczno - moralnych, humanistycznych i religijnych w wymiarze uniwersalnym i ponadczasowym.
Jest autorem książek m.in. „Świat ludzkiej nadziei,” „Etyka Solidarności,” „Jak żyć?,” „Idąc przez puste Błonia,” „Historia filozofii po góralsku.”

Załącznik 2
TWÓJ CAS
/muz. i sł. Krzysztof Trebunia-Tutka/

Stoń kwile nie śpies sie, weżze mnie za ręke
Polećmy ku Tatrom, jak te orły wolne
Skrzydła mos - łozwiń je, nie spadnies nie bój sie
Pożryj ino w góry na jasnom zornice
Ni ma casu na miłość
Ni ma casu na radość
Ni ma casu na prowde
Ka dziś jest Twoja wolność
Pij wode ze żródła, hartuj rozum, duse
Musi mróz przetrzymać ozpolone serce
Stoń kwile podumoj, obeżryj sie za sie

Po co zyjes cłeku, na tym marnym świecie
Bedzies mioł cas na miłość
Bedzies mioł cas na radość
Bedzies mioł cas na prowde
I nońdzies swojom wolność .

Załącznik 2
Cytat:
„Pytaniem swoim wytrąciłeś mnie z moich rozmyślań, musiałem się otrząsnąć i spojrzeć na świat twoimi oczami, przyjąć na siebie twoją sprawę, postawić się w twoim położeniu, na moment nie-ledwie stać się tobą. Ale jeśli się dobrze zastanowić, Ty - aby w ogóle postawić mi pytanie - musiałeś zrobić coś podobnego: opuścić swój wewnętrzny świat, stanąć na moim miejscu, jakbyś nie był sobą, lecz mną. Monady bez okien musiały zacząć mówić. I tutaj dotykamy punktu, który napawa zdumieniem. Nie ma Ja bez Ty i Ty bez Ja. Znaczy to nie tylko, iż Ja i Ty odbijamy się wzajemnie, jak lustra, stojące na przeciwległych brzegach rzeki, ale i to, że Ty jesteś we mnie, a Ja w tobie, iż niesiemy siebie jako swe ciężary. Jesteś we mnie. Jestem w tobie. Jesteś częścią dziejów mojego Ja, a ja jestem częścią dziejów twojego Ty. Mimo tego przenikania jesteśmy sobą. Sobą do końca. (...) Możemy siebie unosić w górę lub ciągnąć w dół. Jesteśmy, jacy jesteśmy, poprzez siebie. I poprzez siebie jesteśmy tam, gdzie jesteśmy. Tak rozwijamy nasz dramat - na dobre i na złe”.

Mapa mentalna. Przykładowe odpowiedzi:

Przestajemy myśleć tylko o sobie.
Poznajemy uczucia i problemy innych.
Uczymy się tolerancji.
Potrafimy kochać i akceptować innych takimi, jakimi są.
Poznajemy świat.
Uczymy się wzajemnego szacunku.
Uświadamiamy sobie, że jesteśmy istotami społecznymi, potrzebujemy drugiego człowieka
Wyrabiamy w sobie odruch empatii.
Kierujemy się w życiu altruizmem.