Niezwykły dzień zwykłego kota

W słowniku języka polskiego czytamy: „święto to m.in. wydarzenie podkreślające wagę pewnych problemów”. Dzikie koty mają kilka swoich świąt w kalendarzu, np.: 11 czerwca Międzynarodowy Dzień Rysia; 29 lipca Światowy Dzień Tygrysa; 10 sierpnia Światowy Dzień Lwa; 23 października Międzynarodowy Dzień Pantery Śnieżnej.
Koty domowe towarzyszą człowiekowi od tysiącleci. Początkowo traktowały siedziby ludzkie jako miejsce łatwego polowania (obecność gryzoni). Dopiero później zaufały człowiekowi, zamieszkały z nim stając się symbolem domowego ciepła i źródłem wielu fascynacji. Dziś koty domowe są jednymi z najbardziej popularnych zwierząt, doskonale dopasowanych do stylu życia naszych czasów. Możemy je spotkać niemal wszędzie, gdzie żyją ludzie. Wielkość kociej populacji na świecie ocenia się na ok. 500-600 mln. Czy ta popularność nie wymaga świętowania?
Przeglądając kalendarz możemy zastanawiać się jakie nietypowe święto odkryjemy, pod czyim patronatem minie kolejny dzień roku? Pomysłów nie brakuje, niektóre nas zaskakują, inne śmieszą. Przykładem budzącym nadal kontrowersje jest obchodzony 17 lutego „Światowy Dzień Kota”. Jedni reagują na niego śmiechem, inni oburzają się - mówiąc o ważniejszych datach godnych podkreślenia. Chcąc znaleźć uzasadnienie dla jego obchodów warto poznać kilka szczegółów.
Pierwszym krajem, gdzie uhonorowano koty była Słoneczna Italia. Światowy W 1990 r. włoska dziennikarka Claudia Angeletti wpadła na pomysł ustanowienia Dnia Kota. Poprosiła czytelników czasopisma „Tutto gatto” o wybór najodpowiedniejszego dnia w kalendarzu dla tego święta. Jedna z pań zaproponowała dzień 17 lutego, uzasadniając swój wybór wieloma znaczeniami tej daty. Luty w horoskopie reprezentuje znak zodiaku Wodnik, który obok Bliźniąt i Wagi należy do żywiołu powietrza. Trydon powietrza obdarza ciekawością wobec otaczającego świata, a znak Wodnika wolnością. Utarte schematy, nudne i narzucane odgórnie zasady są zbędnym ograniczeniem. Takie znaczenia idealnie pasują do kotów, które nie lubią czuć się uciskane zbyt wieloma zasadami. Wszyscy przecież wiedzą, że koty lubią chodzić własnymi drogami. Innym powodem przypisania lutego do kotów jest stara włoska tradycja kojarząca luty z miesiącem czarownic i kotów. W ten sposób połączono koty i magię, z którą tak bardzo w wielu kulturach się kojarzą. Święto kota w tym miesiącu ma rozwiać wszystkie negatywne mity na temat pecha kojarzonego z kotami, w szczególności z czarnym kotem, którego dzień obchodzimy 17 listopada. W tym wypadku Święto Czarnego Kota ma zwracać uwagę na konieczność ochrony kota i walczenia z krzywdzącymi je zabobonami. A dlaczego liczba 17? Praktycznie od zawsze we Włoszech siedemnastka uważana jest za nieszczęśliwą. Z kolei trzynastkę traktują jako szczęśliwą. Dlaczego 17 jest pechowa dla Włochów? ponieważ tworzy złowieszczy anagram zmieniając się z „XVII” w „VIXI”, który oznacza „żyłem”, a więc jestem martwy. Całe szczęście, ze nie sprawdza się on u kotów, ponieważ zgodnie z legendą może on mieć 7 żyć. Siedemnastka oznacza zatem jedno życie razy siedem. Skoro wiemy, dlaczego Włosi wybrali na Dzień Kota datę 17 lutego, warto odpowiedzieć na pytanie, po co w ogóle ten dzień jest w kalendarzu. Okazuje się, że w ten sposób mieszkańcy Italii wyrazili sympatię dla niezliczonej rzeszy kotów zamieszkujących ruiny rzymskiego Koloseum i wąskie uliczki Wiecznego Miasta.
Przenoszenie na grunt krajowy uroczystości obchodzonych przez inne narody nie zawsze znajduje zwolenników. Wielu uważa, że czyste „naśladownictwo” dotyczy również Światowego Dnia Kota. Czy można zgodzić się z tą opinią, skoro Dzień Kota obchodzony jest także w innych krajach np. w USA 29 października, w Japonii 22 lutego, a w Wielkiej Brytanii 8 sierpnia? W Polsce obchody zostały zainagurowane w 2006 r. przez Wojciecha Alberta Kurkowskiego. Dlaczego wybrano podobnie jak we Włoszech luty? Ze względu na potrzebę pomocy kotom bezdomnym i wolno żyjącym w okresie zimowym. W tym momencie odkrywamy kluczowy powód obchodów - uwrażliwienie ludzi na los bezdomnych zwierząt i pomoc kotom wolno żyjącym. Nie mówmy już, że dzień 17 lutego to wymysł „kociarzy” - dowód ich samolubstwa, chęci zaistnienia obok innych dat - świąt. Najistotniejszym elementem obchodów Dnia Kota w Polsce są powtarzające się już od wielu lat akcje charytatywne „Rasowce – Dachowcom”, wspierane przez Polską Federację Felinologiczną Felis Polonia (FPL). Celem ich jest pomoc bezdomnym kotom w formie zbiórek pieniężnych oraz rzeczowych. Działania te doskonale oddają ideę FPL mówiącą o szacunku do wszystkich zwierząt, niezależnie od rasy i gatunku. Dodatkowo obchodom towarzyszą różne przedsięwzięcia branżowe i artystyczne takie, jak: pokazy kotów, wystawy prac artystycznych związanych z kocią tematyką, wystawy fotografii, gratisowe porady weterynaryjne, spotkania z lekarzami czy hodowcami. Przedsięwzięcia te przyciągają ludzi – przyszłych darczyńców. W trakcie obchodów Dnia Kota miesięcznik Kot przyznaje tytuł Kociarza Roku.
Koty zasługują na uwagę także z powodu trwającej przez tysiące lat więzi z człowiekiem. Najnowsze wykopaliska prowadzone przez Francuzów na Cyprze dowodzą, że zwierzęta te oswojono już 9 tys. lat temu! Mimo, że przyjaźń trwa tak długo, intryguje nas fakt, iż nigdy nie uczyniliśmy sobie kota poddanym. Zwierzęta te budzą w nas podziw i zachwyt dzięki swej gracji ruchów, wywołują niepokój – ze względu na tajemniczość i zachowaną niezależność. Każdy właściciel kota, wie, że nie sposób zmusić go do zrobienia czegoś, na co nie ma ochoty. Skoro jesteśmy pełni podziwu dla tych niesamowity stworzeń, czyż nie warto zadedykować im chociaż jednego dnia w kalendarzu?
Dość prozaicznie brzmi często cytowane w mediach stwierdzenie: „17 lutego to święto podkreślające znaczenie kotów w życiu człowieka”, zwłaszcza gdy nie uczestniczymy w jego obchodach. W tym miejscu trzeba zauważyć, że jeden dzień to zbyt krótko, by „wypromować” kota. Obchody trwają więc kilka dni i dla prawdziwych sympatyków nie jest to święto, tylko czas wytężonej pracy. Trzeba zorganizować spotkania, odpowiednio je zareklamować, by dopisała frekwencja, by zdobyć kolejnych członków kociej wspólnoty. Kluby, stowarzyszenia i organizacje bardzo starannie przygotowują się do tego „jednego dnia” w roku. Ten dzień to kolejna szansa, by mówić otwarcie o problemach zwierząt.
Może kilka osób przekonam do zaakceptowania Światowego Dnia Kota w polskim kalendarzu poprzez lekturę powyższego artykułu? Może niektórych zachęcę do aktywnego w nim uczestnictwa? A może po prostu warto w przyszłym roku ten jeden dzień zarezerwować dla kota, gdyż „nawet najmarniejszy kot jest arcydziełem natury” (Leonardo da Vinci).

Literatura:
1. 17 febbraio, la giornata nazionale del gatto. https://www.ilpiacenza.it/social/17-febbraio-la-giornata-nazionale-del-gatto.html (online; dostęp 10.10.2023)
2. AVMA, 2007. U.S. Pet ownership and demographics sourcebook. American Veterinary Medical Association publication, 4-5.
3. Driscoll C.A., Clutton-Brock J., Kitchener A.C., O'Brien S.J., 2009. The Taming of the cat. Sci Am. 2009 czerwiec; 300(6): 68–75.
4. Humane cat population management guidance. 2011. International Companion Animal Management Coalition. WSPA, 1-39.
5. Kopczyńska Ż., 2022. Pięć tysięcy lat historii kota domowego w Europie Środkowej. Humanistyka i sztuka. https://portal.umk.pl/ (online; dostęp 10.10.2023).
6. Vigne J.D., Guilaine J., Debue K., Haye L., Gérard P., 2004: Early taming of the cat in Cyprus. Journal Science, Vol. 304, 5668, 259.
7. Walczak T., 2023. Dziś Dzień Kota. Dlaczego obchodzimy go 17 lutego? https://radiopogoda.pl/dzis-dzien-kota-17-lutego (online; dostęp 10.10.2023)
8. Wodnik charakterystyka twojego znaku zodiaku. 2023. https://magia.dziennik.pl/horoskopy/horoskop-dzienny/wodnik/artykuly/8648846,wodnik-znak-zodiaku.html (online; dostęp 10.10.2023).