Scenariusze lekcji fizyki po hiszpańsku

Własne scenariusze zajęć

Poniżej przedstawiam 3 scenariusze zajęć z fizyki. Są to scenariusze na zajęcia w klasach dwujęzycznych z językiem hiszpańskim. Założenia ogólne są takie, że uczniowie posiadają już podstawowe umiejętności językowe, które pozwalają im na uczestnictwo w takich zajęciach. W scenariuszach zostały uwzględnione elementy dotyczące wiedzy o Hiszpanii. Rozszerzenia, które pojawiają się w każdym scenariuszu, mogą być traktowane, jako materiał dodatkowy, a jego wprowadzenie uzależnione od poziomu i postępów uczniów lub jako materiał obowiązujący, jeśli scenariusz będzie wykorzystany na zajęciach dodatkowych dla dzieci zdolnych.

Scenariusz zajęć nr 1

Wiek uczniów: 12-15 lat

Czas trwania: 2 lub 3 godziny lekcyjne (ze względu na opcjonalne tematy dodatkowe)

Temat: Dlaczego statki pływają? Polskim czy hiszpańskim statkom „jest łatwiej” pływać?

Założenie: Uczniowie znają pojęcie ciśnienia hydrostatycznego.

Cele ogólne:
- wprowadzenie pojęcia siły wyporu i zbadanie, od czego zależy
- zapoznanie z prawem Archimedesa i jego zastosowaniem w życiu codziennym, w tym poznanie warunków pływania ciał w różnych akwenach wodnych.
- samodzielne formułowanie wniosków na podstawie informacji wyszukanej w Internecie
- wprowadzenie pojęcia zasolenia i jego wpływu na gęstość
- zapoznanie z mikroskopowym obrazem ciśnienia, temperatury
- wzbogacenie słownictwa w jęz. hiszpańskim i umiejętność użycia go w praktyce

Cele szczegółowe:

- uczeń zna i potrafi wyprowadzić prawo Archimedesa, potrafi z niego skorzystać.
- uczeń wie, od czego zależy wartość siły wyporu działającej na ciało i potrafi zastosować zdobyta wiedzę w sytuacji problemowej
- uczeń potrafi rozpisać siły działające na ciało zanurzone w wodzie
- uczeń zna i rozumie pojęcie gęstości, potrafi wykorzystać w sytuacji problemowej
- uczeń zna własności wody morskiej, potrafi porównać wody Morza Śródziemnego i Morza Bałtyckiego, używając jęz. hiszpańskiego.

W wersji rozszerzonej:
- uczeń zna czynniki wpływające na gęstość i potrafi wykorzystać tę wiedzę w praktyce. - uczeń zna mikroskopowy opis ciśnienia i temperatury
- uczeń wie jak wpływa zasolenie wody na jej właściwości fizyczne

Metody nauczania:

- opis
- wyjaśnianie
- wyszukiwanie informacji na zadany temat w Internecie i samodzielne wyciąganie z niej wniosków
- problemowa
- dyskusja
- rozwiązywanie zadań
- doświadczenie

Formy pracy:
-praca zbiorowa
- praca w grupach
- praca indywidualna
Środki dydaktyczne:
-przyrządy do doświadczeń: naczynie z wodą, styropian, metalowa kulka
- zdjęcie- pkt 1
http://www.full3d.pl/file/2012/03/Titanic-Wallpaper-1920x1200_4.jpg

- schemat – pkt 3
http://wiki.wolnepodreczniki.pl/thumb.php?f=Sila_wyporu.png&width=400
- komputery

- zadania w jęz. hiszpańskim ze stron
https://www.fisicalab.com/ejercicio/760#contenidos
http://www.jcabello.es/documentos/docfisyqui4/ejercicios_resueltos_arquimedes.pdf

Przebieg zajęć

1. Nauczyciel wyświetla zdjęcie Titanica i pyta uczniów:
Dlaczego statki nie toną? Odpowiedzi uczniów zapisuje na tablicy.

Wspólna dyskusja, ewaluacja pomysłów i wnioski.

2. Jakie ciała toną, a jakie unoszą się na wodzie?- doświadczenie z metalową kulką i kawałkiem styropianu. Dyskusja na temat, co sprawia, że jedne ciała toną a inne nie.
3. Wyprowadzenie prawa Archimedesa – uczniowie pod nadzorem i przy ograniczonej do minimum pomocy nauczyciela starają się określić siły działające na ciało zanurzone w wodzie.

Uwzględniając znany wzór na ciśnienie hydrostatyczne po kilku przekształceniach dochodzimy do wzoru na siłę wyporu

4. Słowne sformułowanie prawa po polsku i po hiszpańsku.
5. Rozwiązywanie zadań w jęz. hiszpańskim ze stron
https://www.fisicalab.com/ejercicio/760#contenidos – 1 zadanie
http://www.jcabello.es/documentos/docfisyqui4/ejercicios_resueltos_arquimedes.pdf - 1,2,3,5 zadanie. Zadania 3,5 jako dodatkowe.
Jedno z zadań polega na sformułowaniu prawa Archimedesa w jęz. hiszpańskim. Pozostałe zadania są zadaniami na wyliczenie gęstości, siły wyporu i objętości.
Do wszystkich zadań dołączone są rozwiązania.
6. Dyskusja na temat: Jakie warunki muszą być spełnione, żeby ciało pływało?
Wnioski: Aby ciało unosiło się na wodzie, siła wyporu musi być większa od siły ciążenia. Przy założeniu całkowitego zanurzenia ciała dochodzimy do warunku, że jeśli gęstość cieczy jest większa od gęstości ciała, to ciało będzie wypychane z wody.
7. Nauczyciel rozdaje słowniczek pojęć w jęz. hiszpańskim, które będą potrzebne uczniom przy wyszukiwaniu informacji w Internecie. Uczniowie szukają na stronach hiszpańskich informacji na temat właściwości wody w Morzu Śródziemnym i w Bałtyku. Podział na 2 grupy. Przedstawiciel każdej grupy używając nowego słownictwa krótko charakteryzuje właściwości wody w obu akwenach.
8. Porównanie gęstości wody i podsumowanie, co na nią wpływa.
9. Praca domowa: Uczniowie mają za zadanie sporządzić notatkę o florze i faunie morza Śródziemnego i Bałtyckiego, zwracając uwagę na zależność flory i fauny od naświetlenia, ciśnienia na danej głębokości i zasolenia akwenu.
10. Dodatkowe opcjonalne rozszerzenia lekcji:
a.Od czego jeszcze zależy gęstość wody w morzu ?
b. Mikroskopowy opis ciśnienia i temperatury.
c. Konsekwencje zasolenia wody: lepsze przewodnictwo elektryczne, niszczący wpływ na metale, większy ciężar właściwy, itp.

Scenariusz zajęć nr 2

Wiek uczniów: 12-15 lat

Czas trwania: 3 lub 4 godziny lekcyjne (ze względu na opcjonalne tematy dodatkowe)

Temat: Rodzaje fal elektromagnetycznych i ich zastosowanie.
Założenie: Uczniowie znają mechanizm powstawania fal elektromagnetycznych i ich ogólne właściwości, mają również wiedzę na temat fal mechanicznych. Można zrobić krótkie powtórzenie na początku lekcji.

Cele ogólne:
- zapoznanie uczniów z różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych i ich zastosowaniem
- poszerzenie wiedzy uczniów o materiał spoza podstawy programowej gimnazjum
- wzmocnienie postawy krytycznej
- wzmocnienie kreatywności
- wzbogacenie słownictwa w jęz. hiszpańskim i umiejętność użycia go w praktyce

Cele szczegółowe:

- uczeń zna różne typy fal elektromagnetycznych i potrafi je scharakteryzować.
- uczeń wie, jak na człowieka wpływają różne typy promieniowania
- uczeń wie, w jakich urządzeniach jest wykorzystywane promieniowanie elektromagnetyczne
W wersji rozszerzonej:
- uczeń zna podstawy fizyczne działania bomby atomowej
- uczeń wie, jakie znaczenie w badaniach kosmosu odegrało odkrycie mikrofalowego promieniowanie tła
- uczeń zna kilka pojęć fizyki kwantowej
- uczeń zna słownictwo w jęz. hiszpańskim związane z tematem lekcji i potrafi używać

Metody nauczania:

- opis
- wyjaśnianie
- pokaz
- wyszukiwanie informacji na zadany temat w Internecie i samodzielne wyciąganie z niej wniosków
- problemowa
- dyskusja
- praca z książką
- burza mózgów

Formy pracy:
-praca zbiorowa
- praca w grupach
- praca indywidualna
Środki dydaktyczne:
- film
https://www.youtube.com/watch?v=Az7prRahuL0

- komputery
- zdjęcie
https://www.tesco.pl/ezakupy/images/new/poradnikdomowy/dom/jak-pozbyc-sie-nieprzyjemnego-zapachu-z-mikrofalowki-b.jpg

- cytaty ze stron
http://wiadomosci.onet.pl/prasa/wielkie-pomylki-wielkich-naukowcow/5wmkm
https://www.fuw.edu.pl/~akw/Fizyka_okolo_roku_1900.pdf
- podręcznik „Świat fizyki 3” str.129-137

Przebieg zajęć
1. Nauczyciel krótko opowiada o dorobku sławnego lorda Kelvin, po czym czyta wypowiedź sławnego naukowca
„W 1896 roku, rok po ustąpieniu ze stanowiska prezesa Royal Society, sam lord Kelvin stwierdził, że doniesienia o "promieniowaniu X" są tak niedorzeczne, iż niewątpliwie okażą się mistyfikacją”
i prosi uczniów o ustosunkowanie się do niej. Dyskusję można ukierunkować na rolę autorytetów w nauce i wagę krytycznego podejścia, również w przypadku ich opinii. Nauczyciel opowiada dalszą część tej historii tzn. przyznanie się naukowca do błędu . Uczniowie szukają informacji w Internecie na temat zastosowania fal rentgenowskich i ich właściwości. Uczniowie pracują w kilku grupach. Zaprezentowanie na forum klasy wyników i podsumowanie, które nauczyciel zapisuje na tablicy.
Uczniowie tworzą słowniczek hiszpańskich pojęć związanych z tematem, zapisują kilka wybranych przez nauczyciela słówek, które pojawiły się w toku tej części zajęć.

2. Nauczyciel pokazuje krótki film przedstawiający wybuch bomby atomowej.
Np. https://www.youtube.com/watch?v=Az7prRahuL0
Nauczyciel opowiada po hiszpańsku o wybuchu bomby atomowej. Kluczowe słowa zapisuję na tablicy i tłumaczy. Na podstawie opisu uczniowie ustalają, z jakimi typami promieniowania mamy w tym przypadku do czynienia. Uczniowie powinni znaleźć w Internecie i przedstawić informacje o
a. promieniowaniu gamma
b. promieniowaniu ultrafioletowym
c. promieniowaniu podczerwonym
Minimalnie opis każdego promieniowania powinien zawierać ogólną charakterystykę promieniowania i wpływ na człowieka, środowisko.
Można również omówić mechanizm tworzenia się fali uderzeniowej i w ten sposób przypomnieć sobie wiadomości dotyczące fal mechanicznych.
Dodatkowo można pokazać uczniom lub poprosić o wyszukanie i przedstawienie informacji o mechanizmach fizycznych leżących u podstaw działania bomby tzn. rozszczepienie jądra i reakcja łańcuchowa.
Następnie przechodzimy do ustalenia, w jakich dziedzinach życia przydała się wiedza o ww. typach promieniowania. Np. kamery termowizyjne, terapia nowotworowa, sterylizacja, lampy,...
Uczniowie wspomagani przez nauczyciela tworzą listę wynalazków, które wykorzystują różne typy promieniowania.
Dodatkowo można omówić zasady działania jednego lub kilku wynalazków.
Uczniowie, tworząc słowniczek hiszpańskich pojęć związanych z tematem, zapisują kilka wybranych przez nauczyciela słówek, które pojawiły się w toku tej części zajęć.

3. Nauczyciel pokazuje zdjęcie kuchenki mikrofalowej

I prosi uczniów o znalezienie informacji o zasadach jej działania.
Uczniowie wyszukują potrzebne informacje w Internecie, zapoznając się z charakterystyką promieniowania mikrofalowego.
Przedstawienie rezultatów poszukiwań na forum klasy i podsumowanie na tablicy.
Poszukiwanie innych zastosowań mikrofal takich, jak telefonia komórkowa, radary, radioastronomia,....
Dodatkowo można wspomnieć o mikrofalowym promieniowaniu tła i jego związku z Wielkim Wybuchem.
Uczniowie, tworząc słowniczek hiszpańskich pojęć związanych z tematem, zapisują kilka wybranych przez nauczyciela słówek, które pojawiły się w toku tej części zajęć
4. Podsumowanie w formie omówienia tabelki z podręcznika „Świat fizyki 3” str.130
5. „Burza mózgów”- na podstawie zdobytej wiedzy o falach elektromagnetycznych szukamy nowych zastosowań dla poznanych typów promieniowania. Najciekawsze pomysły zapisujemy na tablicy.
6. Praca domowa- uczniowie mają za zadanie wybrać sobie jeden z zapisanych na tablicy pomysłów i rozwinąć go lub pokazać, że jest absurdalny. Nauczyciel nie ocenia poprawności samego „wynalazku”, tylko ewentualną poprawność rozumowania. Uczniowie mają się również nauczyć słówek ze słowniczka tworzonego podczas lekcji.

7. Opcjonalnie można na następnej lekcji kontynuować temat pomyłek naukowców i zgłębianie tematu fal elektromagnetycznych, cytując Maxa Plancka, którego koncepcja, że energia może być emitowana tylko w ściśle określonych porcjach, dała początek fizyce kwantowej.
„Kiedy rozpoczynałem studia fizyczne i u mego czcigodnego nauczyciela
Philippa von Jolly’ego zasięgałem opinii na temat warunków
i perspektyw moich studiów, przedstawił mi on fizykę, jako naukę wysoko
rozwiniętą, prawie całkowicie dojrzałą, która po ukoronowaniu jej
osiągnięć przez odkrycie zasady zachowania energii miała już wkrótce
przyjąć ostateczną postać. Wprawdzie w tym czy innym zakątku pozostaje
jeszcze do zbadania i usunięcia jakiś pyłek czy pęcherzyk, ale jeśli
chodzi o system, jako całość, to jest on dość zabezpieczony,
a fizyka teoretyczna wyraźnie zbliża się do osiągnięcia takiej
doskonałości, jaka od stuleci jest właściwa geometrii.”

Max Planck, odczyt w Monachium (1926)
(tłum. Ryszard i Samuel Kernerowie)
Można uczniom w bardzo uproszczony i atrakcyjny sposób opowiedzieć o wybranych zagadnieniach fizyki kwantowej(np. dualizm korpuskularno- falowy, paradoks kota Schroedingera), głównie po to, żeby pokazać, jak jest fascynująca i ile nowości wprowadziła do świata fizyki.

Scenariusz zajęć nr 3

Wiek uczniów: 12-15 lat

Czas trwania: 3 lub 4 godziny lekcyjne (ze względu na opcjonalne tematy dodatkowe)

Temat: Dlaczego w Hiszpanii wahania temperatur są mniejsze niż w Polsce, a producenci dezodorantów zarabiają więcej?

Cele ogólne:
- wprowadzenie pojęcia ciepła właściwego
- omówienie 4 stanów skupienia materii
- samodzielne formułowanie wniosków na podstawie informacji wyszukanej w Internecie
- przedstawienie wiedzy o przejściach fazowych
- przedstawienie charakterystycznych cech klimatu śródziemnomorskiego i hiszpańskiej przyrody na terenach nadmorskich
- przedstawienie parowania jako mechanizmu chłodzącego
- wzbogacenie słownictwa w jęz. hiszpańskim i umiejętność użycia go w praktyce

Cele szczegółowe:

- uczeń zna cechy klimatu śródziemnomorskiego i potrafi porównać z klimatem Polski
- uczeń zna ogólną charakterystykę przyrody w klimacie śródziemnomorskim
- uczeń zna i rozumie pojęcie ciepła właściwego, zna wzór i potrafi go wykorzystać w sytuacji problemowej
- uczeń wie, co to są przemiany fazowe, zna ich mechanizm i wzory na ciepło topnienia i parowania.
- uczeń potrafi wykorzystać poznane wzory i wiedzę o procesach cieplnych w sytuacji problemowej
- uczeń wie, jakie są stany skupienia materii, potrafi je wymienić i krótko scharakteryzować
- uczeń zna mechanizm termoregulacji poprzez parowanie
- uczeń zna podstawowe słownictwo związane z tematem zajęć i potrafi je użyć w wypowiedzi
W wersji rozszerzonej:
- uczeń zna strukturę materii w różnych stanach skupienia w skali mikro
- uczeń zna zależność przemiany fazowej od ciśnienia

Metody nauczania:

- opis
- wyjaśnianie
- pokaz
- wyszukiwanie informacji na zadany temat w Internecie i samodzielne wyciąganie z niej wniosków
- problemowa
- dyskusja
- rozwiązywanie zadań
- doświadczenie

Formy pracy:
-praca zbiorowa
- praca w grupach
- praca indywidualna
Środki dydaktyczne:
-przyrządy do doświadczeń: naczynie z wodą, lód, termometr
- tabelka – pkt 4
http://images.slideplayer.pl/2/844428/slides/slide_8.jpg
- komputery
- filmy
https://www.youtube.com/watch?v=Qb75G--wTNc – pkt 7
https://www.youtube.com/watch?v=FILPXStaRWg –pkt 2

- zadania w jęz. hiszpańskim ze strony
http://www.darwin-milenium.com/estudiante/fisica/Ejercicios/EjerciciosTema6.htm - zad.8
http://recursostic.educacion.es/secundaria/edad/4esofisicaquimica/4quincena7/impresos/quincena7.pdf - str.23

Przebieg zajęć

1. Uczniowie otrzymują słowniczek zrobiony przez nauczyciela ze słownictwem dotyczącym klimatu, flory i fauny śródziemnomorskiej.
2. Oglądanie filmu omawiającego klimat śródziemnomorski i przyrodę na wybrzeżach Hiszpanii. Czas trwania filmu 2.22 Min
Uczniowie mają za zadanie wyłapać podstawowe różnice między klimatem śródziemnomorskim i klimatem w Polsce.
Po obejrzeniu filmu nauczyciel prosi uczniów o wskazanie tych różnic. Zapisujemy różnice na tablicy
3. Nauczyciel pyta: Dlaczego w klimacie śródziemnomorskim różnice temperatur w zimie i w lecie są mniejsze niż w Polsce?
Zapisujemy odpowiedzi uczniów na tablicy do późniejszej weryfikacji.
4. Wprowadzenie pojęcia ciepła właściwego.
a. Od czego zależy szybkość nagrzewania się ciał ?
b. Co to jest ciepło właściwe?
c. Wartości ciepła właściwego dla wybranych substancji w tym wody

5. Nauczyciel ponownie zadaje pytanie z pnk.3, Uczniowie odpowiadają i następuje weryfikacja i omówienie wcześniej udzielonych i zapisanych na tablicy odpowiedzi.
Wnioski: Ciepło właściwe wody jest bardzo duże, w związku z tym woda pełni rolę stabilizatora temperatury, a co za tym idzie, w jej pobliżu temperatura nie zmienia się gwałtownie. Wahania temperatur w strefie nadmorskiej są mniejsze niż w głębi lądu.
6. Ćwiczenie po hiszpańsku na wyliczenie temperatury końcowej cieczy, będącej mieszanką wody i innej cieczy, korzystając ze wzoru na ciepło właściwe Q=c* m*Δ T
http://recursostic.educacion.es/secundaria/edad/4esofisicaquimica/4quincena7/impresos/quincena7.pdf - str.23

7. Cztery stany skupienia materii- film po hiszpańsku 3.38min
Przed obejrzeniem filmu uczniowie dostają słowniczek pojęć, które pojawią się w filmie.
Po filmie nauczyciel streszcza treść filmu po polsku.

8. Omówienie 3 stanów skupienia wody.
9. Doświadczenie: Bierzemy naczynie z lodem i umieszczamy w nim termometr. Otoczenie jest cieplejsze od lodu, więc następuje przepływ ciepła z otoczenia do lodu. Obserwacja pokazuje, ze temperatura topniejącego lodu nie zmienia się aż do całkowitego stopnienia lodu.
10. Nauczyciel prosi uczniów o interpretacje doświadczenia, po czym wyjaśnia, że ciepło pobrane z otoczenia jest użytkowane na zmianę stanu skupienia i nazywa się ciepłem topnienia. Dalsze omówienie pojęcia ciepła topnienia.
11. Zadanie w jęz. hiszpańskim na wykorzystanie wzorów na ciepło właściwe i na ciepło topnienia
http://www.darwin-milenium.com/estudiante/fisica/Ejercicios/EjerciciosTema6.htm - zad.8

12. Parowanie- objaśnienie zjawiska w kontekście zmiany stanu skupienia.
a. zależność od temperatury
b. ciepło parowania
c. chłodzenie przez parowanie

13. Ustne podsumowanie zajęć, którego dokonują uczniowie w języku hiszpańskim, nauczyciel pomaga. Uczniowie odpowiadają również na pytania postawione w temacie zajęć.
14. Praca domowa: Co to jest sublimacja? Napisz krótką notatkę w języku hiszpańskim.
15. Dodatkowo można:
a. rozwinąć temat czwartego stanu skupienia tzn. plazmy
b. omówić strukturę materii w różnych stanach skupienia w skali mikro
c. omówić zależność przemiany fazowej od ciśnienia