Dobre rady dla ogłady - autorski program kształtowania dobrych manier u uczniów

I. WSTĘP
Niniejszy program wychodzi naprzeciw współczesnym potrzebom wychowania dzieci i młodzieży. Współczesna szkoła obok funkcji edukacyjnej, pełni bowiem bardzo ważną rolę wychowawczą. W szkole uczniowie spędzają znaczną część swojego czasu. Zdobywają wiedzę, ale także uczą się budować pozytywne relacje z innym ludźmi, szacunku do drugiego człowieka. Ważną rolę w życiu społecznym pełni przestrzeganie przyjętych reguł w różnych sytuacjach, wobec tego zdobycie umiejętności ich stosowania ułatwi uczniom funkcjonowanie w społeczeństwie. Wczesne zaznajamianie z dobrymi manierami oraz ich utrwalanie sprawią, iż nauczane treści staną się dla dzieci nawykiem.
II. ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Program przeznaczony jest dla uczniów klas 4-6 szkoły podstawowej. Realizacja programu przewidziana jest podczas godzin do dyspozycji wychowawcy, wycieczek, wyjść poza szkołę oraz uroczystości szkolnych i domowych, przy zaangażowaniu rodziców.
Obejmuje on wymagania z podstawy programowej, szczególnie w zakresie wprowadzania uczniów w świat wartości, w tym współpracy, wskazywania wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia (rodzina, przyjaciele); formowania u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób; rozwijania kompetencji, takich jak: kreatywność, innowacyjność
i przedsiębiorczość; kształtowania takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat; ukierunkowania ucznia ku wartościom.

Program odpowiada również na potrzeby wychowawcze programu wychowawczo - profilaktycznego szkoły, szczególnie w zakresie promowania pozytywnych wzorców zachowań, wpajania zasad moralnych i kształtowania odpowiedzialności za własne zachowanie, przekazywania wiedzy na temat właściwego wykorzystania komputera i zasobów Internetu, zwiększania szans uczniów na integrację ze środowiskiem i ich akceptację, przygotowania uczniów do samodzielnego życia, kształtowania nawyków higienicznych i umiejętności dbania o własne zdrowie, propagowania zdrowego stylu życia i racjonalnego wykorzystania czasu wolnego, kształtowania świadomości ekologicznej i uwrażliwiania na piękno przyrody, rozwijania samorządności i aktywności uczniów, umożliwienie uczniom uczestnictwa w życiu kulturalnym, angażowanie rodziców
do współpracy.
Program realizuje również kierunki polityki oświatowej, szczególnie w zakresie wychowania zmierzającego do osiągnięcia ludzkiej dojrzałości poprzez kształtowanie postaw ukierunkowanych na prawdę, dobro i piękno, uzdalniających do odpowiedzialnych decyzji oraz wspomaganie wychowawczej roli rodziny.
Program ma charakter otwarty, wychowawca będzie realizować tematykę w zależności od potrzeb uczniów, możliwości, zainteresowań i ich wieku.
Do wpajania uczniom zasad dobrego wychowania stosowane będą różnorodne metody i formy.
W programie wykorzystane będą bajki i opowiadania edukacyjne.
Wszystkie wiadomości teoretyczne prezentowane będą tak, aby wykazać ich praktyczną przydatność.
W programie przewidziano również czas na realizację innych zadań wychowawczych, związanych z organizacją pracy w klasie.
III. CELE EDUKACYJNO - WYCHOWAWCZE
1. Cele ogólne:
-promowanie kultury osobistej ucznia;
-zdobycie umiejętności kulturalnego zachowania się w różnych sytuacjach;
-właściwe, zgodne z ogólnie przyjętymi normami, funkcjonowanie ucznia
w społeczeństwie;
-kształtowanie umiejętności budowania pozytywnych relacji;
-zminimalizowanie problemów wychowawczych związanych z nieodpowiednim zachowaniem;
-poprawa jakości pracy szkoły przez sprawniejsze funkcjonowanie uczniów w klasie, szkole i środowisku pozaszkolnym.
2. Cele szczegółowe:
-poznanie podstawowych zasad dobrego wychowania i rozbudzenie potrzeby przestrzegania oczekiwanych kulturowo zachowań;
-wdrażanie dobrych manier;
-nabywanie umiejętności odpowiedniego zachowania w różnych sytuacjach życiowych oraz w miejscach publicznych (np. teatr, muzeum);
-kształtowanie obrazu własnej osoby i oceny własnego zachowania;
-budzenie poczucia estetyki;
-kształcenie umiejętności nakrywania stołu, zachowania się przy stole;
-wdrażanie do zachowań altruistycznych, bezinteresownej pomocy innym, okazywania życzliwości;
-wdrażanie do stosowania zwrotów grzecznościowych, okazywania szacunku innym osobom, zwracania się do osób dorosłych o pomoc w trudnych sytuacjach;
-wdrażanie do słuchania z uwagą innych osób;
-kształtowanie umiejętności rozróżniania dobra od zła;
-wdrażanie do szanowania czyjejś prywatności;
-wdrażanie do utrzymania porządku i czystości w swoim bliższym i dalszym otoczeniu, w różnych sytuacjach, np. w szkole, w lesie, w swoim pokoju, itp.;
-wdrażanie do przestrzegania zasad dbania i szanowania osobistych rzeczy, rzeczy innych osób w różnych miejscach użyteczności publicznej.
IV. REALIZACJA ZAŁOŻEŃ PROGRAMOWYCH
1. Organizacja zajęć:
-odbywają się cyklicznie, praca jest systematyczna i planowa;
-w trakcie realizacji podejmowane będą następujące działania:
- tworzenie klasowego kodeksu zachowania,
- stosowanie i respektowanie na co dzień ustalonych zasad i norm,
- okazywanie przez uczniów w stosunku do kolegów/koleżanek, nauczycieli i innych pracowników szkoły życzliwości w różnych sytuacjach szkolnych,
- stosowanie zwrotów grzecznościowych, dawanie przykładów stosowania ich przez dzieci, rodziców, bohaterów literatury dziecięcej itp.
- podziękowanie, składanie życzeń, wręczanie upominków (dyplomów) osobom starszym z okazji, np.:
Dnia Edukacji Narodowej, Dnia Babci, Dnia Dziadka, Dnia Kobiet, Dnia Matki, Dnia Ojca, Dnia Bibliotekarza, Zakończenia Roku Szkolnego;
- składanie życzeń solenizantom - dzieciom, które obchodziły urodziny, śpiewanie tradycyjnego „Sto lat”
- wykorzystywanie literatury dziecięcej, przedstawień teatralnych, filmów, sytuacji szkolnych, sytuacji podczas spotkań, wycieczek, spacerów itd. w celu rozróżnienia takich, które sprawiają komuś smutek, a które radość oraz rozróżnienia dobra od zła;
- wycieczki (wyjścia) do miejsc publicznych – kina, manufaktury, kawiarenki, biblioteki, sklepu, lasu;
- uczenie właściwych zachowań, pokaz, obserwacja, sprawdzenie, jak dzieci przyswoiły wprowadzone umiejętności, normy i zasady dobrego zachowania; zwrócenie uwagi na zachowanie w autobusie;
- akcje ekologiczne np. z okazji Dnia Ziemi („sprzątanie świata);
- projekt „Nie pal przy mnie, proszę”- wykonanie magnesów i wręczanie najbliższym, zachowanie się wobec palących;
- dyżury w klasie;
- samodzielne nakrywanie do stołu, posługiwanie się sztućcami, kulturalne spożywanie posiłku, sprzątanie po sobie;
- porządkowanie klasy, półek lub szafek;
- właściwe korzystanie z komputera, telefonu, Internetu;
- opieka nad roślinami w klasie oraz opieka nad ptakami zimą (dokarmianie, przynoszenie pokarmu dla ptaków);
- zorganizowanie szkolnego konkursu „Dobre rady dla ogłady” na podanie zasad właściwego zachowania w formie rymowanki;
- udział w akcjach pomocy na rzecz innych, np. Góra Grosza;
- przeprowadzenie akcji szkolnej z okazji np.: Dnia Życzliwości;
- przygotowanie gazetki szkolnej z zasadami zachowania.
2. Pomoce naukowe:
-pomoce z zasobów Internetu – filmy, słuchowiska, ilustracje, teksty bajek edukacyjnych, itp.;
-opracowane samodzielnie przez uczniów /lub z pomocą nauczyciela/ pomoce, karty prac, gry i zabawy, prezentacje, instrukcje zadań praktycznych;
-przygotowane przez nauczyciela i powielone dla każdego ucznia karty prac;
-środki praktyczne naturalne /talerze, sztućce, elementy odzieży, itp./;
literatura:
- Grzegorz Kasdepke: Bon czy ton savoir-vivre dla dzieci;
- Agnieszka Frączek: Dobre obyczaje czyli w lekkim tonie o bon tonie;
- Joanna Krzyżanek: Dobre maniery czyli savoir-vivre dla dzieci;
- Grażyna Herbst: Dobre maniery czyli zasady i porady dotyczące ogłady;
- Ewa Sawicka: Sawoir-vivre w szkole, w sieci, poza domem.
3. Metody pracy:
-pogadanka, opis, pokaz i obserwacja, praca z tekstem, opowiadanie;
-nauka i tworzenie wierszyków dotyczących zasad dobrego zachowania;
-scenki dramowe, sytuacyjne, zabawy inscenizacyjne;
-zajęcia w terenie (na ulicy, w restauracji, muzeum itp.) – ściśle uzależnione od aktualnych warunków epidemiologicznych;
-warsztaty, ćwiczenie w praktycznym działaniu, projekty.
4. Procedury osiągania celów:
-praca z ww. pomocami naukowymi;
-ćwiczenia praktyczne;
-zabawy z zakresu „edukacji pozytywnej”.
5. Tematyka:
1. Okazywanie szacunku innym; odpowiednie zachowanie wobec osób starszych – nauczycieli, pracowników szkoły.
2. Zachowanie na lekcji, przerwie; stosunek do koleżanek, kolegów.
3. Sposoby rozwiązywania konfliktów; kultura słowa.
4. Zasady kulturalnej rozmowy; umiejętność dyskusji.
5. Netykieta i rozmowy przez telefon.
6. Zwroty, które sprawiają przyjemność; zwroty i gesty, które ranią.
7. Odpowiedni ubiór na różne okazje; higiena.
8. Pożyczanie; częstowanie.
9. Umiejętność zachowania się w różnych instytucjach użyteczności publicznej
(w tym w środkach lokomocji).
10. Kultura przy stole (w tym na stołówce szkolnej).
11. Kultura, a prawa i obowiązki.
12. Sztuka panowania nad sobą; radzenie sobie ze stresem.
13. Asertywność, osobista prezencja.
V. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Podczas nauki, zabawy, realizowanych warsztatów i projektów uczniowie poznają właściwe oraz niewłaściwe zachowania w różnych sytuacjach. Będą potrafili je oceniać i samodzielnie dokonywać wyborów oraz kontrolować własne zachowanie. Oczekuje się, że uczniowie będą prezentowali wysoką kulturę osobistą w szkole oraz w życiu codziennym, w miejscach użyteczności publicznej. Ponadto istotne będzie również kształtowanie poczucia estetyki, dzięki któremu uczniowie nie tylko będą dbać o porządek i czystość w swoim otoczeniu, ale też dbać o schludny wygląd odpowiedni do sytuacji, nabędą umiejętność nakrywania do stołu, porządkowania, właściwego zachowania w przestrzeni Internetu.
VI. SPOSOBY OCENIANIA UCZNIÓW
Nauczyciel systematycznie ocenia zachowanie uczniów, jest to ocena słowna wspierająca ucznia lub wspólnie opracowany system motywacyjny. Uczniowie dokonują samooceny zachowania.
VII. EWALUACJA PROGRAMU
1. Diagnoza opanowanej wiedzy i umiejętności będzie odbywać się systematycznie poprzez obserwację zachowania uczniów.
2. Na zakończenie programu zastosowana zostanie „metoda niedokończonych zdań”, lub test lub ocena pozytywnych i negatywnych zachowań bohaterów przedstawionych na obrazkach.
3. Efektem mierzalnym będą również dobre oceny semestralne i roczne zachowania.