Plan zajęć logopedycznych

PROGRAM ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH
Imię i nazwisko dziecka:
Grupa przedszkolna:
Osoba prowadząca:
Tygodniowa liczba godzin: 2 godziny w tygodniu (może to ulec zmianie w trakcie roku szkolnego)
Czas realizacji programu:
Forma pracy: indywidualna
Diagnoza: opóźniony rozwój mowy i komunikacji werbalnej
- ubogi zasób słownika czynnego i biernego,
- obniżona sprawność narządów artykulacyjnych,
- tor oddechowy prawidłowy
- parasygmatyzm – nieprawidłowa realizacja głosek szumiących <sz, ż, cz, dż> zastępowanie ich głoskami syczącymi <s, z, c, dz>.
- pararotacyzm; - głoska <r> jest opuszczana lub zastępowana głoską <l>,
Program zajęć logopedycznych powstał na podstawie zaleceń Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.... określonych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego....... oraz badania poziomu rozwoju mowy przeprowadzonego przez logopedę.
Cel główny:
Stymulowanie i rozwijanie podstawowych procesów poznawczych i umiejętności komunikacyjnych.
Cele szczegółowe:
1. Usprawnianie mięśni języka, warg i pierścienia zwierającego gardło oraz koordynacji narządów artykulacyjnych – ćwiczenia artykulacyjne.
2. Kształtowanie prawidłowego toru oddechowego i pogłębianie oddechu – ćwiczenia oddechowe.
3. Wyrabianie właściwej tonacji – ćwiczenia emisyjno-głosowe.
4. Rozwijanie słuchu fonemowego.
5. Rozwijanie uwagi słuchowej – koncentrowanie uwagi na sygnałach dźwiękowych, identyfikowanie i różnicowanie bodźców akustycznych i wzrokowych.
6. Kształtowanie właściwego wzorca mowy.
7. Uwrażliwianie na bodźce słuchowe np.: zabawy dźwiękonaśladowcze
8. Utrwalanie wymowy głosek prawidłowo realizowanych.
9. Wzbogacanie mowy biernej i czynnej.
10. Kształtowanie sprawności percepcyjno – motorycznej (motoryka mała, koordynacja wzrokowo – ruchowa, percepcja wzrokowa).
11. Wywołanie głosek szumiących i utrwalenie ich w izolacji, sylabach, wyrazach, wyrażeniach, zdaniach oraz mowie swobodnej,

Metody pracy:
 ćwiczenia logopedyczne: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, usprawniające motorykę i kinestezję narządów mowy, słuchu fonematycznego
 autokontrola słuchowa
 pokaz i wyjaśnianie ułożenia narządów artykulacyjnych
 ćwiczenia słuchowe, seria logopedyczna „Słucham i uczę się mówić”,
 kontrola wzrokowa
 uwrażliwianie miejsc artykulacji
 odczytywanie mowy z ruchów ust
 zabawy dźwiękonaśladowcze
 ćwiczenia logorytmiczne
 bajki logopedyczne
 ćwiczenia lewopółkulowe,
 gry dydaktyczne, planszowe
 ćwiczenia motoryki małej np.: nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez dziurki w deseczce, rysowanie po śladzie, łączenie kropek, obrysowywanie konturów, lepienie w plastelinie/ modelinie/masie solnej, układanie prostych puzzli,
 wykorzystywanie pewnych nieartykułowanych dźwięków lub czynności fizjologicznych organizmu do tworzenia nowych głosek (np. wibracje warg, dmuchanie, chuchanie, itp.)
Indywidualny program zajęć:
1.Ćwiczenia oddechowe – wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi:
 wdech przez nos, wydech ustami,
 nauka oddychania przez nos (wykształcenie nawyku zamykania ust, trening mięśni okrężnych warg)
 unoszenie rąk w górę podczas wdechu, spokojne opuszczanie rąk przy wydechu
 wykonanie wydechu dmuchając na skrawek papieru
 wydmuchiwanie baniek mydlanych
 dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki, piórka
 nadmuchiwanie balonów.
2. Ćwiczenia narządów artykulacyjnych – podnoszenie sprawności języka, warg, podniebienia miękkiego, żuchwy:
a) ćwiczenia języka:
 wysuwanie i powolne wsuwanie języka w głąb jamy ustnej
 opuszczanie języka na brodę, unoszenie do nosa
 kierowanie języka do kącika ust
 przewężanie języka (język wąski – grot)
 rozpłaszczanie języka (język szeroki – łopatka)
 ułożenie języka w kształt miseczki
 oblizywanie warg przy otwartych ustach
 oblizywanie językiem zębów
 „kląskanie” językiem o podniebienie twarde
 dotykanie czubkiem języka na zmianę dolnych i górnych zębów przy silnie opuszczonej żuchwie
 „liczenie” zębów górnych, a następnie dolnych
 unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego
 wysuwanie języka na górną wargę
 głośne wymawianie głoski „a” z jednoczesnym unoszeniem języka do wałka dziąsłowego
 kilkakrotne uderzanie czubkiem języka o wałek dziąsłowy
 przesuwanie języka po podniebieniu przy otwartych ustach
 wypychanie językiem policzków
b) ćwiczenia warg:
 zaciskanie warg
 przesuwanie na boki zamkniętych warg
 układanie warg w ryjek
 szybkie zmienianie układu ust uśmiech – ryjek
 gwizdanie i cmokanie
 zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie
 przepychanie powietrza wewnątrz jamy ustnej
 dmuchanie przez wargi ułożone w kształt dzióbka i z zębami górnymi na dolnej wardze
 parskanie
 nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza ustami lub nosem
c) ćwiczenia podniebienia miękkiego:
 wdychanie i wydychanie powietrza przez nos
 ćwiczenia z rurką (przenoszenie kawałków papieru)
 ziewanie, chuchanie, chrapanie
d) ćwiczenia żuchwy:
 opuszczanie i unoszenie żuchwy ku górze
 wykonywanie ruchów poziomych, raz z wargami rozchylonymi, raz z zamkniętymi
 ruchy do przodu i do tyłu.
e) masaż logopedyczny – masaż twarzy i narządów mowy (policzków, warg, języka)
3. Ćwiczenia emisyjno - głosowe
Wyrabianie właściwej tonacji, ćwiczenia umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów:
 próby wymowy poszczególnych samogłosek w różnej tonacji
 przedłużanie wymowy głoski „m”- mruczenie, np. naśladowanie mruczenia misia, usypianie lalek „aaa..”, buczenie syren „uuu...”
 ćwiczenia na wyrazach dźwiękonaśladowczych (muuu..., chał chał..., pi pi..., itp.)
4. Ćwiczenia słuchowe (percepcji słuchowej)
 rozpoznawanie różnych przedmiotów/ instrumentów po dźwięku,
 wsłuchanie się w ciszę – rozpoznawanie dźwięków z otoczenia,
 rozpoznawanie i naśladowanie odgłosów zwierząt, dźwięków wydawanych przez przedmioty, dźwięki wydawane przez przedmioty domowe,
 wyklaskiwanie rytmu piosenki, wierszyka,
 śpiewanie dziecku piosenek,
 ćwiczenie reakcji na własne imię i imiona członków rodziny,
 cykl logopedyczny E. Wianecka „Słucham i uczę się mówić. Samogłoski i wykrzyknienia”, „Słucham i uczę się mówić. Sylaby i rzeczowniki”, Jagoda Cieszyńska „Wyrażenia dźwiękonaśladowcze”
5. Ćwiczenia komunikowania się (język ekspresyjny)
 nazywanie przedmiotów w otoczeniu oraz na obrazkach,
 nazywanie znajomych osób
 werbalne proszenie o pożądane rzeczy „daj”
 wymienianie pozdrowień, odpowiadanie na pytania społeczne,
 nazywanie czynności na obrazkach, na innych osobach i na sobie,
 nazywanie przedmioty po jego funkcji, np.: Czym czeszesz włosy?
 określanie czyja jest rzecz,
 określanie funkcji przedmiotów,
 nazywanie i wskazywanie części ciała zgodnie z ich funkcją,
 nazywanie funkcji części ciała,
 rozpoznawanie i nazywanie emocji,
 pojęcia abstrakcyjne: kolory, wielkości, pojęcie czasu,
 określanie płci,
 mówienie „nie wiem” w odpowiedzi na pytanie o nazwę nieznanego przedmiotu,
 zadawanie pytań: „Co to jest?” i „Gdzie jest?”,
 odpowiadanie na pytania – „kto?”, „co?”, „gdzie?”, „kiedy?”, „dlaczego?”,
 używanie kombinacji dwóch/ trzech słów do opisywania przedmiotów, obrazków i zdarzeń – rzeczownik z czasownikiem, zaimek z czasownikiem, przymiotnik z rzeczownikiem, czasownik z przysłówkiem,
 słuchanie historii i odpowiadanie na pytania,
6. Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną
 Ćwiczenia ortofoniczne
 Ćwiczenia słuchu fonemtycznego,
 Ćwiczenia rozwijające słownik czynny i bierny, „kąpiel słowna”,
 Ćwiczenia w zakresie koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej
 Ćwiczenia pamięci sekwencyjnej
 Ćwiczenie umiejętności przeprowadzania klasyfikacji oraz szeregowania
 Ćwiczenie umiejętności myślenia przyczynowo – skutkowego
7. Ćwiczenia poszerzające słownik, (materiał językowy dostosowany jest do wieku dziecka i obejmuje następujące kategorie – do wyboru terapeuty; rodzina, części ciała, zabawki, pokarmy, owoce, warzywa, ubrania i dodatki, dom, pojazdy, przybory szkolne):
8.Ćwiczenia lewopółkulowe
 powtarzanie sekwencji; odtwarzanie zaprezentowanego schematu,
 kontynuowanie/ kończenie rozpoczętego schematu,
 uzupełnianie/ dokładanie brakujących elementów,
9. Ćwiczenia właściwe z zakresu korekcji wad wymowy – głoski szumiące
 ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej realizacji głosek szumiących,
 wywołanie nieprawidłowo realizowanej głoski i utrwalanie jej w izolacji, sylabach, wyrazach, wyrażeniach, zdaniach oraz mowie swobodnej,

Wskazówki do terapii
W trakcie zajęć należy starać się zachować tę samą kolejność działań. Im mniej zmian tym dziecko czuje się bezpieczniej.
 Używamy prostego, jasnego i zwięzłego języka.
 Nie należy do dziecka kierować obszernych tłumaczeń i uwag.
 Udzielamy dziecku podpowiedzi.
 Dziecko zawsze ma mieć wyznaczone zadanie, aby nie pojawiły się nieporządane zachowania.
 Nie krytykujemy, zawsze chwalimy za wykonane zadanie.

Przewidywane efekty
Proponowany program logopedyczny w efekcie systematycznego prowadzenia ma pomóc w rozwoju mowy dziecka, a w szczególności:
 usprawnieniu motoryki i koordynacji narządów artykulacyjnych
 wykształceniu prawidłowego toru oddechowego i pogłębienie oddechu
 utrwaleniu wymowy głosek prawidłowo realizowanych
 wzbogaceniu mowy biernej i czynnej
 wywołanie i utrwalenie prawidłowej artykulacji niektórych zaburzonych głosek,

Ewaluacja programu
Ewaluacja programu dokonywana będzie systematycznie na podstawie obserwacji i oceny rozwoju mowy ucznia.
Opracowała: