Edukacja regionalna w przedszkolu - proponowane formy realizacji

Przedszkole nr 5 w Rybniku - wychowanie przedszkolne

Dzisiaj na początku XXI wieku wszyscy jesteśmy świadkami zachodzących przemian społeczno- politycznych na arenie europejskiej. W procesie zanikania barier narodowych, państwowych, gospodarczych narasta zainteresowanie problematyką regionalną.
Polska, jak każdy inny kraj będący członkiem Unii Europejskiej posiada odrębną kulturę, tradycje i zwyczaje. Na nas rodzicach i nauczycielach spoczywa obowiązek pielęgnowania narodowej spuścizny.
My nauczyciele, zdajemy sobie sprawę z tego, że otwarcie na świat, przekraczanie granic nie będzie dobrodziejstwem dla młodego człowieka nie znającego swego pochodzenia, swojej "małej ojczyzny". Każdy Polak będący członkiem Unii Europejskiej musi znać swoje "korzenie", swoje "gniazdo".
Dziecko od najmłodszych lat chłonie i zatrzymuje w swojej pamięci to, co dzieje się w jego najbliższym otoczeniu. W tym celu powinniśmy prowadzić edukację regionalną, rozpoczynając już od przedszkola i systematycznie realizować ją na każdym etapie pracy szkolnej.
Edukacja regionalna rozumiana jako umożliwienie młodym ludziom poznawania dziedzictwa kulturowego regionu, wartości i treści regionalnych, stała się w ostatnich latach przedmiotem szczególnej troski, zabiegów i działań placówek oświatowych i kulturalnych.
Należy jednak pamiętać, że nie stanowi ona w przedszkolu odrębnej dziedziny czy działu wychowania, lecz jest integralnie powiązana z całokształtem oddziaływań wychowawczo-dydaktycznych.
Stąd też wychowanie regionalne prowadzone w przedszkolu stało się przedmiotem naszej uwagi, zainteresowania i osobistych doświadczeń. Jako nauczyciele z długoletnim stażem pracy jesteśmy świadome wartości, jakie niesie edukacja regionalna w wychowaniu i rozwoju małego dziecka.
Pracując w przedszkolu, z dziećmi 5-cio i 6-cio letnimi podejmujemy działania zmierzające do zaznajamiania swoich wychowanków z tematyką regionalną, wybierając i stosując różnorodne formy pracy.
Naszym zdaniem najbardziej przydatne są takie formy pracy, dzięki którym dzieci mają możliwość bezpośredniego doświadczania i przeżywania. Najbardziej propagowaną przez nas formą pracy są wycieczki, dające możliwość poglądowego poznawania własnej dzielnicy, miasta i regionu.
W naszym regionie znajduje się wiele ciekawych miejsc, do których systematycznie organizujemy wycieczki (np. do Domu Chleba w Radzionkowie, Centrum Edukacji Regionalnej w Osinach, mini -ZOO w Bukowie, Muzeum Kolejki Wąskotorowej w Rudach itp.).
Uważamy, że bardzo interesujące są wycieczki do Centrum Edukacji Regionalnej w Osinach, podczas których dzieci mają możliwość uczestnictwa w różnorodnych zajęciach, dzięki którym poznają stroje ludowe, gwarę śląską, obrzędy, zwyczaje, uczą się tańców śląskich i przyśpiewek. Ponadto mogą na własne oczy zobaczyć życie naszych przodków oraz uczestniczyć w czynnościach dnia codziennego. Uwieńczeniem każdego zajęcia jest poczęstunek świeżym chlebem ze smalcem oraz ciepłą herbatą.
Równie ciekawe są wycieczki do Muzeum Chleba w Radzionkowie, dzięki którym dzieci poznają dawne i obecne sposoby wypiekania chleba. Pobyt w Radzionkowie umożliwia także oglądanie bogatego zbioru sprzętów i urządzeń gospodarstwa domowego używanego w dawnych czasach. Największą frajdę sprawia przedszkolakom samodzielne formowanie bułeczek oraz ich konsumpcja po upieczeniu.
Wycieczki tego rodzaju sprawiają dzieciom dużo radości i dostarczają wielu niezapomnianych wrażeń.
Istotny wpływ na kształtowanie postaw dzieci mają także spotkania z ludźmi mającymi duże osiągnięcia w dziedzinie promocji kultury śląskiej (np. gawędziarze, Ślązacy Roku, zespół ludowy, historycy, artyści ludowi, górnicy).
W naszym przedszkolu szczególnie interesujące są spotkania z p. Kazimierą Drewniok, która poprzez ciekawe opowieści i rysunek potrafi zainteresować dzieci gwarą śląską oraz dziejami i zabytkami naszego miasta.
Tradycją naszego przedszkola stało się wspólne biesiadowanie z zespołem ludowym "Książeniczanki", podczas którego dzieci słuchają opowiastek ludowych, śpiewają piosenki w gwarze śląskiej oraz oglądają piękne regionalne stroje.
Niezapomniane są również chwile podczas spotkań z górnikami. Dzieci żywo interesują się pracą w kopalni, jak też ubiorem górnika, chętnie słuchają opowieści o legendarnym Skarbniku. Podczas tego rodzaju spotkań organizujemy konkursy, w trakcie których dzieci popisują się wiedzą o górnictwie oraz swoją sprawnością fizyczną.
Bardzo cenimy sobie także wizyty w rybnickim muzeum, które stanowią w naszej pracy już kilkuletnią tradycję. Dzieci przedszkolne uczestniczą w lekcjach muzealnych, dzięki którym poznają historię Rybnika oraz zwyczaje i tradycje kultywowane na Śląsku. Muzeum organizuje spotkania dla dzieci w ramach programu edukacyjnego "Przedszkolak", proponując różne tematy zajęć.
Dotychczas nasze przedszkolaki uczestniczyły w następujących zajęciach: "Skąd się wzięła nazwa Rybnik?", "Co to jest Muzeum w Rybniku?", "Barbórka", "Boże Narodzenie", "Wielkanoc", "Rzemiosło w naszym mieście". Lekcje te niewątpliwie spełniają ważną rolę w zbliżaniu dzieci do kultury regionalnej.
W realizacji edukacji regionalnej w naszym przedszkolu oprócz form wyżej przedstawionych upowszechniamy również wiedzę o regionie poprzez naukę tańców śląskich, piosenek, przyśpiewek, czytanie opowiadań i wierszy w gwarze śląskiej, zorganizowanie "kącika regionalnego" oraz przygotowywanie imprez i uroczystości o charakterze regionalnym.
Ponadto nasze dzieci często biorą udział w wielu konkursach organizowanych na terenie miasta i regionu. Przykładem jest chociażby konkurs plastyczny pt. "Moje spotkanie z folklorem" zorganizowany przez Zespół "Przygoda".
Jednoznacznie możemy stwierdzić, że edukacja regionalna ma znaczący wpływ na indywidualny rozwój dziecka w wieku przedszkolnym . Umożliwia mu wszechstronny rozwój w każdej sferze : umysłowej, społecznej, moralnej i estetycznej. Dzięki niej dziecko wzbogaca wiedzę o swoim regionie, poznaje tradycje, zwyczaje i kulturę Śląska.