Oddziaływania i ich wzajemność - scenariusz lekcji

KONSPEKT LEKCJI NA TEMAT:

SKUTKI ODDZIAŁYWAŃ I ICH WZAJEMNOŚĆ

( Temat jednostki lekcyjnej: Skutki oddziaływań i ich wzajemność jest realizowany po wprowadzeniu zagadnienia dotyczącego oddziaływań )
Konspekt dotyczy 2 jednostek tematycznych: 1-Rodzaje oddziaływań
2-Skutki oddziaływań i ich wzajemność.

I Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
wyjaśnić pojęcie oddziaływanie,
podać i omówić rodzaje oddziaływań,
wskazać z jakimi skutkami oddziaływań mamy do czynienia,
podać przykłady skutków statycznych i skutków dynamicznych,
wyjaśnić co jest skutkiem oddziaływania grawitacyjnego, sprężystego, magnetycznego czy elektrostatycznego,
wyjaśnić co jest źródłem oddziaływania grawitacyjnego,
opisać i podać przykłady różnych rodzajów oddziaływań między ciałami,
rozróżnić, statyczne i dynamiczne skutki oddziaływań,
wytłumaczyć na czym polega wzajemność oddziaływań,
podać przykłady wzajemności oddziaływań
Cele wychowawcze
zwrócenie uwagi uczniom na umiejętne i ostrożne obchodzenie się z przyrządami,
uzmysłowienie uczniom związku między ich doświadczeniami i obserwacjami z życia codziennego, codziennego ważnymi odkryciami naukowymi,
wdrażanie do porządku i wyrabianie nawyku zachowania porządku i dyscypliny.

II Materiały i środki dydaktyczne
podręcznik,
dwa balony, dwie rurki PCV (lub z ebonitu), dwie rurki szklane, dwa magnesy, drobne opiłki żelaza, żelazna kulka, sprężyna, guma, piłka pingpongowa, drut, kreda, plastelina, gąbka, sprężyna,

III Metody:
dyskusja,
pokaz,
ćwiczenia uczniowskie

IV Formy organizacji lekcji
praca z całym zespołem klasowym,
indywidualna praca uczniów.

V Przebieg lekcji:
1. Część nawiązująca
sprawdzenie obecności
sprawdzenie wiadomości uczniów (kartkówka z 3 ostatnich lekcji)

2. Rozwinięcie
sformułowanie tematu lekcji, krótka pogadanka na temat obserwacji i doświadczeń uczniów z życia codziennego dotyczących oddziaływań ciał,
wyjaśnienie pojęcia oddziaływanie,
demonstracja rodzajów oddziaływań

oddziaływanie elektrostatyczne
doświadczenie 5, podręcznik str. 16
doświadczenie z dwiema rurkami PCV
doświadczenie z dwiema rurkami szklanymi

oddziaływanie magnetyczne
doświadczenie 4, podręcznik str. 16
doświadczenie z magnesami i opiłkami żelaznymi
doświadczenie z magnesami i żelazną kulą

oddziaływanie sprężyste
doświadczenie 3, podręcznik str. 16

oddziaływanie grawitacyjne
doświadczenie 6, podręcznik str. 16
zapisanie wniosków do zeszytu

badanie skutków oddziaływań ciał
wyjaśnienie pojęcia wzajemność oddziaływań i zapisanie do zeszytu

3. Podsumowanie
wymienienie przez uczniów nowych poznanych rodzajów oddziaływań
podanie przykładów różnego rodzajów oddziaływań
podanie skutków oddziaływań

4. Omówienie zadania domowego

VI Notatka w zeszycie ucznia – RODZAJE ODDZIAŁYWAŃ – ICH SKUTKI I WZAJEMNOŚĆ

1. Oddziaływaniem nazywamy wzajemny wpływ ciał na siebie.
Przyczyną zmian zachodzących w przyrodzie są oddziaływania.

Doświadczenie 1
Badanie wzajemnego oddziaływania:
dwóch balonów
dwóch rurek z PCV
dwóch rurek szklanych
rurki z PCV i rurki szklanej
uprzednio potartych materiałem
Wniosek: Jest to oddziaływanie elektrostatyczne
Dwa balony, dwie rurki z PCV i dwie rurki szklane odpychają się

Rurka szklana i rurka z PCV przyciągają się

Oddziaływanie elektrostatyczne – to przyciąganie lub odpychanie się naelektryzowanych ciał

Doświadczenie 2
Badanie wzajemnego oddziaływania
dwóch magnesów
magnesu i żelaznej kulki
magnesu i drobnych opiłek żelaznych
Wniosek: Jest to oddziaływanie magnetyczne.

Oddziaływanie magnetyczne – to przyciąganie lub odpychanie się ciał, mających własności magnetyczne.
Doświadczenie3
Rozciąganie sprężynki, gumki
Wniosek: Jest to oddziaływanie sprężyste

Doświadczenie 4
Badanie wzajemnego oddziaływania ciała fizycznego: piłeczki pingpongowej i Ziemi
Wniosek: Jest to oddziaływanie grawitacyjne.
Oddziaływanie grawitacyjne – to przyciąganie między masami dwóch ciał

2. Oddziaływania jądrowe-zachodzą w jądrach atomowych między cząsteczkami
elementarnymi. Jest oddziaływaniem krótkozasięgowym.
3. Oddziaływania grawitacyjne, magnetyczne i elektrostatyczne to oddziaływania
dalekozasięgowe.
4. Jeżeli jedno ciała działa na drugie to drugie działa na pierwsze- tę cechę nazywamy wzajemnością.
5. Oddziaływania są zawsze wzajemne.
6.
SKUTKI ODDZAŁYWAŃ
dynamiczne statyczne
zaliczamy do nich każdą zaliczamy do nich każdą
zmianę prędkości ciała zmianę kształtu ciała
- wprawienie ciała w ruch - zmiana kształtu ciał
- zatrzymanie ciała poruszającego się - wydłużenie, skręcenie, ugięcie, złamanie
7. Przykłady skutków dynamicznych i statycznych powstałych pod wpływem oddziaływania

DYNAMICZNE STATYCZNE
- rzucanie piłki - zgniecenie kredy
- złapanie piłki - zmięcie kartki papieru
- zmiana kierunku ruchu wskutek - wymodelowanie figurki z plasteliny
skręcenia kierownicą podczas jazdy - rozciąganie gumki
(rowerem, samochodem) - złamanie kija
- zatrzymanie pojazdu wskutek naciśnięcia - zegnięcie druta

Zadanie domowe
Czy w wypadku oddziaływania na jedno ciało mogą wystąpić równocześnie oba rodzaje skutków oddziaływań? Jeżeli tak to podaj przykłady