Bolesław Chrobry - pierwszy król Polski. Konspekt lekcji historii

Konspekt lekcji historii w klasie V.

Temat: Bolesław Chrobry– pierwszy król Polski.
Cele lekcji.
a) Zapamiętanie
Uczeń zna
pojęcia: misjonarz, poganin, relikwie, koronacja, zjazd
-daty i wydarzenia: 997 rok - misja św. Wojciecha,
1000 rok - zjazd gnieźnieński,
1025 rok –koronacja i śmierć Bolesława Chrobrego,

b) Zrozumienie
Uczeń rozumie
-znaczenie przydomka „Chrobry”
-cel misji świętego Wojciecha

c) Umiejętności
Uczeń potrafi
-omówić przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego, wskazać jego bohaterów,
-opowiedzieć o przebiegu zjazdu gnieźnieńskiego,
-wskazać na mapie miejsce powstania arcybiskupstwa na ziemiach polskich oraz obszary podbite przez Bolesława Chrobrego,
-wyjaśnić znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego dla państwa polskiego.

Metody:
– metoda aktywizująca
– drama,
– rozmowa nauczająca (pogadanka),
– praca z podręcznikiem,
– praca z tekstem źródłowym,
– praca z ilustracją,
– praca z mapą.

Formy pracy:
–indywidualna, grupowa, zbiorowa

Środki dydaktyczne:
- podręcznik Historia wczoraj i dziś klasa 5
- ilustracja z podręcznika przedstawiająca kwatery „Drzwi Gnieźnieńskich”
- mapa z podręcznika „Polska w czasach Bolesława Chrobrego”

Przebieg lekcji:
I. Faza wprowadzająca.
1. Czynności organizacyjne.
2. Prezentacja głównego celu lekcji – przedstawienie przyczyn i skutków zjazdu gnieźnieńskiego.

II. Faza realizacyjna.
1.Przybliżenie postaci Bolesława Chrobrego i świętego Wojciecha.
2.Zapoznanie uczniów z żywotem biskupa Wojciecha oraz jego misją chrystianizacyjną w Prusach na podstawie płaskorzeźb z "Drzwi gnieźnieńskich". Opisanie przebiegu misji duchownego w Prusach. Przedstawienie na podstawie kwater "Drzwi gnieźnieńskich" okoliczności śmierci Wojciecha. Wyjaśnienie znaczenia złożenia szczątków biskupa w Gnieźnie i ogłoszenia go świętym. Wprowadzenie terminu „relikwie”. Wyjaśnienie uczniom, jakie znaczenie dla chrześcijan żyjących w średniowieczu miały relikwie.
Polecenia do wybranych scen z kwater „Drzwi gnieźnieńskich”.

Polecenie 1 Powiedz, w jaki sposób Prusowie zabili Wojciecha ? ( Wojciech został zabity w okrutny sposób. Była to śmierć męczeńska).

Drzwi Gnieźnieńskie
Polecenie 2
•Wskaż na ilustracji władcę.
•Co go wyróżnia?
•Opisz przedstawioną scenę.

Drzwi Gnieźnieńskie
3.Nauczyciel wyjaśnia okoliczności w jakich doszło do zjazdu gnieźnieńskiego. Praca z tekstem źródłowym. Nauczyciel zadaje pytania: Kto i w jakim celu przybył do Gniezna w roku 1000? Jak cesarz potraktował Bolesława Chrobrego?

Materiał nr 1
Wskazówki dla ucznia
Czytając tekst, zwróć uwagę na:
1. Przyczyny przyjazdu Ottona III do Gniezna.
2. Sposób, w jaki Bolesław Chrobry przywitał Ottona III.

Również i to uważamy za godne przekazania pamięci, że cesarz Otto przybył do [grobu]
św. Wojciecha dla modlitwy i pojednania, a zarazem w celu poznania sławnego Bolesława.
Bolesław przyjął go tak zaszczytnie i okazale, jak wypadło przyjąć cesarza
rzymskiego. Albowiem na przybycie cesarza przygotował przedziwne [wprost] cuda;
najpierw hufce przeróżne rycerstwa, następnie dostojników rozstawił, jak chóry, na obszernej
równinie, a poszczególne, z osobna stojące hufce wyróżniała odmienna barwa
strojów.
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, Wrocław 2003, s. 19–20.

Materiał nr 2
Wskazówki dla ucznia
Czytając tekst, zwróć uwagę na:
1. Opinię Ottona III o Bolesławie Chrobrym.
2. Przyczyny tej opinii.

Zważywszy chwałę, potęgę i bogactwo [Bolesława], cesarz rzymski zawołał w podziwie:
„Na koronę mego cesarstwa! to, co widzę, większe jest, niż wieść głosiła! Nie godzi się
takiego i tak wielkiego męża, jakby jednego spośród dostojników, księciem nazywać
lub hrabią, lecz [wypada] chlubnie wynieść go na tron królewski i uwieńczyć koroną!”.
A zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na [zadatek]
przymierza i przyjaźni, i dał mu w darze gwóźdź z krzyża Pańskiego wraz z włócznią
św. Maurycego. Cesarz mianował go bratem i współpracownikiem cesarstwa i nazwał
go przyjacielem i sprzymierzeńcem narodu rzymskiego.
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, Wrocław 2003, s. 20.

4.Drama. Omówienie zasad pracy metodą dramy. Podzielenie zespołu klasowego na trzy grupy. Przygotowanie przez każdą z nich scenki na zadany temat:
grupa I – wywiad z Ottonem III
grupa II – wywiad z Bolesławem Chrobrym
grupa III – spotkanie władców w Gnieźnie

Omówienie okoliczności zjazdu gnieźnieńskiego. Scenki dramowe grup. Przedstawienie znaczenia spotkania Bolesława Chrobrego z Ottonem III i utworzenia w Polsce arcybiskupstwa.
Uczniowie przedstawiają inscenizację zjazdu gnieźnieńskiego.

Materiały dla ucznia
Zadanie dla grupy I – wywiad z Ottonem III
Jesteście grupą dziennikarzy, którzy otrzymali zaproszenie na konferencję prasową z udziałem Ottona III. Musicie jak najwięcej dowiedzieć się o samym cesarzu oraz jego planach dotyczących zjazdu w Gnieźnie. Aby dobrze przygotować się do przeprowadzenia wywiadu, wykorzystajcie informacje zawarte na stronie 23 podręcznika oraz w tekście źródłowym ze strony 24. Wybierzcie spośród siebie jedną osobę, która wcieli się w rolę Ottona III. Pozostali członkowie grupy będą dziennikarzami zadającymi cesarzowi pytania. Postarajcie się zawrzeć w Waszej scence jak najwięcej wiadomości na temat przybycia Ottona III do Gniezna.

Przykładowe pytania, które możecie zadać cesarzowi
1.Skąd pochodzi Wasza Cesarska Mość?
2.W jakim celu przybyłeś do Gniezna, Panie?
3.Jakie cesarz ma plany wobec Europy?
4.Co Wasza Cesarska Mość sądzi o Bolesławie Chrobrym?
5.Czy przygotowałeś jakieś podarunki dla polskiego władcy, Panie?

Zadanie dla grupy II – wywiad z Bolesławem Chrobrym
Jesteście grupą dziennikarzy, którzy otrzymali zaproszenie na konferencję prasową z udziałem księcia Bolesława Chrobrego. Musicie jak najwięcej dowiedzieć się o jego nadziejach i planach związanych ze zjazdem w Gnieźnie. Aby dobrze przygotować się do przeprowadzenia wywiadu, wykorzystajcie informacje zawarte na stronie 23 podręcznika oraz w tekście źródłowym ze strony 24. Wybierzcie spośród siebie jedną osobę, która wcieli się w rolę Bolesława Chrobrego. Pozostali członkowie grupy będą dziennikarzami zadającymi księciu pytania. Postarajcie się zawrzeć w Waszej scence jak najwięcej wiadomości na temat zjazdu gnieźnieńskiego.

Przykładowe pytania, które możecie zadać księciu
1.W jaki sposób książę postanowił ugościć cesarza?
2.Czego spodziewasz się, Panie, po spotkaniu z Ottonem III?
3.Jak książę postrzega przyszłe stosunki polsko-niemieckie?
4.Czy dla cesarza zostały przygotowane jakieś upominki?

Zadanie dla grupy III – spotkanie władców w Gnieźnie
Tworzycie grupę aktorów. Waszym zadaniem jest przygotowanie scenki przedstawiającej spotkanie Bolesława Chrobrego z Ottonem III w Gnieźnie. Podczas przygotowań do występu wykorzystajcie informacje zawarte na stronie 23 podręcznika oraz w tekście źródłowym ze strony 24. Postarajcie się, aby w Waszej scence znalazło się jak najwięcej informacji dotyczących zjazdu gnieźnieńskiego.

Punkty, które powinny się znaleźć w Waszym wystąpieniu
1.Przywitanie władców.
2.Zachwyt Ottona III nad potęgą i bogactwem państwa, którym włada książę Bolesław.
3.Udanie się cesarza do grobu świętego Wojciecha i odmówienie przez władcę modlitwy w miejscu spoczynku męczennika.
4.Wymiana podarunków między Ottonem III i Bolesławem Chrobrym.
5.Symboliczne nałożenie przez cesarza diademu na głowę Bolesława.
5. Praca z mapą - podręcznik str. 173. Opisanie na jej podstawie, jak zmieniło się terytorium państwa polskiego za panowania Bolesława Chrobrego. Wymienienie nazw ziem podbitych przez tego władcę. Przedstawienie uczniom okoliczności przyłączenia do Polski poszczególnych terytoriów – podanie informacji o wojnie polsko-niemieckiej, walkach Bolesława Chrobrego o tron czeski i wyprawie na Grody Czerwieńskie. Wyjaśnienie uczniom, że polityka prowadzona przez Bolesława Chrobrego miała na celu wzmocnienie pozycji państwa polskiego i panującego w nim władcy na arenie międzynarodowej. Przypomnienie o koronacji Chrobrego na króla w 1025 roku, która była zwieńczeniem jego wieloletnich starań. Sytuacja w Polsce po wojnach toczonych przez niego.
Wyszukiwanie przez uczniów terenów przyłączonych przez Bolesława Chrobrego.

Polecenie
Gdzie powstało arcybiskupstwo?
Wskaż na mapie ziemie przyłączone do Polski za panowania Bolesława Chrobrego.
Wskaż na mapie ziemie opanowane przejściowo przez Bolesława Chrobrego.
III. Faza podsumowująca.
Wypowiedzi uczniów na tematy wymienione w „Na co będę zwracać uwagę” w podręczniku.