Wykorzystanie metody oceniania kształtującego na lekcjach języka hiszpańskiego.
Niniejszy artykuł dokładnie wyjaśnia co to jest Ocenianie Kształtujące, omawia po kolei strategie używane w Ocenianiu Kształtującym, opisuje rolę nauczyciela i ucznia w tym podejściu oraz przedstawia garść wartościowych wskazówek do wprowadzania poszczególnych elementów OK na lekcję. Umieściłam tu również przykładowy scenariusz lekcji, który w praktyczny sposób obrazuje planowanie lekcji z elementami OK .
Co to jest Ocenianie kształtujące?
W 2002 roku Centrum Edukacji Obywatelskiej rozpoczęło prace nad promowaniem nowoczesnego podejścia pomagającego się uczyć o nazwie Ocenianie Kształtujące w polskiej oświacie. Dzięki licznym badaniom zaobserwowano, że podejście to jest doskonałym i skutecznym sposobem na podniesienie poziomu osiągnięć uczniów. Wspiera ono w szczególności wykształtowanie własnych indywidualnych form uczenia się i dochodzenia do wiedzy.
Ocenianie kształtujące to ocenianie ,,pomagające się uczyć".
Danuta Sterna, autorka popularnego opracowania ,,Ocenianie kształtujące w praktyce" umieściła 5 niezbędnych strategii wpisanych w stosowanie tej metody. Są one następujące:
1) określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu
2) organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dzięki którym będzie można uzyskać informacje, czy i jak uczniowie się uczą
3) udzielanie uczniom informacji zwrotnych, które umożliwiają widoczny postęp w ich procesie uczenia się
4) umożliwianie uczniom korzystania z siebie nawzajem jako zasobów edukacyjnych
5) wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się
Ad.1. Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu
,,Lepiej się uczę, jeśli wiem po co i czego mam się uczyć"
Praca z celami to przede wszystkim:
zastanowienie się nad tym, po co tego uczę? Co moi uczniowie już na ten temat wiedzą?
zaplanowanie, dokąd się zmierza i co się chce osiągnąć?
podzielenie się ,,tajemnicą" celów z uczniami
monitorowanie osiągania celów w trakcie lekcji
sprawdzenie, czy cele zostały osiągnięte
Fragment lekcji:
Powiązanie z wcześniejszą wiedzą:
• Uczniowie znają nazwy miesięcy, które będą im dziś potrzebne do określenia w jakim miesiącu odbywa się dana uroczystość.
• Uczniowie znają już tradycje obchodzenia Świąt Wielkanocnych w krajach obszaru hiszpańskojęzycznego.
Cele lekcji:
1. Uczniowie poznają definicje słowa „fiesta” i „corrida”.
2. Uczniowie poznają nazwy wybranych uroczystości odbywających się w Hiszpanii oraz najciekawsze fakty dotyczące tych świąt.
3. Uczniowie nauczą się mówić po hiszpańsku w jakim miesiącu odbywa się dana uroczystość
4. Uczniowie będą w stanie wyrazić swoją opinię dotyczącą corridy
Cele sformułowane w języku ucznia:
1. Dowiesz się, co znaczy „fiesta” i „corrida”.
2. Poznasz najciekawsze fakty z wybranych świąt w Hiszpanii.
3. Zastosujesz zwrot "tiene lugar en" do opisu, w którym miesiącu odbywa się dane święto hiszpańskie
4. Wyrazisz swoją opinię na temat udziału byków w corridzie
Nacobezu dla uczniów:
Po lekcji będziecie potrafili:
1. Powiedzieć, co to jest fiesta i corrida.
2. Wymienić co najmniej 3 nazwy uroczystości hiszpańskich oraz faktów dotyczących tych świąt
3. Powiedzieć po hiszpańsku w jakich miesiącach mają one miejsce.
4. Wypowiedzieć się w jednym zdaniu dlaczego jesteś za lub przeciwko corridzie.
Nauczyciel stosujący OK: Uczeń:
- formułuje cele lekcji w taki sposób, aby uczniowie wiedzieli, czego mają się uczyć oraz jakie umiejętności nabędą - potrafi własnymi słowami określić cele lekcji, wie, czego ma się uczyć i co będzie po lekcji potrafił
- podaje kryteria sukcesu ( tzw. NaCoBeZu - na co będziemy zwracać uwagę ) do lekcji oraz do prac wykonywanych przez uczniów, testów, kartkówek - potrafi podać kryteria sukcesu do lekcji, pracy, testu czy kartkówki
- podsumowuje realizację celów w trakcie i pod koniec lekcji , zdobywa od uczniów wiedzę o tym, co już potrafią, a nad czym jeszcze trzeba popracować - potrafi pod koniec lekcji świadomie ocenić, co już umie, a co jest jeszcze dla niego niejasne i przekazuje swoją refleksję nauczycielowi
- wykorzystuje podejście konstruktywistyczne, czyli buduje nową wiedzę na treściach i umiejętnościach opanowanych wcześniej przez uczniów - potrafi wykorzystać wiedzę wcześniejszą do uczenia się nowych pojęć i umiejętności
Garść wartościowych wskazówek i pomysłów dotyczący celów lekcji
- uczniowie mogą zapisać w zeszycie "NaCoBeZu", ale będzie szybciej jeśli nauczyciel będzie miał przygotowane karteczki z celami do każdej lekcji i dawał uczniom do wklejenia
- urozmaiceniem może być też rozdawanie karteczek w różnych kolorach ( żółte z Nacobezu do lekcji, zielone do kartkówki, niebieskie do testu, białe do projektów )
- zamiast terminu "Nacobezu" można na karteczce do wklejenia napisać: ,,Po lekcji potrafię:"
- jako wprowadzenie do tematu lekcji można uczniom przedstawić materiał stymulujący w formie zdjęć, nagrania czy rekwizytów
- w podsumowaniu lekcji wracamy do celów i sprawdzamy, w jakim stopniu zostały osiągnięte. Można to robić w formie pytań kontrolnych lub poprosić uczniów o dokończenie zdań takich jak: ,,Dzisiaj dowiedziałem się, że...", "Po dzisiejszej lekcji potrafię..." albo po prostu chwilę z uczniami podyskutować na temat realizacji celów.
- refleksja nad realizacją celów może zostać ułatwiona poprzez przygotowanie planszy ze zdaniami podsumowującymi. Uczniowie mogą dokończyć je pisząc, mówiąc bądź rysując
- można przenieść zdania podsumowujące na kolejną lekcję i ustnie je dokończyć w stylu: ,,Ostatnio dowiedziałem się o...", ,,Na ostatniej lekcji dowiedziałem się o...", ,,Utkwiło mi w pamięci..." itd.
- gdy cel zostaje osiągnięty uczniowie mogą zapisywać przy nim plusik lub rysować buźkę uśmiechniętą ( można to też zrobić na tablicy w klasie )
- w łączeniu wiedzy posiadanej z nową wiedzą pomoc mogą następujące zdania: ,,To jest podobne do...", ,,To różni się od tego, co już omawialiśmy tym, że...", ,,Znajdźmy podobieństwa i różnice między...", ,,Jak już wiecie z...'', ,,Co już na ten temat wiecie...?"
- dobrą strategią jest zbieranie kryteriów sukcesu w pakiet, tak aby w lekcji powtórzeniowej przed sprawdzianem mieć gotowe nacobezu do testu
- nacobezu do testu warto układać z uczniami. Uczniowie muszą przejrzeć cały dział i wyszczególnić, co będzie na teście sprawdzane
- warto dać uczniom możliwość sygnalizowania światłami ukończenie pracy, trudności, jakie napotykają po drodze, stopień opanowania umiejętności czy stopień rozumienia celów lekcji ( jeśli w szkole nie ma metodników uczniowie mogą użyć karteczek w kolorze zielonym, żółtym i czerwonym lub kubeczków )
Ad.2. Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dzięki którym będzie można uzyskać informacje, czy i jak uczniowie się uczą
,,Lepiej się uczę, jeśli nauczyciel rozmawia ze mną o moich postępach i w każdej chwili wie, na jakim etapie nauki jestem"
Techniki zadawania pytań:
czas oczekiwania na odpowiedź ucznia ( klepsydra )
ustalanie odpowiedzi w parach
niepodnoszenie rąk
uczenie się na błędach
zadawanie pytań otwartych
System pozyskiwania odpowiedzi
Zaraz zadam Wam pytanie
Poproszę Was o przedyskutowanie odpowiedzi w parach
Będziecie mieli na to x minut
Proszę, aby najpierw mówiła jedna osoba, potem druga, a dopiero potem abyście przedyskutowali wspólne zdanie lub różnice
Proszę o przestrzeganie zasady niepodnoszenia rąk
Gdy minie wyznaczony czas, poproszę wybrane przeze mnie pary o uzasadnienie opinii
Fragment lekcji:
1. Nawiązanie do wcześniejszej wiedzy uczniów:
Uczniowie przypominają sobie nazwy miesięcy w języku hiszpańskim.
Indywidualnie dopasowują nazwy miesięcy po hiszpańsku do nazw miesięcy po angielsku. ( załącznik 1 )
2. Przedstawienie tematu i celów lekcji – sprawdzenie poziomu zrozumienia za pomocą kciuka ( slajd nr 1 i 2 )
3. Zadanie pytania kluczowego: Dlaczego tylu Hiszpanów jest przeciwko corridzie? ( slajd 3 )
4. Burza mózgów: z czym kojarzy ci się słowo „fiesta”? – zebranie skojarzeń uczniów na tablicy.
Nauczyciel stosujący OK: Uczeń:
- planuje pytania interesujące i włączające myślenie twórcze uczniów
- interesują się lekcją, są zmotywowani i zaciekawieni poszukiwaniem odpowiedzi na pytania w sposób twórczy
- buduje bezpieczną atmosferę, w której uczniowie nie boją się zadawać pytań - zadają sobie wzajemnie i nauczycielowi pytania bez obaw zostania skrytykowanym
- sprawdza, w jakim stopniu uczniowie rozumieją wprowadzane treści i udziela im dodatkowych wyjaśnień, gdy coś jest niejasne - wie, w którym jest miejscu własnego procesu uczenia się i wspólnie z nauczycielem podejmuje decyzję, jaki ma być następny krok
- nawiązuje do wiedzy wcześniejszej uczniów - potrafi odwołać się do wiedzy wcześniejszej i znaleźć powiązanie z wiedzą nabywaną w toku lekcji
Garść wartościowych wskazówek i pomysłów dotyczący zadawania pytań :
- zadajemy takie pytania, które pobudzają uczniów do myślenia oraz uaktywniają dotychczasową wiedzę uczniów. Są to pytania na porównywanie, znajdowanie różnic i podobieństw oraz tworzenie map mentalnych wiążących różne koncepcje i porządkujące wiedzę
- w sali lekcyjnej można umieścić skrzynkę na pytania lub prośby uczniów, na przykład: ,,Chciałbym się jeszcze dowiedzieć, czy...", ,,Nie rozumiem, dlaczego...", ,,Czy moglibyśmy jeszcze wrócić do...?"
- pod koniec lekcji uczniowie w parach lub grupach starają się odpowiedzieć na kilka podsumowujących pytań: ,,Jakich trzech nowych rzeczy się nauczyłem?", ,,Co było dla mnie łatwe?", ,,Co było dla mnie trudne?", ,,Czego chciałbym się jeszcze dowiedzieć?''. Następnie można odpowiedzi przedyskutować na forum klasy.
Ad.3. Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają im widoczny postęp.
,,Lepiej się uczę, jeśli nauczyciel udziela mi informacji zwrotnej, co zrobiłem dobrze, co i jak powinienem poprawić i jak mogę się dalej rozwijać."
Informacja zwrotna to przede wszystkim 4 następujące elementy:
wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia
odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia
wskazówki - w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę
wskazówki - w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej
Fragment lekcji:
Praca domowa do wyboru:
1) Opisz w 5-7 zdaniach wybrane święto w Hiszpanii, które nie pojawiło się na lekcji.
W swoim opisie uwzględnij:
- datę i miejsce święta
- w co są ubrani ludzie
- co robią w trakcie święta
- tradycyjne potrawy
- swoją opinię na temat święta
Pamiętaj, aby twój opis był spójny i logiczny.
2) Jesteś bykiem biorącym udział w Corridzie. Napisz list do toreadora, w którym:
- przywitasz się, napiszesz, jak się nazywasz i gdzie mieszkasz
- wyrazisz ogromny żal, że musisz brać udział w Corridzie
- wymienisz 2 lub 3 argumenty za uwolnieniem ciebie
Przykładowa praca ucznia ( pisana po polsku ze względu na początkowy poziom uczniów, na wyższym etapie wskazane jest, aby uczniowie pisali po hiszpańsku )
3 maja każdego roku w Hiszpanii obchodzi się Święto Krzyży ( La Fiestea de las Cruces ). W trakcie tego święta składa się hołd przyrodzie. Ludzie dekorując kwiatami wnętrza swoich domów i ulice. W środku dekoracji zawsze znajduje się krzyż. Ludzie tańczą na ulicach w długich kolorowych sukniach i strojach i jedzą typowe potrawy. Bardzo podoba mi się to święto i chętnie odwiedziłbym Hiszpanię w maju.
Informacja zwrotna do pracy ucznia:
Aniu, widzę, że znalazłaś bardzo ciekawe święto. W swoim opisie umieściłaś datę i miejsce tego święta, napisałaś, w co ubrani są ludzie i co robią w trakcie obchodów. Wyraziłaś również opinię na temat święta. Mam nadzieję, że kiedyś będziesz mogła pojechać wiosną do Hiszpanii. Aniu, zapomniałaś podać nazwy typowych potraw spożywanych w trakcie święta. Zawsze dokładnie sprawdzaj punkty wskazane w nacobezu, żeby uniknąć pominięcia ważnych informacji.
Nauczyciel stosujący OK: Uczeń:
- wskazuje uczniowi konkretne punkty w jego pracy, które wymagają poprawy i udziela konkretnej wskazówki, w jaki sposób uczeń ma poprawić swój błąd - wie, jakie popełnił błędy i w jaki sposób może je poprawić
- udziela informacji zwrotnej odnoszącej się tylko do ustalonych kryteriów sukcesu - wie, co będzie podlegało ocenie i jakimi kryteriami będzie kierował się nauczyciel podczas sprawdzania wykonanej przez ucznia pracy
- zachęca uczniów do wysiłku, a nie krytykuje za błędy - monitoruje swój proces uczenia się i nie demotywuje się do dalszej pracy pomimo popełnianych błędów
- traktuje uczniów indywidualnie wskazując im nie tylko ich potknięcia, ale i sukcesy - czuje się dowartościowany i traktowany indywidualnie
- pomaga w planowaniu rozwoju każdego ucznia - potrafi planować swój rozwój dzięki wsparciu ze strony nauczyciela
Garść wartościowych wskazówek i pomysłów dotyczący informacji zwrotnej:
- nie jest wskazane łączenie komentarza z informacji zwrotnej z tradycyjną oceną. Uczeń, który widzi wystawiony stopień sprawdza, czy sprawiedliwie został oceniony. Nie zwraca uwagi na to, jak skomentował jego pracę nauczyciel
- można rozdzielić dwie formy oceniania - informację zwrotną od stopnia. Najkorzystniej jest, gdy w trakcie procesu uczenia się uczeń oceniany jest przy pomocy informacji zwrotnej, a na końcu procesu oceną sumującą
- zamiast pisać komentarza można ustnie porozmawiać z uczniami o jego pracy
- informację zwrotną warto zawsze stosować przy pracy domowej lub lekcji związane z kształtowaniem umiejętności pisania różnych form wypowiedzi. Sprawdzamy przy tym, czy uczniowie czytają ze zrozumieniem nacobezu.
- jeśli nie wszystkie punkty z nacobezu są spełnione przez ucznia, proszę go o poprawę, wyznaczam termin dostarczenia poprawy i wtedy mogę wystawić stopień
- aby zaoszczędzić czas na zapisywanie informacji zwrotnej każdemu uczniowi warto wykorzystać dobrze ułożone nacobezu. Obok każdego z punktów krótko zaznaczamy, czy dany punkt został wykonany poprawnie, częściowo poprawnie czy błędnie. ( można zaznaczać w formie buźki uśmiechniętej lub smutnej )
- jeśli decydujemy się na pracę z portfolio umieszczamy tam wszystkie sprawdziany i prace ucznia wykonane w danym etapie kształcenia wraz z informacjami zwrotnymi od nauczyciela. Raz w semestrze warto zanalizować teczkę z pracami ucznia i skłonienia go do autorefleksji na temat swego procesu uczenia się
Ad. 4. Umożliwienie uczniom korzystania z siebie nawzajem jako zasobów edukacyjnych
,,Lepiej się uczę, jeśli korzystam z wiedzy i umiejętności moich koleżanek i kolegów"
Zasady oceny koleżeńskiej
ustalone nacobezu
ocena pracy, a nie osoby
forma informacji zwrotnej
wzajemność
Fragment lekcji:
Posłuchaj i zapisz – uczniowie słuchają, potem notują najważniejsze informacje
Praca w parach – uczniowie porównują swoje notatki, wymieniają się informacjami, uczą się od siebie nawzajem, zapisują inforacje podane przez kolegę / koleżankę
Ćwiczenie w parach - uzupełnianie luk – uczniowie dostają różne kartki z niepełnymi informacjami dotyczącymi odbywania się uroczystości w Hiszpanii. Poprzez pytanie do kolegi : Cuando tiene lugar Tomatina? ( Kiedy ma miejsce Tomatina ) uzupełniają swoje notatki. Osoba z pary ma prawidłowe odpowiedzi według których sprawdza, jak radzi sobie kolega / koleżanka
Kwiat Fiest Hiszpańskich – wylosowani patyczkiem uczniowie podchodzą do plakatu i wpisują nazwę miesiąca po hiszpańsku pod odpowiednim świętem Hiszpanii.
Dopasuj fakty do odpowiedniego święta – praca w grupach – Każda grupa dostaje zdania opisujące jednio ze świąt. Zadaniem uczniów jest dopasowanie ich do odpowiedniego święta na plakacie z Kwiatem Fiest Hiszpańskich.
Nauczyciel stosujący OK: Uczeń:
- potrafi tak zorganizować proces nauczania, aby jedni uczniowie uczyli się od drugich - uczą się od siebie nawzajem
- stosuje losowy dobór uczniów w pary lub grupy - współpracują ze sobą, nawet gdy są dobrani losowo
- zachęca uczniów do wybierania takich technik przekazywania informacji, które są dla nich atrakcyjne i ułatwiają przyswajanie wiedzy - chętnie dzielą się swoją wiedzą, korzystają z różnorodnych technik i strategii uczenia się
- stwarza możliwość zaprezentowania swojej wiedzy i umiejętności na forum klasy - prowadzą wybrane fragmenty lekcji
- uwzględnia ocenę koleżeńską w toku lekcji - potrafią korzystać z celów i kryteriów sukcesu, wspólnie je określać, by następnie sprawdzić, w jakim stopniu udało im się je osiągnąć na zasadzie wzajemnego udzielania sobie informacji zwrotnej
Garść wartościowych wskazówek i pomysłów dotyczący wzajemnego uczenia się i oceny koleżeńskiej:
- świetnym pomysłem jest zaprojektowanie takiej lekcji, w której jedni uczniowie uczą innych jakiegoś zagadnienia, a potem zamieniają się rolami
- bardzo dobrze sprawdza się ćwiczenie zwane ,,Partnerzy do rozmowy" - zadajemy uczniom ćwiczenie do wykonania w parach. Ustalamy czas i dzielimy go na pół. Pierwsza połowa czasu poświęcona jest pierwszej osobie z pary - wypowiada ona wówczas swoje zdanie lub dzieli się swoją wiedzą - potem następuje zamiana ról.
- na lekcjach języka obcego popularnym ćwiczeniem jest ,,Znajdź osobę, która...". Poprzez zadawanie pytań kolegom / koleżankom uczeń dowiaduje się różnych rzeczy o swoich rówieśnikach. Następnie relacjonuje to, czego dowiedział się o koledze, znajduje różnice i podobieństwa.
- można pozwolić uczniom od czasu do czasu sprawdzić sobie wzajemnie pracę domową. Dajemy wtedy gotowy zwór odpowiedzi
- na lekcji powtórzeniowej często stosuję wspólną ,,tablicę osiągnięć i niedociągnięć". Najpierw na tablicy zapisuję nacobezu do testu. Zadaniem każdego ucznia jest podejść do tablicy i odznaczyć przy każdym punkcie stopień opanowania danego zagadnienia ( + umiem, - nie umiem, ? - nie jestem pewien ). Po wypełnieniu tabelki nauczyciel wraz z uczniami analizuje, w czym uczniowie czują się pewni, czego jeszcze nie potrafią, w czym mają wątpliwości. Dzięki takiemu podejściu nauczyciel wie, na jakich konkretnych zadaniach powtórzeniowych należy się skupić
-zamiast losować uczniów patyczkami, można urozmaicić losowanie poprzez polecenie uczniom, aby na karteczkach napisali wybrane przez siebie słowo w języku hiszpańskim. Każdy uczeń zapamiętuje swój wybrany wyraz. Przez całą lekcję będzie bowiem losowany przez pryzmat tego słowa. Na końcu lekcji można zapytać uczniów, ile słówek udało im się zapamiętać
Ad. 5. Wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się.
,,Lepiej się uczę, gdy jestem świadomy, jak przebiega proces mojego uczenia się i odpowiadam za niego".
Nauczyciel stosujący OK: Uczeń:
- przygotowuje uczniów do stania się autorem własnego procesu uczenia się - monitoruje swój proces uczenia się z coraz większą świadomością i poczuciem wpływu na własny rozwój
- wierzy w możliwości swojego ucznia - ma wiarę w swój potencjał, nie obawia się porażki i nie szuka najprostszych rozwiązań
- zachęca uczniów do podejmowania wyzwań - podejmuje się wyzwań stawianych mu przez nauczyciela, dotrzymuje terminów prac, angażuje się w wykonanie dodatkowych prac na zajęcia
- współpracuje z rodzicami - jest świadomy faktu, że nauczyciel włącza jego rodziców w proces uczenia
Strategia V jest wypadkową wszystkich wyżej opisanych strategii. Mówi ona w szczególności o tym, że warto jak najczęściej stwarzać uczniom możliwości wyboru czy samodzielnego dochodzenia do wiedzy. Danuta Sterna podsumowuje: ,,Jeśli chcesz włączyć ucznia w proces nauczania, zachęcam do dawania mu jak najszerszych możliwości wyboru. Dokonując samodzielnego, świadomego wyboru, uczeń w sposób naturalny przyjmuje za niego odpowiedzialność."
Przedstawione w programie techniki i sposoby pomocne we wprowadzaniu oceniania kształtującego na lekcje języka obcego pochodzą w głównej mierze z opracowania Danuty Sterny "Uczę ( się ) w szkole". Pozycję tę uważam za biblię nauczyciela pracującego metodami OK. Poradnik ten bogaty jest w propozycje ćwiczeń oraz przykładów dobrych praktyk pochodzących od innych nauczycieli.
Podsumowanie
Ken Robinson, niedawno zmarły pedagog, mówca, pisarz oraz specjalista w dziedzinie edukacji w swojej książce „Kreatywne szkoły” dzieli się z czytelnikami następującą myślą: „Nowo narodzone dzieci mają nienasycony apetyt na naukę o świecie wokół nich”. Dlaczego zatem, gdy najmłodsi rozpoczynają formalną edukację ich zapał do pracy i motywacja do nauki tak często się obniża, a do umysłów wkrada się zniechęcenie i znudzenie?
Współczesne nauczanie już dawno przestało opierać się na metodzie podającej, mało skutecznej i atrakcyjnej formie edukowania. Pozostawiała ona ucznia niejako na „obrzeżach” procesu uczenia się, a w centrum stawiała nauczyciela. Fakt ten sprawiał, że uczeń w pełni nie mógł się zaangażować i wykorzystać swego potencjału. W dzisiejszych czasach specjaliści zajmujący się edukacją zgodnie twierdzą, że należy poszukiwać alternatywnych sposobów na włączanie ucznia w tok lekcyjny, zaciekawianie go materiałem lekcyjnym poprzez stosowanie różnorodnych metod i zasobów, jakie w dużej mierze oferuje nam internet. Proces dydaktyczny nie może obejść się już bez korzystania z dobrodziejstw technologii informatycznych. Nauczyciele mają szeroki wybór narzędzi i środków aktywizujących, które wpływają pozytywnie na motywację ucznia i chęć do działania. W sieci dostępne są gotowe scenariusze zajęć, które wspierają pracę nauczyciela i podnoszą jakość nauczania. Wydawnictwa oferują gotowe rozkłady materiału i plany wynikowe wraz z opisem procesu lekcyjnego.
Jednakże efektywne i kreatywne nauczanie nie jest tożsame z realizowaniem krok po kroku sztywnego planu zajęć według gotowego rozkładu materiału. Innowacyjność w edukacji to proces elastycznego dostosowywania się i implementowania bieżących wydarzeń w tok lekcyjny. Tak też należy podejść do zaproponowanych rozwiązań w niniejszym artykule: jako inspiracji do konstruowania własnych, elastycznych materiałów odpowiadających na aktualne potrzeby uczniów.