Testy psychologiczne i kwestionariusze w doradztwie zawodowym

„Osoba to (...) stale zmieniająca się konstelacja możliwości, a nie ustalona ilość cech” Carl Rogers

Testy psychologiczne w doradztwie zawodowym wykorzystywane są w celu lepszego poznania klienta, jego zainteresowań, predyspozycji czy cech osobowościowych. Tego typu narzędzia stanowią wsparcie w pracy doradcy i z pewnością nie mogą zastąpić rozmowy doradczej.
Do najczęściej stosowanych testów psychologicznych należą:
- testy osobowości – pozwalające na określenie warunków, w jakich klient najlepiej mógłby funkcjonować
- testy zdolności umysłowych – mierzące iloraz inteligencji oraz konkretne zdolności np. matematyczne, przestrzenne czy językowe
- testy zainteresowań – służące do oceny własnych predyspozycji zawodowych
Testy psychologiczne są na bieżąco aktualizowane ze względu na dynamikę zmian zachodzących w wielu branżach. Doradca zawodowy może stale uwspółcześniać swoją wiedzę sięgając do zasobów, które są do dyspozycji na przykład w warszawskim centrum szkoleniowym „Pracowania Testów Psychologicznych PTS”. Instytucja ta oferuje wiele kursów związanych z najnowocześniejszymi narzędziami psychologicznymi stosowanymi między innymi w doradztwie zawodowym.
Należy podkreślić, że wedle obowiązujących przepisów nie każdy doradca zawodowy ma prawo korzystać z testów psychologicznych. Tylko specjaliści posiadający wykształcenie psychologiczne mogą posługiwać sie takimi testami oraz zajmować się interpretacją ich wyników.
Doradca bez odpowiednich kwalifikacji psychologicznych może natomiast skorzystać z gotowych kwestionariuszy dotyczących zainteresowań, temperamentu, preferencji zawodowych czy konkretnych uzdolnień. Są one zazwyczaj wystarczające w odpowiednim naprowadzeniu osoby bezrobotnej, w którym kierunku powinna podążać. Małgorzata Tarkowska w przywołanej już wcześniej publikacji „Rozmowa doradcza – wspólne poszukiwanie rozwiązań” proponuje następujące kwestionariusze:
- kwestionariusz samooceny ( określający mocne strony klienta oraz jego wyjściową pozycje )
- kwestionariusz oczekiwań ( klient zaznacza w skali od 1 do 5 swoją opinię dotyczącą różnych stwierdzeń związanych z poszukiwaniem pracy )
Z kolei w pakiecie edukacyjnym wspierającym pracę doradców zawodowych wydanym przez Akademickie Biuro Karier w Szczecinie warto zainteresować się następującymi kwestionariuszami:
- test PerformanceSe – Echo – udostępniony przez firmę EUSKAPOL test ułatwiający rozpoznanie potencjału i kompetencji potencjalnego pracownika, stosowany w konstruowaniu ścieżek kariery czy efektywnym dopasowaniu osoby do odpowiedniego stanowiska
- kwestionariusz zainteresowań zawodowych ( KZZ ) – jak sama nazwa wskazuje jest to kwestionariusz diagnozujący zainteresowania zawodowe zarówno młodych osób wchodzących dopiero na rynek pracy, jak i osób dorosłych zmieniających orientację zawodową czy też bezrobotnych.
- bateria testów uzdolnień ogólnych – uznawana za najbardziej obiektywną baterię testów uzdolnień wielorakich
W literaturze przedmiotu znajduje się niezliczona ilość testów i kwestionariuszy wspomagających pracę doradcy opisanych przez specjalistów z dziedziny psychologii, doradztwa zawodowego, coachingu oraz ekspertów z dziedziny marketingu i HR. Warto się nimi inspirować i posługiwać. Nie zmienia to jednak faktu, że stanowią jedynie jeden z elementów pracy doradczej i nie mogą być priorytetowe w pracy doradczej.