"Potop" - pytania do fragmentu

H. Sienkiewicz Potop
„(...)ujrzał twarz wymizerowaną, żółtą i przezroczystą jak wosk kościelny. Oczy królewskie były
wilgotne, a powieki zaczerwienione. Rzekłbyś, całe losy kraju odbiły się na tej szlachetnej twarzy, tyle
w niej było bólu, cierpienia, troski. Noce bezsenne rozdzielane między modlitwę a zmartwienie,
zawody okrutne, tułactwo, opuszczenie, upokorzony majestat tego syna, wnuka i prawnuka
potężnych królów, gorycz, którą tak obficie napawali go właśni poddani, niewdzięczność kraju, dla
którego gotów był krew i życie poświęcić, wszystko to można było jak w księdze w jego obliczu
wyczytać. A jednak biła z niego nie tylko rezygnacja zdobyta przez wiarę i modlitwę, nie tylko
majestat króla i bożego pomazańca, ale taka dobroć wielka, niewyczerpana, iż widać było, że dość
będzie największym odstępcom, najbardziej winnym wyciągnąć tylko ręce do tego ojca, a ten ojciec
przyjmie, przebaczy i krzywd własnych zapomni.
Chorążemu orszańskiemu na jego widok zdawało się, że ktoś mu żelazną dłonią ścisnął serce. Żal
zawrzał w gorącej duszy junaka. Skrucha litość i cześć oddech zaparły mu w gardle, poczucie winy
niezmiernej podcięło mu kolana, aż drżeć począł na całym ciele, i nagle nowe, nieznane uczucie
powstało mu w piersi. Oto w jednej chwili pokochał tak ten bolesny majestat, że uczuł, iż nie ma nic
droższego na ziemi całej od tego ojca i pana, że gotów za niego poświęcić krew, życie, znieść torturę i
wszystko w świecie. Chciałby się do tych nóg rzucić, kolana objąć i prosić o odpuszczenie win.
Szlachcic, zuchwały warchoł, zamarł w nim w jednej chwili, a urodził się regalista oddany duszą całą
swemu królowi.
-To nasz pan! Nasz pan nieszczęsny! – powtarzał sobie, jakby ustami chciał dać świadectwo temu, co
widziały jego oczy, a czuło serce.
Tymczasem (król) po ewangelii klęknął znowu, ręce złożył, oczy wzniósł ku górze i pogrążył się w
modlitwie. Ksiądz wreszcie odszedł, począł się ruch w kościele, król klęczał ciągle”.
Uważnie przeczytaj fragment utworu. Odpowiadaj swoimi słowami.
1. Przedstaw postacie występujące w tym fragmencie. O każdej napisz minimum siedem zdań.
2. Odwołując się do tekstu utworu, podaj przykład co najmniej dwóch największych odstępców
3. Co to znaczy, że Trylogia miała charakter kompensacyjny?
4. Dlaczego junak odczuwa skruchę ? Odwołaj się do tekstu „Potopu”.
5. Wypisz z tekstu porównanie.
6. Co oznacza, że zuchwały warchoł umarł w nim w jednej chwili ?Jakim typem bohatera jest
zatem junak?
7. Udowodnij, że w tym fragmencie, i w całej powieści, znajdują się odwołania do ideologii
sarmatyzmu.
8. Jak w tym fragmencie oraz całej powieści został ukazany władca ? Dlaczego się tułał ?
9. Gdzie rozgrywa się akcja tego fragmentu? Jak nazywa się taki zabieg ?
10. W którym roku miała miejsce obrona Jasnej Góry ? Kto nią dowodził ?
11. Wskaż fragment, w którym ujawnia się hiperbolizacja cierpienia króla?
12. Gdzie ma miejsce rehabilitacja junaka ?