Stres. Jak sobie z nim radzić

Stres wśród dzieci.

Jednym z największych problemów naszej codzienności jest stres. Z miesiąca na miesiąc życie staje się coraz bardziej intensywne, jego tempo systematycznie wzrasta. Współczesny świat i związany z nim dynamiczny rozwój cywilizacyjny, globalizacja kultury i tzw. „wyścig szczurów” dostarczają człowiekowi różnych niekorzystnych bodźców. Oprócz efektów postępu cywilizacyjnego rosną też jego skutki uboczne. Każdego dnia podlegamy różnym wymaganiom oraz ograniczeniom. Nie zawsze potrafimy im sprostać, a ceną jaką płacimy jest coraz to gorszy stan naszego zdrowia. Przemęczenie, pospiech, hałas, współzawodnictwo to czynniki najczęściej powodujące stres w naszym życiu.
Młodzież i dzieci są szczególnie narażone na złe działanie stresu. Istotną rolę w tworzeniu odporności młodego człowieka wobec sytuacji stresujących odgrywa otoczenie, rodzina i szkoła. Środowisko rodzinne odgrywa znaczącą rolę dla kwestii normalnego rozwoju młodego podatnego człowieka. Zdrowa atmosfera domu rodzinnego decydująco wpływa na budowanie naturalnej odporności młodego człowieka na jego stres.
Również bardzo ważną funkcję w procesie kreowania odporności i charakteru młodych osób wobec sytuacji stresujących pełni szkoła. Sukcesywne podejmowanie odpowiednich działań w sytuacjach trudnych w szkole niweluje atmosferę stresu wśród uczniów.

Stres należy do kluczowych problemów obecnego świata.

Głównym celem przedmiotowego badania jest diagnoza skali i przyczyn problemów dzieci i młodzieży w kontekście wykluczenia z życia społecznego. Zapotrzebowanie informacyjne odnosi się do zjawisk wieloaspektowych, w tym zachowań ryzykownych, sieroctwa, przemocy, zarówno w środowisku rówieśniczym jak i rodzinnym.

Badanie skierowane było do uczniów naszej szkoły, głównie z klas ósmych. Przeprowadziłam je za pomocą ankiety skierowanej do uczniów klas.
Badaniu poddani zostali wszyscy obecni w tym czasie uczniowie ze wszystkich ósmych klas.

Badanie zostało przeprowadzone przy zastosowaniu dwóch ankiet skierowanych do uczniów. Dzięki stworzeniu narzędzi badawczych możliwe było przeprowadzenie analizy ilościowej w celu dokładnego zbadania interesującego, ważnego problemu.
Pytania badawcze dotyczyły czterech bloków tematycznych:
1) Zachowań ryzykownych (uzależnienie od alkoholu, papierosów, narkotyków, uzależnienie od komputera i Internetu).
2) Stresu wśród młodzieży szkolnej.
3) Przemocy w środowisku rówieśniczym i w rodzinie.
4) Sieroctwa.

Analiza badania wykazała, że głównym czynnikiem stresogennym dla wszystkich uczniów biorących udział w badaniu są głównie niepowodzenia w nauce. Zdecydowana większość przyznaje, że niepomyślne wyniki w nauce są przyczyną stresu i negatywnych emocji w ich życiu.

Czynnikiem wywołującym wśród ankietowanych negatywne emocje, jest również brak akceptacji rówieśników i przyjaciół. Wraz z wiekiem rośnie potrzeba uznania przez towarzystwo. Połowa badanych uczniów wyznaje, że brak akceptacji ze strony kolegów i koleżanek wywołuje u nich ogromny stres.
Z analizy wynika, że sytuacje stresogenne wśród uczniów wywoływane są ponadto z niesprawiedliwego traktowania przez nauczycieli a także wymagań przez nich stawianych.

Z przeprowadzonego badania wynika, że uczniowie z naszej szkoły, biorący udział w badaniu, najczęściej, głównie przeżywają sytuacje stresogenne w szkole.
Ósmoklasiści podkreślają, że z sytuacjami stresującymi mają do czynienia najczęściej na terenie szkoły i w klasie. Nieliczne osoby twierdzą, że sytuacje w jakich się stresują to: spotkania z rówieśnikami i podczas korzystania z komputera.

Zdecydowana większość dzieci stwierdza, że najlepszym sposobem na radzenie sobie ze stresem są kontakty z kolegami i innymi znajomymi osobami. Obecność bliskich, serdecznych osób odstresowuje i leczy jak najlepsze, słodkie lekarstwo. Dzieje się tak dlatego, że mamy poczucie bezpieczeństwa, czujemy, że jesteśmy komuś potrzebni i że inni nas również wspierają. To działa jak najlepszy wentyl bezpieczeństwa i niweluje napięcie, pozwala z dystansem spojrzeć na nasze problemy. Uczniowie uważają, że spotkania towarzyskie z osobami, które nas akceptują rozładowują nasz stres. Znaczna część stwierdza, że nadmierny stres można rozładować w szkole, w klasie, w domu podczas spotkań z rówieśnikami, w trakcie korzystania oraz gry z komputera.

Z analizy wynika także, że dobre relacje z rodzicami wpływają w znacznym stopniu na stan naszego samopoczucia. Dobry kontakt z rodziną, zaufanie, ciepło rodzinne, życzliwość i otwartość w relacjach rodzice – dzieci odgrywają również znaczną rolę w radzeniu dziecka ze stresem.

Na podstawie poniższych danych można wyciągnąć wnioski, że jednym z ważniejszych sposobów rozładowywania stresu przez naszych uczniów jest również sport. Aktywność sportowa eliminuje ich negatywne emocje.

Wśród młodzieży najczęstszym sposobem rozładowywania stresu są kontakty z kolegami i koleżankami oraz poprawa negatywnych ocen za wyniki w nauce. Najrzadszym sposobem radzenia sobie ze stresem jest jednak współpraca z pedagogiem szkolnym. Nieliczni stwierdzają, ze sami nie potrafią poradzić sobie z sytuacjami, które wywołują w nich duży stres.

Częstym problemem, z jakim borykają się dzieci w środowisku rodzinnym okazują się być nadmierne wymagania, które stawiane im przez rodziców. Dorośli chcąc zapewnić dzieciom jak najlepszy start w przyszłość, obarczają swoje pociechy zbyt dużą ilością dodatkowych zajęć, nie zawsze zgodnych z ich preferencjami czy zainteresowaniami dziecka. Dzieci i młodzież często nie są w stanie sprostać tak wysokim stawianym przed nimi wymaganiom i oczekiwaniom.
Dziecko, które czuje na sobie zbyt dużą presję środowiska rodzinnego, często staje się zamknięte w sobie, przygnębione, a zarazem pragnie zaspokoić pokładane w nim nadzieje i oczekiwania rodziców. Może to być przyczyną bardzo dużych frustracji i stresów, szczególnie wtedy, gdy dziecko nie potrafi samemu wywiązać się ze stawianych przed nim obowiązków.

To badanie wykazało, że szkoła jest środowiskiem bardzo stresogennym. Sytuacje stresogenne najczęściej maja miejsce w szkole i w klasie.
Respondenci biorący udział w moim badaniu ukazali przygnębiający obraz szkoły, w której dominują również negatywne emocje.

Młodzież oczekuje ponadto właściwego traktowania polegającego na zrozumieniu, zainteresowaniu się jego kłopotami przez najbliższe im osoby czy przeżywanymi aktualnie trudnościami, szanowaniu jego indywidualności.

Wiadome, że nie da się w pełni zniwelować konsekwencji wywołanych negatywnymi emocjami, ale szczególnie istotne jest to, żeby je w jak największym stopniu wyeliminować.

Wspólna inicjatywa zarówno kadry pedagogicznej jak i dzieci polegająca na ograniczaniu negatywnych skutków wywołanych zjawiskiem stresu, pozwoli na wypracowanie wśród uczniów prostego zastosowania mechanizmów radzenia sobie z negatywnymi emocjami - stresem.

Umiejętność radzenia sobie ze stresem wypracowana podczas procesu edukacji z pewnością uodporni nasze dzieci na sytuacje stresogenne, bowiem są one przykrym, ale jakże nieuniknionym elementem w dorosłym życiu każdego człowieka.