Sposób na nudne lekcje, czyli jak aktywizować uczniów na lekcjach języka angielskiego

Sposób na nudne lekcje, czyli jak aktywizować uczniów na lekcjach języka angielskiego.

„Celem zastosowania metod aktywizujących na lekcjach jest pomaganie uczniom w przyswajaniu nowej wiedzy, rozwijaniu pomysłów i kreatywności, a także w rozwijaniu umiejętności komunikowania się, dyskutowania i bronienia swojego zdania. Nauczyciel powinien, stosując metody aktywizujące, zrezygnować z roli nieomylnego eksperta na rzecz bycia doradcą, animatorem zajęć, obserwatorem i słuchaczem, a zamiast ekspertem – partnerem uczniów i uczestnikiem procesu dydaktycznego”.
Maria Weiss „Metody aktywizujące na lekcjach języka angielskiego”

Lubię aktywizować uczniów, dać im się ponieść fantazji i kreatywności, cieszy mnie ich entuzjazm, chęć do działania, łatwość przyswajania nowych informacji w trakcie zabawy. Sama też wprowadzam się wtedy w nieczęsto doświadczany stan, który przy przeładowanej treściami podstawie programowej pozwala mi chociaż na chwilę zapomnieć o trudach bycia współczesnym nauczycielem.
Poniżej chciałabym przedstawić kilka sposobów, które zawsze sprawdziły się na prowadzonych przeze mnie lekcjach, jeśli chciałam zboczyć ze utartej ścieżki rutyny i sprawić, aby uczniowie poczuli radość ze wspólnie podjętych działań oraz uczenia się w trakcie zabawy.
Uczenie nowego słownictwa lub powtarzanie już znanego:
1. Na przedzie klasy przygotowuję jedno-dwa biurka w zależności od liczebności klasy. Kładę na nich karteczki z nowymi słówkami (wielkości fiszek). Uczniowie ustawiają się wokół stołu i na mój znak (puszczam muzykę), zaczynają przesuwać się wokół stołu, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, podnosząc kartkę z nowym słowem, odwracają ją na drugą stronę sprawdzając znaczenie i przechodzą do następnego słówka. W tle muzyka: Unsquare Dance, dwuminutowy utwór, którego autorem jest Dave Brubeck.

2. Na papierze dużego formatu rysuję 3 kolumny, które tytułuję: 1. KNOW IT, 2. SORT OF KNOW IT, 3. DON’T KNOW IT AT ALL. Rozdaję uczniom (indywidualnie, w parach, grupach, znowu zależy to od tego jak liczna jest grupa i ile leksyki chcę wprowadzić lub powtórzyć) różne wyrazy, z którymi będziemy pracować, a oni przyklejają te wyrazy w odpowiedniej kolumnie (1. Wyrazy, których znaczenie uczniowie znają 2. Chyba znają 3. Nowe wyrazy, których znaczenie jest niejasne lub nieznane). Po wykorzystaniu wszystkich kartek ze słownictwem, wyjaśniamy znane i nieznane słowa.

3. Proszę uczniów, żeby podali mi nowe/stare słowa (np. poznane na danej lekcji), a ja zapisuję je „randomly” na tablicy. Proszę, żeby uczniowie przyjrzeli im się przez minutę, po czym proszę ich o zamknięcie oczu, a ja wycieram dwa-trzy spośród nich, proszę uczniów o otworzenie oczu i podanie „which word is missing” (którego słówka brakuje). Po ustaleniu brakujących słów, uczniowie ponownie zamykają oczy, a z tablicy znikają kolejne słówka. Zabawa toczy się, dopóki tablica będzie pusta. Następnie proszę uczniów o zapisanie na kartce wszystkich słów, które były na tablicy.

4. Projektuję „board game” z nowo poznanym słownictwem. Rozdaję uczniom kostki (w grupach 3-4 osobowych), za pionki mogą posłużyć skuwki, gumka, guzik itp. Uczniowie stając na polu z danym wyrazem, muszą ułożyć z nim zdanie, które jedna osoba w grupie (lub uczeń, który układa zdanie) zapisuje na kartce. Pod koniec ćwiczenia odczytywane są zdania (nauczyciel w trakcie ćwiczenia sprawdza poprawność).

5. W młodszych klasach (ale nie tylko) proszę 5-6 ochotników, żeby ustawili się w rzędzie tyłem do mnie. Następnie klepię osobę najbliżej mnie w ramię i pokazuję jej poznane wcześniej słówko. Uczeń/nnica klepie kolejną osobę przed sobą, pokazując to słówko i tak do następnej. Ostatnia osoba musi werbalnie ogłosić co to za słowo.

6. Uczniowie podzieleni są na dwie drużyny. Rysuję na tablicy dwie drabiny. Następnie na dolnych szczeblach zapisuję różne słowa. Kolejni gracze obu drużyn biegną do tablicy i zapisują na następnym szczeblu słowo, które rozpoczyna się od litery kończącej poprzedni wyraz i należy do jakiejś kategorii (animal, fruit and vegetables, technology). Zwycięża drużyna które pierwsza poprawnie wypełni szczeble.
Czytanie tekstu:
1. Tnę większy tekst na mniejsze kawałki i zawieszam je w różnych częściach sali. Rozdaję uczniom kartki z pytaniami na które odpowiedzi znajdują się we fragmentach tekstu, po czym uczniowie wstają i muszą odnaleźć odpowiedzi na swoje pytania, które powinni zapamiętać (ewentualnie słabsi uczniowie mogą zapisać). Kiedy już wszyscy znają odpowiedzi, czytam po kolei pytania na które uczniowie mają odpowiedzieć. Pod koniec ćwiczenia możemy przeczytać cały tekst.

2. Tekst jest pocięty na fragmenty (paski), z których uczniowie w parach/grupach muszą skomponować całość.

3. Rozdaję uczniom w parach ten sam tekst, w wersji A i B, w którym brakuje różnych fragmentów. Uczniowie w parach czytają nawzajem tekst, zdając pytania o brakujące fragmenty.

Gramatyka:
1. Present Continuous
Dzielę klasę na dwie grupy. Rozdaję po kolei uczniom raz z 1, a raz z 2 grupy uczniom kartki z opisami (postać+co robi+gdzie), np.: Donald Duck is sleeping in the cinema. Uczniowie pokazują po kolei elementy zdania, a członkowie ich zespołów zgadują.

2. State/active verbs
Dzielę klasę na dwa zespoły, wybieram w każdym zespole ucznia, który jest dobry w „self-expression”. Przekazuję jemu/jej kartkę z czasownikami, np.: walk, listen to music, belong, need, paint, sleep, want, prosząc o pokazanie tych czynności w trakcie wyznaczonego czasu, np. 2 minut. Następnie przekazuję kartkę przedstawicielowi drugiej grupy z miksem czasowników aktywnych i statycznych, które ta osoba musi pokazać, np. jump, like, own, talk on the phone, believe, drive a car, read.

3. Present Perfect
Nauczyciel przygotowuje kartkę ze zdaniem: Have you ever...? I listą czasowników w I formie oraz kilkoma pustymi kolumnami (na wpisanie imion uczniów). Każdy uczeń otrzymuje handout po czym uczniowie wstają i pytają się nawzajem, których z podanych rzeczy doświadczyli.

4. Present Simple
Dzielę klasę na dwie grupy i rozdaję raz jednej, raz drugiej grupie po 4 -5 kartek z wyrazami, np.,

John Does at night always sleep well

Uczniowie idą na środek klasy i muszą ustawić się we właściwej kolejności, żeby utworzyć poprawne zdanie.

5. Past Simple i Past Continuous
Dzielę klasę na grupy 3-4 osobowe. Rozdaję wycięte z różnych gazet obrazki (podklejone od spodu tekturą) i kładę w stosie na ławce przed każdą grupą, odwrócone obrazkami do dołu. Uczniowie po kolei odwracają karteczki, układając zdania w czasach przeszłych, tworząc spójną, logiczną historię. Jedna osoba w grupie zapisuje tę historię, a następnie na forum klasy odczytywane są one odczytywane i uczniowie wybierają najlepszą z nich. To ćwiczenie daje możliwość tworzenia różnych konfiguracji treści. Jednym z wariantów jest konieczność wplecenia dialogu w historyjkę.

6. Past Simple
Przyklejam na plecach uczniów karteczki z nową tożsamością znanych, nieżyjących już osób. Uczniowie chodzą po klasie zadając sobie nawzajem pytania ogólne w czasie przeszłym, np.: Was I a man/woman? Did I live in Poland? Was I a politician/an actress?/Did I have a husband/wife? Itp. Zabawa trwa, dopóki wszyscy nie poznają swojej nowej tożsamości.

7. Rozdaję uczniom szablon z kratkami 4 na 4 (z wpisanymi niektórymi formami czasowników nieregularnych w II lub III formie). Uczniowie uzupełniają brakujące kratki innymi czasownikami nieregularnymi, tak aby wszystkie 16 kratek było wypełnionych. Następnie nauczyciel wyczytuje czasowniki w I formie. Uczeń, który usłyszy czasownik, którego II bądź III formę ma w diagramie, zakreśla ją krzyżykiem. Jeśli zakreślone zostaną w 4 słowa poziomo (horyzontalnie), pionowo (wertykalnie) lub na ukos (diagonalnie), uczeń woła „Bingo”.

Irena Dzierzgowska „Jak uczyć metodami aktywnymi?” Fraszka Edukacyjna, Wa-wa 2005
Jeremy Harmer - The Practice of English Language Teaching, Longman, 1992
Teresa Siek-Piskozub “Gry i zabawy w nauczaniu języków obcych”, WSiP, 1994

Magdalena Stefańska