Losy Goszcza na tle dziejów Śląska

Dolny Śląsk jest obszarem ziem południowo-zachodniej Polski, położonym w dorzeczu środkowej Odry. Jego granice wyznaczają na południu Sudety, na północy Pradolina Barycko – Głogowska, na zachodzie Nysa Łużycka. Wschodnią granicę stanowi dolny bieg Nysy Kłodzkiej i Doliny Stobrawy.
Około roku 990, po przejściowych rządach czeskich, Śląsk został wcielony do Polski przez jej pierwszego władcę Mieszka I. Ziemie te zamieszkane były wówczas przez słowiańskie plemiona Ślężan, Opolan, Gołęszyców, Dziadoszan, Bobrzan oraz Trzebowian. Znaczna część terytorium Śląska, pokryta gęstymi lasami, była słabo zaludniona. Nie znana jest dokładna ilość ludzi mieszkających na śląskiej ziemi w pierwszych wiekach polskiej państwowości. Przypuszcza się, że około roku tysięcznego żyło na tym terytorium ponad 300 tysięcy ludzi. Głównym zajęciem ludności, związanym z osiadłym trybem życia, było rolnictwo i hodowla zwierząt. Po rozpadzie wspólnoty rodowej wytworzył się ustrój feudalny. Powstało wtedy kilka większych i kilkadziesiąt mniejszych grodów. Pełniły one przede wszystkim funkcję obronną, będąc jednocześnie siedzibami możnych panów feudalnych. W podgrodziach skupiali się rzemieślnicy i kupcy, którzy zaspokajali potrzeby całego grodu. Te same cele spełniały osady służebne, o ich przeznaczeniu świadczyły nazwy np. Owczary, Szczytniki, Kowale, Łagiewniki, Szewcy, Psary. Jednym z głównych grodów polskich był Wrocław, w którym za panowania Bolesława Chrobrego, w roku tysięcznym utworzono biskupstwo. Organizacja kościelna na terenie Śląska rozbudowała się w XII-XIII wieku. Wybudowano wówczas wiele kościołów i klasztorów.
Ziemia należała do panów feudalnych, zarówno świeckich jak i duchownych. Dzięki licznym nadaniom książęcym rosły posiadłości możnych komesów, rycerzy, a także instytucji kościelnych. Ludność wiejska, nieposiadająca ziemi na włąsność, obowiązana była do świadczeń na rzecz pana, z tytułu uprawiania jego gruntów. Początkowo były to daniny rzeczowe i posługi zaspakajające księcia, jego urzędników i drużynę. Później była to renta gruntowa w postaci odrobku, świadczeń w naturze i opłat w pieniądzach. Utrzymanie księcia i jego orszaku w czasie przejazdu przez daną okolicę, jak również budowanie grodów i umocnień, dróg oraz mostów należała również do ludności wiejskiej. Z chwilą przyjęcia chrześcijaństwa ludność zobowiązana została do płacenia dziesięciny i świętopietrza. Świadczenia te wzrastały w miarę upływu czasu.
Na Śląsku wydobywano rudy srebra, żelaza, ołowiu i złota. Wszystkie kruszce stanowiły własność panującego i objęte były przez niego monopolem tzw. regale. Obejmowało ono również prawo polowania.
Na ziemi śląskiej krzyżowały się szlaki handlowe biegnące z południa na północ ( szlak bursztynowy) i ze wschodu na zachód. Wydobywane z ziemi monety niemieckie, włoskie, francuskie, arabskie i inne, świadczą o szerokiej wymianie handlowej, jaką prowadzili mieszkańcy Śląska. Ziemia śląska łączyła się z innymi częściami Polski, jak też i z obcymi krajami poprzez liczne drogi np. z Wrocławia przez Milicz i Żmigród do Poznania; przez Oleśnicę i Kalisz do Torunia. Na Śląsk docierały, szybciej niż do innych ziem polskich, wpływy kulturowe z zachodu i południa. Najwyższy poziom na Śląsku osiągnęło piśmiennictwo. Z ziemi śląskiej wywodzili się najwybitniejsi uczeni.
Śląsk, leżąc przy zachodnich granicach państwa polskiego, musiał wciąż stawiać opór niemieckim i czeskim najazdom. Wiek XI był czasem nieustannych roszczeń sąsiedzkich, walk i ustępstw, strat i zysków. W 1017 roku na teren Śląska wkroczyła wyprawa rycerstwa niemieckiego, która stanowiła część wojny cesarstwa z Bolesławem Chrobrym. Dzięki bohaterskiej obronie mieszkańców Głogowa i Niemczy, wyprawa niemiecka zakończyła się niepowodzeniem. Pokój w Budziszynie w 1018 roku zatwierdził zdobycze polskie, dokonane podczas prowadzenia wojny: Morawy, Milsko i Łużyce. Ogromnie został spustoszony Śląsk podczas powstania ludowego przeciw wciąż rosnącym ciężarom feudalnym, nowej religii oraz w czasie najazdu czeskiego księcia Brzetysława w 1038/1039 roku. W konsekwencji Śląsk przeszedł na kilkanaście lat pod panowanie czeskie. Płacąc haracz i składając hołd, uzyskał Brzetysław cesarskie pozwolenie na zatrzymanie „duas regiones”, czyli Śląska i Opola. W roku 1050 ziemię śląską odzyskał zbrojnie Kazimierz Odnowiciel. Pokój w Kwedlinburgu w 1054 roku oddał Śląsk Polsce, lecz bez ziemi opawskiej, ponadto władcy polscy zobowiązali się do płacenia Czechom rocznego trybutu. Nastąpił długi okres sporów polsko-czeskich o Śląsk. W 1102 roku wybuchły w Polsce bratobójcze walki pomiędzy synami Władysława Hermana, Zbigniewem i Bolesławem. Obaj bracia szukali pomocy u sąsiadów, wynikiem tego była bardzo długa, wyniszczająca wojna. Ostatecznie zawarty został pokój w 1137 roku, w wyniku którego przy Czechach zostało Kłodzko i ziemia opawska; władcy czescy zrzekli się trybutu ze Śląska. W roku 1138, aby uchronić państwo od walk bratobójczych, nastąpiło uregulowanie w testamencie Bolesława Krzywoustego, prawa następstwa. Ustanowiono seniorat i przyznano go Władysławowi II, najstarszemu synowi zmarłego króla. Testament ten spowodował jednak kolejne waśnie. Wygnany z kraju został senior Władysław II, który zwrócił się o pomoc w odzyskaniu władzy do cesarza Niemiec Konrada III. W wyniku owych zabiegów, w roku 1146 na Śląsk wyruszyła zbrojna wyprawa, która nie zdołała jednak sforsować Odry. Nie przywróciła ona Władysławowi Wygnańcowi książęcego tronu. Śląsk pozostał pod rządami Bolesława Kędzierzawego, któremu przypadła również władza w całym kraju. Powodzeniem natomiast zakończyła się wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy w 1157 roku. Bolesław Kędzierzawy został zmuszony do złożenia w Krzyszkowie hołdu cesarzowi. Po śmierci Władysława II otworzyła się możliwość powrotu na Śląsk jego synów. Wskutek układu zawartego pomiędzy braćmi Władysława Wygnańca a jego synami, dzielnica śląska rozpadła się na dwa księstwa. Śląsk Dolny z ziemią lubuską i część Górnego z Opolem otrzymał Bolesław Wysoki, a resztę Śląska Górnego z Raciborzem oraz ziemie z dzielnicy krakowskiej przypadły Mieszkowi Plątonogiemu.
W wieku XII nastąpił na ziemiach śląskich rozwój ruchu osadniczego w formie osadnictwa na prawie polskim. W drugiej połowie wieku pojawili się osadnicy walońscy, a w wieku XIII rozwijała się lokacja na prawie niemieckim ( magdeburskim). Nastąpiła fala kolonizacji niemieckiej, w następstwie czego doszło do ożywienia handlu i wzbogacenia miast. Gospodarny i inteligentny władca Henryk Brodaty, syn Bolesława Wysokiego, mający ambitne plany zjednoczeniowe, popierał korzystne gospodarczo osadnictwo niemieckie. Sprzyjała temu także jego żona Jadwiga, z pochodzenia Niemka. Brodaty potrafił zapewnić sobie poparcie możnowładztwa, dzięki czemu mógł skutecznie oprzeć się wygórowanym pretensjom wrocławskich biskupów. Chodziło przede wszystkim o stosunek władzy świeckiej do kościelnej i o dziesięcinę. W wyniku długoletnich starań, prowadzonych wojen i układów Henryk Brodaty stał się najpotężniejszym polskim księciem. Od 1234 roku tytułował się księciem Śląska i Krakowa. Syn Henryka Brodatego, Henryk Pobożny kontynuował politykę ojca, jednak jego plany przerwała śmierć w bitwie pod Legnicą, gdzie walczył z Tatarami. Klęska legnicka w 1241 roku przekreśliła dzieło zjednoczenia całej Polski, rozbitej na dzielnice, zapoczątkowane przez obu śląskich Henryków. Waśnie pomiędzy synami Henryka Pobożnego doprowadziły do dalszego rozdrobnienia ziem śląskich. W roku 1248 utworzone zostały dwie dzielnice: z Wrocławiem, którą otrzymał Bolesław Łysy ( Rogatka) oraz z Legnicą i Głogowem, którą dostał w posiadanie Henryk III Biały ( zwany później wrocławskim, w związku z zamianą dzielnic). Wskutek dalszych podziałów część ziem Rogatki zdobył Konrad, powstała wówczas nowa dzielnica z Głogowem i Krosnem. Ostatecznie dzielnicę wrocławską posiadał we władaniu Henryk III Biały, legnicką Rogatka, a głogowską Konrad.
Po śmierci Henryka Białego, w 1266 roku, rządy w dzielnicy wrocławskiej objął jego syn Henryk IV Probus. Kontynuował on, zapoczątkowaną przez Brodatego i Pobożnego walkę o zjednoczenie Polski. W swoim testamencie przekazał swemu bratu stryjecznemu Henrykowi III głogowskiemu dzielnicę wrocławską. O ten spadek musiał książę Głogowa walczyć z synem Rogatki Henrykiem Grubym ( Brzuchatym), którego mieszczaństwo wrocławskie zaprosiło na tron. Po nieustępliwej walce, książę legnicki Henryk Brzuchaty musiał odstąpić część swych posiadłości m.in. Uraz, Milicz, Trzebnicę i Syców. Henryk III, pamiętając że mieszczaństwo wrocławskie zwróciło się przeciwko niemu, opierał się na rodzimym mieszczaństwie, któremu nadawał wiele przywilejów. W 1294 roku nastąpiło podpisanie układu, na mocy którego książę głogowski otrzymał dalsze grody m.in. Oleśnicę, Kluczbork i Gorzów, uzyskując pas terytorium Śląska graniczący z Wielkopolską oraz połączenie z księstwem opolskim. W 1312 roku, po śmierci Henryka Głogowskiego jego synowie dokonali podziału spadku. Oznaczało to ostateczne zarzucenie planów zjednoczeniowych. Zjednoczenia ziem polskich dokonał książę kujawsko-sieradzki Władysław Łokietek, który koronował się na króla w 1320 roku.
Niewielu spośród śląskich książąt dochowało wierności Polsce. Z biegiem czasu składali oni, pod większym bądź mniejszym militarnym naciskiem, hołd lenny królowi czeskiemu. W 1335 roku w Trenczynie władca Czech Jan Luksemburski zażądał, w zamian za rezygnację z pretensji do polskiej korony, rezygnacji Polski z księstw śląskich. Król polski Kazimierz Wielki uznał prawa króla czeskiego do zhołdowanych księstw śląskich. W 1339, zgodnie z wcześniejszą obietnicą, zrzekł się księstw wymienionych w Trenczynie; było to w zasadzie uznanie faktów dokonanych.
Związki Śląska z Polską ograniczały się w latach późniejszych do sporadycznych kontaktów.
Za rządów Macieja Korwina ( 1471-1490) podzielono Śląsk na dwa okręgi administracyjne: Śląsk Górny i Śląsk Dolny z Łużycami. Po śmierci króla Czech Zygmunta Luksemburczyka w 1437 roku, tron objął Albrecht Habsburg. Czesi nie chcieli jego rządów i zaproponowali koronę Kazimierzowi Jagiellończykowi. Na Śląsk wyruszyła wyprawa dowodzona przez polskiego króla Władysława i Kazimierza Jagiellończyka, w celu pozyskania śląskich książąt. Wojska polskie zmuszone zostały ostatecznie do wycofania się ze śląskiej ziemi, gdyż książęta nawykli do dalekiej samodzielności pod czeskimi rządami i nie pragnęli dostać się pod władzę polskiego króla. Wyprawa po koronę zakończyła się więc niepowodzeniem.
Na Śląsku wciąż posuwał się proces rozdrabniania; usadawiały się na nim obce rody niemieckie, czeskie i węgierskie. Powstawały państwa stanowe, których właściciele uzyskiwali uprawnienia równe książętom śląskim. Prowadziło to do zwiększenia, szczególnie niemieckiego, stanu posiadania ziem na Śląsku. Większe i mniejsze państwa stanowe były niezależnymi terytoriami, lecz miały różną pozycję w wewnętrznej strukturze władzy na Śląski. Posiadacze większych, wolnych państw stanowych nabywali posiadłości od króla lub książąt śląskich wraz ze wszystkimi prawami śląskiego księcia, ale bez książęcego tytułu. Właściciele mniejszych państw stanowych, poza wyodrębnieniem ze struktury księstw, nie mieli innych szczególnych uprawnień. Ich państwa były jedynie specyficzną formą własności feudalnej.
Jan Olbracht i Zygmunt Jagiellończyk sprawowali czasowe zwierzchnictwo nad kilkoma księstwami śląskimi np. Zygmunt, jako lennik króla czeskiego, uzyskał w roku 1500 Syców, a od roku 1504 rządził jako namiestnik królewski całym Śląskiem.
Od roku 1522 ziemia śląska, po wcieleniu do korony czeskiej przez króla Czech i Węgier Ludwika Jagiellończyka, stanowiła integralną część Czech. Po jego śmierci Czechy i Węgry podporządkowane zostały Habsburgom. W okresie ich rządów w skład Śląska wchodziło 16 księstw, 1 hrabstwo i kilkanaście wolnych państw stanowych. Na Dolny Śląsk przypadało 11 księstw ( głogowskie, żagańskie, jaworskie, świdnickie, legnickie, wrocławskie, brzeskie, oleśnickie, wołowskie, ziębickie i nyskie). Na północ od księstwa oleśnickiego znajdowały się 3 znaczne wolne państwa stanowe ( Żmigród, Milicz i Syców) oraz 4 mniejsze
( Goszcz, Cieszków, Nowe Grodzisko i Sułów).
W 1618 roku rozpoczęła się religijna wojna trzydziestoletnia, która przyniosła ogromne straty. W wyniku działań wojennych, rozbojów i epidemii Śląsk stracił około 30% swej ludności. Wojna zakończyła się pokojem westfalskim w 1648 roku, który oddawał ziemię śląską pod ścisłą władzę Habsburgów.
Polska stała się schronieniem dla Ślązaków, uciekających przed prześladowaniami religijnymi i wysokimi obciążeniami ludności.
W okresie pierwszej z wojen śląskich ( 1740-1742) między Austrią a Prusami, Śląsk przeszedł pod panowanie pruskie. Traktat w Dreźnie, po drugiej wojnie śląskiej ( 1744- 1745), potwierdził stan wcześniejszy, ziemia śląska pozostała pod władaniem Fryderyka II. Wprowadził on nową administrację na wzór pruski. Prowincję śląską podzielono na dwa departamenty: wrocławski i głogowski oraz 9 rejencji, obejmujących obszar wielkiej własności feudalnej, które były wyłączone spod jurysdykcji okręgowej : Goszcz, Milicz, Oleśnica, Syców, Siedlisko, Żagań, Żmigród.
Pokój zawarty w Hubertsburgu między Austrią i Prusami w roku 1763 zakończył wojnę siedmioletnią i przyznał ostatecznie Śląsk Prusom. Władze pruskie przystąpiły natychmiast do intensywnej germanizacji. Wydano zarządzenia o niezatrudnianiu nauczycieli znających zarówno język polski jak i niemiecki. W 1763 roku wydano nakaz nauczania języka niemieckiego we wszystkich szkołach. Rozpoczęto również rozmieszczanie niemieckich osad na terenach zamieszkałych przez Polaków. Zasługą pruskiego rządu było rozwinięcie na śląskiej ziemi górnictwa, hutnictwa, a także rozwój gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej. Osobiste poddaństwo chłopów zniesione zostało w Prusach w roku 1807, a powolny proces ich uwłaszczania zapoczątkowany został w 1811 roku. Rolnictwo na Śląsku funkcjonowało lepiej niż na innych polskich ziemiach ( stosowano maszyny, płodozmian, meliorację).
W latch 1816-1821 w miejsce departamentów wprowadzono trzy rejencje: wrocławską, legnicką i opolską. Do połowy XIX wieku rejencja wrocławska składała się z dwudziestu dwóch powiatów.
W 1820 roku rozpoczęto kolejne etapy germanizacji poprzez urzędy, szkoły i Kościół. Usuwano polskie podręczniki, dążono do zmniejszenia liczby polskich nabożeństw, polskich księży zastępowano niemieckimi. Wszystkie poczynania germanizacyjne budziły sprzeciw. Uciskano i wyzyskiwano szczególnie chłopów. Stałą formą ich oporu było zbiegostwo. Wystąpienia chłopskie kończyły się zazwyczaj przegraną, surowymi represjami i karami.
Okres napoleoński zaznaczył się na ziemi śląskiej nie tylko przemarszem wojsk francuskich i walkami, lecz również planami włączenia jej do państwa polskiego, z którego zamiarem utworzenia nosił się Napoleon. Jego klęska przekreśliła wszystkie te plany.
W roku 1848 w Europie wybuchła rewolucja zwana Wiosną Ludów, która objęła również Śląsk. Król pruski został zmuszony do ogłoszenia powszechnych wyborów do Zgromadzenia Narodowego. Spodziewano sie reform, usunięcia ucisku, dopuszczenia obywateli do współudziału w rządach, a na Śląsku poszanowania polskiego języka. Krótki okres swobody, jaki przyniosła śląskim Polakom Wiosna Ludów, obudził w nich świadomość narodową.
Rząd Bismarcka, poprzez kulturkampf, ograniczył używanie języka polskiego, w latach 1872-74, tylko do nauczania religii. Rozpoczęto germanizowanie imion, nazwisk, nazw miejscowości. Język niemiecki zapanował całkowicie w administracji i sądownictwie. Brutalne metody germanizacyjne przyczyniły się do umocnienia polskiego oporu.
Pierwsza wojna światowa ( 1914-1918) umocniła Ślązaków w walce o wyzwolenie narodowe. W roku 1918 sprawa Śląska weszła na arenę międzynarodową. W myśl traktatu wersalskiego, kończącego I wojnę światową, na terenie Śląska miał się odbyć plebiscyt, w którym jego mieszkańcy wypowiedzieć się mieli za lub przeciw przyłączeniu do Polski. W sierpniu 1919 roku wybuchło pierwsze powstanie śląskie. Z powodu braku wsparcia ze strony Polski upadło po kilku dniach. W atmosferze szykan i terroru ze strony niemieckiej przygotowywano plebiscyt. W sierpniu 1920 roku wybuchło drugie powstanie śląskie, które ustało po wydaniu przez Komisję Międzysojuszniczą zakazu terroru wobec Polaków. Na teren plebiscytowy przybyło 200 tys. osób z głębi Niemiec, urodzonych na Śląsku. Wyniki plebiscytu były niepomyślne dla Polaków, co wywołało w maju 1921 roku trzecie powstanie śląskie. 12 października 1921 roku Rada Ligi Narodów przyznała Polsce około 30% obszaru plebiscytowego, reszta przypadła Niemcom. Przyłączenie części Śląska do Polski stworzyło jego mieszkańcom możliwość rozwoju polskiego życia, tłumionego do tej pory przez zaborcze państwo.
II wojna światowa rozpoczęła się na Śląsku jeszcze przed uderzeniem wojsk niemieckich na Polskę. Mieszkańcy województwa śląskiego już wcześniej musieli odpierać ataki bojówek niemieckich. Z chwilą opanowania ziemi śląskiej przez Niemców została ona włączona bezpośrednio do rzeszy Niemieckiej. Po latach straszliwych prześladowań i wszechobecnego terroru, w roku 1945 zakończyła się wojna. Na konferencji w Jałcie uzgodniono powojenną granicę Polski na linii Odry i Nysy Łużyckiej, co oznaczało powrót Śląska do państwa polskiego.
Goszcz to wieś położona na |Dolnym Śląsku, na pograniczu z Wielkopolską, na wysokości 150 m. n.p.m. Oddalona jest o 4 km. od Twardogóry; do 1975 roku należała do powiatu sycowskiego.
Obecnie wchodzi w skład gminy Twardogóra, leżącej w północno-wschodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie Oleśnica. Powiat ten leży na tzw. Równinie Oleśnicko-Kępińskiej. W północnej części powiatu znajdują się Wzgórza Twardogórskie, część pasma Kocich Gór. Około 25% powierzchni powiatu oleśnickiego pokrywają lasy. To tereny atrakcyjne również dla myśliwych i wędkarzy.
Losy niewielkiego skrawka ziemi śląskiej, na którym znajduje się Goszcz są nieznane w odniesieniu do bardzo odległych czasów. Jednakże o tym, że tereny te były zamieszkane znacznie wcześniej niż w X wieku świadczą odkrycia na terenie Goszcza. Znalezione zostały dwa toporki kamienne z młodszej epoki kamienia ( od 4,2 tys. lat do 1,9 tys. lat p.n.e.). Również najbliższa okolica obfituje w podobne odkrycia archeologiczne.
Goszcz był wzmiankowany już w bulli papieża Hadriana IV dla biskupstwa wrocławskiego z dnia 23 kwietnia 1155 roku pod nazwą Gostech. Następnie wymieniany był w bulli Innocentego IV z dnia 29 sierpnia 1245 roku.
W XIII wieku do Goszcza, w którym od dawna mieszkała ludność słowiańska, przesiedliło się wielu kolonistów m.in. Niemców. Napływającej ludności sprawiało trudność wymawianie słowiańskich nazw miejscowości, więc zaczęła przystosowywać polskie nazwy do swojej wymowy.
Od końca średniowiecza w Goszczu odbywały się popularne targi.
Goszcz był podzielony na dobra książęce i biskupie. Część północna wsi do końca XVI wieku była własnością biskupstwa wrocławskiego. Do ładnej, lesistej okolicy byli przywożeni goście biskupa na wypoczynek i polowania, stąd pojawienie się kolejnej nazwy wsi – Gościec. Część południowa była własnością Themo von Wisenberga, a następnie jego synów Bartusha i Heinczka. W roku 1480 dobra południowe przeszły w posiadanie rodziny Borschnitz. W XVI wieku rodzina ta stopniowo przejęła część stanowiącą własność kościelną. W roku 1605 wieś została wykupiona przez Abrahama von Dohna i przyłączona do sycowskiego wolnego państwa stanowego. W 1609 roku doszło do założenia browaru, w tym też czasie Goszcz posiadał prawo do warzenia piwa i handlu solą. W roku 1666, w źródłach występują wzmianki o istnieniu szkoły katolickiej, w której nauczycielem był Zielonka. W I pol. XVII wieku Goszcz wymieniany był jako miasteczko: posiadał burmistrza a jego mieszkańców nazywano obywatelami. W dokumencie z 12 sierpnia 1686, wystawionym przez ówczesnego burmistrza, obok podpisów wyciśnięta jest pieczęć miasta z herbem. Przedstawia on drzewo, którego pień rozdziela data 1650, pod herbem widnieje napis „ Sigillum civitatis Goschutzer” ( pieczęć miasta Goszcza).
W roku 1727, drogą licytacji, po śmierci Melchiora von Langenau, Goszcz nabył hrabia Henryk Leopold von Reichenbach. Miejscowość od tej pory pozostała w rękach rodziny Reichenbachów aż do roku 1945. W latach 1728-1749 dobra Reichenbachów zostają powiększone drogą zakupu sąsiednich majątków. Z posiadłości tych, w 1744 roku, utworzone zostało państwo stanowe ze stolicą w Goszczu. W latach 1730 – 1740 trwała budowa pałacu, na miejscu starego zamku z XII wieku; w latach 1743-1749 kościoła ewangelickiego oraz w latach 1754 – 1779 kościoła katolickiego. Kościół ten zbudowano na miejscu drewnianego, wzmiankowanego już w 1291 roku. W tym czasie działały w miasteczku wytwórnia jedwabiu, trzy młyny papiernicze, które stanowiły konkurencję dla znanej papierni w Dusznikach Zdroju, browar, gorzelnia, wytwórnia karoc, szkoła. Pracowali również w miasteczku liczni rzemieślnicy. Od 1606 roku rozpoczęła się na większą skalę rozbudowa stawów goszczańskich. Miasteczko liczyło 258 mieszkańców. Część dworską zamieszkiwało 676 osób. W roku 1749 doszło do pożaru, który zniszczył pałac i 14 domów. W kolejnych latach trwała odbudowa. W 1807 roku, w czasie przemarszu, zatrzymały się w Goszczu wojska francuskie, nie wyrządziły one jednak poważniejszych szkód.
W XVIII wieku region, do którego należał Goszcz przedstawiany był jako językowo mieszany. Używany był zarówno język polski jak i niemiecki. Wśród ludności wyróżniało się katolików i ewangelików. W roku 1837, kiedy okoliczne miejscowości uznane były za jeszcze przeważnie polskie, Goszcz uważany był już za niemiecki. Było to rezultatem działań hrabiego Reichenbacha, który prowadził systematyczną politykę germanizacji.
W 1852 roku wybuchł w Goszczu pożar, który częściowo uszkodził pałac rodziny von Reichenbach i 50 domów mieszkalnych. W tym czasie na terenie Śląska trwała wzmożona akcja germanizacyjna. Władze pruskie wydały szereg rozporządzeń mających na celu likwidację języka polskiego.
Po I wojnie światowej, na konferencji pokojowej w Paryżu, rozegrała się batalia o przyłączenie północno-wschodnich terenów do Polski. Po przeprowadzonym w 1921 roku plebiscycie większość powiatu sycowskiego, w tym Goszcz, pozostała w granicach państwa niemieckiego. Po dojściu Hitlera do władzy nasilił się terror wobec ludności polskiej. Okres obcego panowania zakończył się w 1945 roku,
Część niemieckiej ludności opuściła Goszcz i okoliczne wsie razem z cofającymi się wojskami Wermachtu. Pod wpływem natarcia 27 Korpusu Piechoty, dowodzonego przez generała majora Filipa Czerokmanowa, w skład którego wchodziła 6 Dywizja Piechoty Gwardii, 280 i 350 Dywizja Piechoty; działającego na lewym skrzydle 13 Armii doszło do wkroczenia tych wojsk do Twardogóry i Goszcza. Według miejscowej tradycji nastąpiło to 23 stycznia 1945 roku.
W lutym i marcu przybyli do Goszcza pierwsi osadnicy z okolic Wielunia i Ostrzeszowa, później zza Buga z okolic Lwowa i Tarnopola. Nowi gospodarze zasiedlali kolejne domostwa, ponieważ miejscowość nie ucierpiała podczas działań wojennych. Pozostałym po rodzinie Reichenbachów pięknym pałacem zaopiekował się Inspektorat Szkolny w Sycowie. W salach pałacowych organizowano liczne imprezy szkolne dla dzieci i młodzieży. W wigilię 1947 roku wybuchł w pałacu pożar i pomimo dwóch tygodni gaszenia spłonął. Przyczyna pożaru nie została wyjaśniona. Część zabudowań przypałacowych, które nie uległy spaleniu, adaptowano na pomieszczenia mieszkalne dla tutejszej ludności.
W roku 1993 ruina pałacu posłużyła jako plan zdjęciowy do filmu Jana Jakuba Kolskiego pt. „Jancio Wodnik”.
Przez pierwsze powojenne lata Goszcz był typową osadą rolniczą. Prawie każdy z przybyłych osadników zajmował się uprawą roli. Później szeroką działalność prowadziło Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Dzisiaj można spotkać w Goszczu zaledwie kilku rolników. Ludność znalazła zatrudnienie w rzemiośle stolarskim i tapicerskim.
Obecnie Goszcz nie posiada praw miejskich. Jest dużą i nowoczesną wsią. Posiada dużą szkołę podstawową, bibliotekę publiczną, zbudowaną w 1970 roku, ośrodek zdrowia oraz dużą fabrykę mebli „ BODZIO”. Wprowadzone zostały również nazwy ulic. Dzięki staraniem władz gminy Twardogóra zostały wyremontowane budynki oficyny i domu służby pałacowej, w której mieści się teraz centrum kulturalne.
Staw, który jest częścią dawnego parku, obecnie użytkowany jest jako łowisko. Przeprowadzono tu także pierwszą w Polsce restytucję zagrożonego wyginięciem żółwia błotnego (programu Natura 2000)
Obecnie trwa remont kościoła ewangelickiego. Obiekt ma służyć celom kulturalnym, jako Świątynia Artystów. Odbywają się tutaj wystawy, koncerty i przedstawienia teatralne.
Gmina Twardogóra uzyskała dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej i funduszy norweskich na zagospodarowanie ruin pałacu. W planie jest platforma widokowa i zabezpieczenie miejsca w sposób, który umożliwiać będzie bezpieczne zwiedzanie ruin.