Lądy i oceany. Model Ziemi. Scenariusz lekcji geografii w klasie 5

Powiązanie z wcześniejszą wiedzą
Uczniowie wiedzę, że obrazem powierzchni Ziemi lub jej części jest mapa wykonana w określonym pomniejszeniu za pomocą umownych znaków.
Cele lekcji, uczeń:
– wskazuje na mapie i globusie: równik 0⁰, południk 0°, zwrotniki, koła podbiegunowe,
– podaje cechy południków i równoleżników,
– lokalizuje ważne równoleżniki na mapie.
Cele sformułowane w języku ucznia:
• rozpoznaję południki, podaję ich cechy,
• rozpoznaję równoleżniki, podaję ich cechy,
• wskazuję na mapie ważne południki i równoleżniki.
Nacobezu:
Po lekcji uczniowie będą potrafili:
• wskazać na mapie, globusie południki i równoleżniki,
• podać cechy południków i równoleżników,
• lokalizować na mapie wskazane południki i równoleżniki..
Odniesienie do podstawy programowej: III. 1, 2

Metody i formy pracy: pogadanka, rozmowa kierowana, burza mózgów, „ Rutyna – most’, praca z mapą i globusem indukcyjnym.

Środki dydaktyczne: podręcznik, ilustracje. mapa świata, , małe globusy indukcyjne, kolorowa kreda, kredki, karta pracy nr 1, karta pracy nr 2.

Przebieg lekcji:
• Podanie tematu i wyjaśnienie celów lekcji.
• Podział uczniów na 4 grupy i przydzielenie zadań.
• Wykonywanie zadań zgodnie z instrukcją..
• Przedstawienie efektów pracy poszczególnych grup na forum klasy.
• Wykonywanie zadania w ramach ewaluacji lekcji.
• Podsumowanie pracy uczniów na zajęciach.

Faza wstępna

Nauczyciel mówi o zakończonym podróżowaniu po Polsce a przeniesieniu się do podróży po ladach i oceanach.
1. Nauczyciel zadaje pytanie uczniom jaki kształt ma Ziemia oraz skąd wiemy, że Ziemia jest okrągła?
Uczniowie odpowiadają że Ziemia ma kształt kuli, podają dowody kulistości Ziemi np. zdjęcia, podróże, kształt widnokręgu, znikające za horyzontem statki.
2. Nauczyciel zadaje pytanie: co jest modelem Ziemi?
Uczniowie odpowiadają, że globus.

Faza wykonawcza

1. Nauczyciel pokazuje i rozdaje uczniom globusy indukcyjne, kartę pracy nr 1, zadaje zadania do wykonania z użyciem modelu
Uczniowie wykonują zadania zgodnie z instrukcją, rysują na globusach kolorową kredą południki i równoleżniki oraz podaja ich cechy:
Wspólnie z nauczycielem rozpoznają, że południki :
a) mają kształt półokręgu,
b) są jednakowej długości,
c) dzielą kulę ziemską na półkulę wschodnia i zachodnią,
d) przyjmują wartość od o do 180⁰ stopni .

Wspólnie z nauczycielem rozpoznają, że :
a) największy równoleżnik to równik 0⁰
b) równoleżniki maja kształt okręgu
c) mają różną
d) dzielą kulę ziemską na półkulę północną i południową
e) przyjmują wartość od 0 do 90⁰

2. Nauczyciel zadaje pytanie – „Co tworzą południki i równoleżniki?” , pokazuje uczniom na zdjęciu siatkę kartograficzna i geograficzną, wyjaśnia różnice między nimi.
Uczniowie uzupełniają zdania w karcie pracy, wiedzą że układ południków i równoleżników na globusie to siatka geograficzna a na mapie to siatka kartograficzna .

Nauczyciel zadaje zadanie z mapą, rozdaje kartę pracy nr 2.
Uczniowie wykonują zadanie zgodnie z instrukcją. Korzystając z ilustracji w podręczniku zaznaczają odpowiednim kolorem ważne równoleżniki na mapie: czerwonym południk 0° i równik; zielonym – zwrotnik Raka i zwrotnik Koziorożca; granatowym – koła podbiegunowe : północne i południowe
3. Nauczyciel zadaje zadanie ewaluacyjne.

a) uczniowie zapisują w zeszycie 3 wyrazy związane z tematem lekcji:
np. równik, równoleżnik, południk, globus, siatka, mapa,
b) uczniowie zapisują w zeszycie 1 pytanie do tematu lekcji np.:
Jaki kształt maja południki?
Które linie dzielą kule ziemską na północną i południową?
Co jest modelem Ziemi?
Co to jest południk?
c) uczniowie wymyślają porównanie do 1 wybranego wyrazu z lekcji np.:
Globus jest jak piłka.
Południki są jak łuki.
Południki i równoleżniki tworzą siatkę jak pajęczyna pająka.
Równik jest okrągły jak hula hop.

Faza podsumowująca
W ramach podsumowania lekcji uczniowie odpowiadają na pytania zadane przez nauczyciela:
Dzisiaj dowiedziałem się, że ..............
Zaskoczyło mnie ...........
Odkryłem, że .......
Lub
W ramach podsumowania lekcji nauczyciel rozdaje uczniom karteczki samoprzylepne. Prosi aby ocenili swoją wiedzę w skali od 1 do 6 a następnie przykleili karteczki w odpowiednim polu tarczy przyczepionej do tablicy.

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie:
„Czy w naszym życiu południki i równoleżniki są potrzebne? TAK/ NIE
Komu są potrzebne te informacje, jak myślicie ? Marynarzom, kierowcom, turystom ( gdy nie ma zasięgu do lokalizacji miejsca przydaje się mapa).
Nauczyciel zadaje zadanie domowe.
Uczniowie uzupełniają krzyżówki.