Ewaluacja programu nauki języka polskiego dla uczniów z Ukrainy realizowanego w roku szkolnym 2021/2022

Ewaluacja programu nauki języka polskiego dla uczniów z Ukrainy realizowanego w roku szkolnym 2021/2022 w terminie od 23.03.do 24.06. w Szkole Podstawowej nr 202 w Łodzi

W poczet uczniów naszej szkoły zostało przyjętych 22 uczniów z Ukrainy. Grupa była zróżnicowana pod względem wieku, 7 -15 lat. Na zajęcia nauki języka polskiego uczniowie zostali podzieleni na dwie grupy wg etapu edukacyjnego kl. I -III i kl. IV -VIII.
Podjęcie pracy dydaktycznej w zakresie nauczania języka polskiego i jednoczesne oddziaływania wychowawczo-opiekuńcze determinowały:
• rzeczywiste poznanie dziecka, losów jego rodziny,
• nakierowanie pierwszych oddziaływań wychowawczych na wzbudzanie zaufania do nauczyciela,
• poczucie bezpieczeństwa i akceptacji sytuacji i miejsca,
• przybliżanie nowej społeczności szkolnej i adaptacja w nowym miejscu.
Barierę w codziennym funkcjonowaniu stanowiły nakładające się trudności w rozumieniu i nawiązywaniu dialogu werbalnego. Uczniowie ci przybyli z bagażem traumatycznych doświadczeń a sytuacja, która ich spotkała jest dla nich niezrozumiała i niezawiniona przez ich rodziny.
Następny aspekt w procesie dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczym to nauczyciel. Na ten aspekt położyłam szczególny nacisk, a mianowicie:
• własny rozwój i poszerzanie wiedzy oraz umiejętności dotyczących pracy z nowym uczniem – efektywne oddziaływania adaptacyjne i integracyjne, wsparcie wychowawcze,
• optymalna praca edukacyjna – poprzez dostosowywanie wymagań edukacyjnych, indywidualizacja nauczania. Podejmowanie zadań z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uczniami, u których rozpoznano taką potrzebę (rozmowa z matką, z wychowawcą klasy do której uczęszcza uczeń, pedagogiem, dyrekcją szkoły) .
W pierwszym okresie pobytu w szkole, na lekcjach języka polskiego, przeprowadzałam wnikliwą obserwację każdego dziecka. Poznawałam uczniów w rozmowach osobistych o losach rodziny, nauce w ojczystej szkole, zainteresowaniach oraz sposobach ich realizacji, spędzaniu wolnego czasu w kraju lecz również przez pryzmat nowej sytuacji, nowych wymagań, nawiązywania relacji z polskimi rówieśnikami przy zmaganiu się z obciążającymi przeżyciami następstw wojny.
Praca z uczniami z Ukrainy była również dla mnie jako nauczyciela, stresująca i wywołała niedosyt i wątpliwości co do efektów edukacyjnych i wychowawczych.
Wdrażaliśmy się zarówno nauczyciel jak i uczniowie, uczyliśmy się nowych ról.
Działania, które podejmowałam to:
• stworzenie w naszych relacjach atmosfery bezpieczeństwa i zaufania,
• podnoszenie wartości osobistej dziecka oraz w relacjach rówieśniczych,
• integracja społeczna – otwieranie się na nową rzeczywistość,
• wyrażanie emocji, które im towarzyszą,
• ciągłe podtrzymywanie atmosfery zrozumienia, jednocześnie zachowanie zasad zdrowego rozsądku.
W obszarze pracy edukacyjnej – dążyłam aby nauka języka polskiego wzbudzała zainteresowanie. Nabywanie umiejętności, pokonywanie trudności powinny dawać pozytywne uczucia w rezultacie osiąganych postępów w nauce i życiu codziennym. Język polski, może stać się ,dla wielu z nich, narzędziem do budowania swojej przyszłości, kariery zawodowej (szczególnie dotyczy to uczniów starszych, którzy kończyli szkołę podstawową)
W procesie wychowania dbałam o podtrzymywanie tożsamości narodowej uczniów poprzez odniesienie do realiów, którymi oni żyli i za którymi tęsknili i okazywali przywiązanie do ojczyzny.
Cele i zadania ogólne programu:
a) W zakresie mówienia uczeń:
• podejmuje próby opanowania poprawnej wymowy głosek, wyrazów i intonacji zdaniowej,
• potrafi porozumiewać się w typowych sytuacjach życia codziennego,
• potrafi przedstawić siebie i swoją rodzinę,
• zadawaj proste pytania dotyczące swoich potrzeb oraz odpowiadać na zadane pytanie.
b) W zakresie czytania:
• czyta wyrazy, wyrażenia, zdania,
• rozumie ogólny sens czytanego prostego tekstu.
c) W zakresie pisania:
• przepisuje wyrazy, zdania,
• uzupełnia wyrazami luki w tekście na podstawie podanego wzoru.
d) W zakresie rozwijania kompetencji międzykulturowych:
• uczy się wrażliwości na odmienność kulturową,
• uczy się szacunku i zrozumienia dla środowiska szkolnego i otoczenia,
• poznaje zwyczaje i tradycje,
• poznaje normy kulturowe obowiązujące w Polsce.
e) W zakresie rozwijania umiejętności samodzielnego uczenia się i współdziałania w grupie:
• kształci umiejętność nauki i zabawy w grupie,
• wie ,jak samodzielnie doskonalić umiejętności nabyte w szkole.
Kurs wstępny nauki języka polskiego zakończyłam podsumowaniem pracy uczniów na zajęciach i osiągnięć uczniów w zakresie nabytych :wiedzy i umiejętności.
Przykładowe pytania:
1. Czy zwiększyła się u ciebie motywacja do nauki języka polskiego ?
2. Czy nabyte umiejętności ułatwiają Ci rozumienie mowy polskiej oraz podejmowanie konwersacji ?
3. Czy nabyte umiejętności samodzielnego poszerzania kompetencji językowych wykorzystasz podczas wakacji ?
4. Czy wyniki w nauce języka polskiego są dla Ciebie zadowalające ?,
5. Co sprawiło Ci najwięcej trudności w zakresie nauki języka polskiego ?.
Oczekiwane efekty ogólne:
1. Budowanie pozytywnego wizerunku siebie jako ucznia z Ukrainy, w nowym środowisku szkolnym.
2. Wdrażanie uczniów do funkcjonowania w nowej rzeczywistości kulturowej przy zachowaniu tożsamości narodowej.
3. Zwiększenie zasobu słownictwa polskiego, podejmowanie konwersacji.
4. Nabycie umiejętności samodzielnej pracy z językiem polskim na indywidualnym poziomie ucznia.
5. Ingerencja z grupą rówieśniczą, nauka języka polskiego potocznego w zabawie i podczas komunikowania się.
6. Nawiązywanie współpracy z rodziną ucznia w celu wyświadczenia pomocy wedle ich potrzeb, wymagań szkoły oraz poznawania problemów dziecka.
Z wypowiedzi i zachowania uczniów nasuwają się następujące wnioski:
1. Uczniowie odzyskali radość i uśmiech; chętnie włączają się do zabaw i gier w zespole.
2. W większości są dla siebie wyrozumiali i darzą się sympatią.
3. Bardzo chętnie okazują przywiązanie do ojczyzny – śpiewają hymn Ukrainy, piosenki, mówią o kulturze, podkreślają walory kuchni ukraińskiej i chwalą swój piękny kraj.
4. Znajomość języka polskiego w mowie: u ok. 50% uczniów, oceniam jako dobrą, u ok. 40% jako wystarczającą do bardzo podstawowej komunikacji a ok. 10% uczniów nie zdołała pokonać minimum bariery językowej.
5. Około 35% uczniów opanowało język polski w piśmie na poziomie wysokim, natomiast umiejętności pozostałych uczniów oceniam na poziomie średnim albo niskim.
6. Umiejętności czytania i rozumienia tekstu pisanego w grupie: około 50% jest dobra lub bardzo dobra, pozostali uczniowie sylabizują słowa, niektórzy tego nie potrafią.
7. Komunikację w języku polskim, poza szkołą, około 80% uczniów uznaje za dobrą (sklep, MPK itp.)- subiektywne odczucia uczniów.
Wnioski do pracy w roku szkolnym 2022/23
1. Rozwijanie umiejętności pracy w grupie.
2. Wdrażanie do indywidualnej strategii uczenia się.
3. Postrzeganie, że jest się odpowiedzialnym za swoje postępy w nauce a także w przyszłości karierę osobistą i zawodową.
4. Uwzględnianie w procesie nauczania indywidualnych potrzeb edukacyjnych, ze względu na wiek ucznia oraz jego możliwości poznawcze.
5. Stosowanie, w czasie zajęć, różnych form aktywności językowej a także atrakcyjnych technik nauczania.
Elżbieta Bednarek
Łódź