Zaczarowany świat książki - przedsięwzięcie edukacyjne

„ZACZAROWANY ŚWIAT KSIĄŻKI”
PRZEDSIĘWZIĘCIE EDUKACYJNE
GRUPA 5 LATKI
AUTOR: MGR EWELINA JANOWSKA
MIEJSKIE PRZEDSZKOLE NR 41 W CZĘSTOCHOWIE

„Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa,
jaką sobie ludzkość wymyśliła”
Wisława Szymborska

Wstęp

Literatura jest ważnym czynnikiem kształtującym osobowość człowieka.
Zdaniem Katarzyny Polcyn, „Stałe i systematyczne spotkania dzieci z książką aktywizują ich rozwój intelektualny i emocjonalny, budzą wrażliwość estetyczną, sprzyjają rozwijaniu postaw twórczych oraz wyzwalają różne formy ekspresji”. E. Stępniewska i E. Wasiak uważają, że „obcowanie z książką to poszerzenie słownictwa, rozwój osobowości dziecka, nauka kulturalnego spędzania czasu, wyciszenie, rozwijanie zainteresowań, a przede wszystkim rozwijanie dziecięcej wyobraźni, przeżywanie fantastycznych przygód, tworzenie własnych obrazów czytanego słowa, czego nie może dać dziecku ani telewizja, ani komputer”. Literatura to niezwykły świat. Dziecko uczy się z niej reguł, jakie rządzą rzeczywistością i wzorów zachowań. Wartościowa, dobrze dobrana literatura może być dla dziecka źródłem wiedzy o świecie i ludziach, budzić w nich wrażliwość na sprawy innych. Literatura dostarcza wielu głębokich przeżyć. Wiek dziecka, stopień jego rozwoju – to podstawowe kryteria doboru książek dla najmłodszych.
Rozbudzanie zainteresowań czytelniczych dzieci jest jednym
z najważniejszych zadań edukacyjnych przedszkola i edukacji wczesnoszkolnej. Literatura dziecięca jest ważnym elementem wychowania przez sztukę. Wiek przedszkolny i wczesnoszkolny jest szczególnie właściwy dla budzenia motywacji czytelniczych i przygotowanie dziecka, aby w przyszłości było czytelnikiem dojrzałym, rozwijającym zainteresowania literackie. Literatura wpływa pozytywnie na kształcenie estetycznej wrażliwości, rozwijanie sfery intelektualnej, moralno – społecznej oraz kształtowanie wyobraźni oraz postawy twórczej. Kontakty dziecka z literaturą rozszerzają możliwości poznawania świata, ludzi na przestrzeni wieków, w innych krajach. Ilustracje w książkach oraz treści w utworach literackich ułatwiają tworzenie własnych wyobrażeń zdarzeń i miejsc, które nie są znane dziecku w życiu codziennym. Literatura silnie oddziałuje na empatię, uczucia dziecka, które bardzo przeżywa przygody bohaterów, często wzorując się na ich zachowaniach. Utwory kształtują cechy społeczne dziecka, jego umiejętność życia w grupie rówieśniczej oraz wśród dorosłych. Książka prezentuje wzorce właściwego zachowania: postawy godne naśladowania, likwidowanie konfliktów, niesienie pomocy innym, poczucie odpowiedzialności za pracę. Utwory literackie dla najmłodszych zawierają treści związane z rodzinnym domem, jego klimatem oraz więziami rodzinnymi. Zachęcają do wykonywania prostych czynności domowych i samoobsługowych. Sprzyjają także nawiązywaniu kontaktów i przyjaźni. Wiele utworów rozwija uczucia przywiązania do ojczyzny, budzi świadomość narodową oraz wzbogaca język. Dzieci chętnie słuchają utworów obrazujących piękno przyrody oraz otaczającego świata.
Utwory literackie budzą zainteresowania poznawcze dzieci. Mają ogromny wpływ na rozwój mowy i myślenia. Dzieci, słuchając utworów, przeżywają je, starając się zapamiętać ich treść, wyrażenia i zwroty, przez co powiększają swój zasób słów. Artyści słowa dla dzieci dbają o poprawność fleksyjną, gramatyczną, składniową swoich utworów, toteż są one wzorem poprawności językowej dla najmłodszych. Literatura wprowadza dziecko w świat fantazji, która staje się szkołą nierozwiniętego myślenia abstrakcyjnego. To właśnie baśnie i bajki, uczą dzieci dostrzegać takie związki, których istnienie było do tej pory zupełnie nieznane. Myślenie dzieci jest chłonne, otwarte, plastyczne, dlatego dorośli powinni rozbudzać ich potrzeby czytelnicze, które wpływają na budowanie bogatej osobowości.
Pod wpływem wierszy, bajek, baśni i opowiadań powstają różnorodne prace plastyczne. Dzieci z radością rysują i malują swoich ulubionych bohaterów. Prace plastyczne wykonywane są najróżniejszymi technikami, a pomysłowość dzieci nie zna granic. Dziecko buduje, komponuje, organizuje oraz przeżywa radość tworzenia, która inspiruje je do dalszej zabawy formami i barwami. Przeżycia związane z utworem literackim dzieci mogą wyrażać też w ruchu, tańcu i śpiewie. Dzieci mogą inscenizować utwory i rozwiązywać zagadki związane z utworami. W teatrzyku dzieci są reżyserami, scenografami
i aktorami. Dziecko zachęcone i zainspirowane przez nas samo zacznie tworzyć opowiadania, piosenki i wiersze. Ważne dla rozwijania twórczej postawy dzieci wobec języka jest również zachęcanie do swobodnych wypowiedzi w czasie zajęć i zabawy. Tę twórczą postawę dziecka można kształtować, dostarczając pięknych przykładów pochodzących z baśni, poezji i prozy.
Dziecko w wieku przedszkolnym jest wrażliwe na wszystkie formy sztuki,
a na jego psychikę szczególnie oddziałuje literatura piękna. Książki są źródłem niewyczerpanych wrażeń, przeżyć i wzruszeń, uczą mowy ojczystej, wzbogacają słownik oraz wiedzę ogólną dziecka, rozwijają zainteresowania, uwrażliwiają, bawią, pomagają dzieciom w przyswajaniu różnych treści, przekazują uniwersalne wartości oraz wzorce zachowań.

Głównym założeniem przedsięwzięcia jest umożliwienie dzieciom dobrowolnego i spontanicznego udziału w zabawach z tekstem oraz częstego kontaktu z książką, poznawanie utworów literatury dziecięcej oraz rozwijanie ich zainteresowań czytelniczych poprzez różnorodne formy aktywności.

Cele ogólne przedsięwzięcia:

- rozbudzanie zamiłowania do książki, zainteresowań czytelniczych,
- doskonalenie procesów myślowych, mowy, wzbogacanie słownictwa, wiedzy ogólnej,
- rozwijanie wyobraźni, inwencji twórczej,
- uwrażliwianie na sztukę (muzyka, literatura, teatr),
- wyrabianie umiejętności dostrzegania prawidłowych zachowań,
- propagowania pozytywnych wzorców zachowania, przekazywanie wartości moralnych,
- wypowiadanie się na określone tematy,
- zachęcanie do prezentacji własnych poglądów, umiejętności wokalno – recytatorskich, wytworów własnej pracy,
- wyrabianie śmiałości, odwagi,
- kształtowanie umiejętności relaksacji,
- usprawnianie narządów mowy,
- stwarzanie serdecznej atmosfery, integrowanie grupy,
- rozwijanie pamięci, koncentracji uwagi,
- przyswajanie wiedzy o książce,
- uzmysłowienie konieczności dbania o wspólne dobro,
- przeciwdziałanie uzależnieniom od komputerów, telefonów,
- poszerzenie zasobów wiedzy ogólnej,
- stwarzanie swobodnej, akceptującej i twórczej atmosfery.

Cele operacyjne: Dziecko:

- pomaga w zorganizowaniu kącika książki, teatralnego,
- zna i stosuje zasady korzystania z książek, dba o książki,
- wie, jak powstaje książka, nazywa jej elementy,
- wymienia zawody związane z powstaniem książki,
- chętnie słucha literatury,
- wypowiada się na temat utworów, formułuje własne sądy, poglądy, wyodrębnienia postaci pozytywne i negatywne,
- bawi się w teatr, układa dialogi postaci
- wykonuje prace plastyczne,
- prezentuje swoje umiejętności wokalno – recytatorskie,
- potrafi się zrelaksować,
- uczestniczy w wycieczce do biblioteki, właściwie zachowuje się w bibliotece,
dba o bezpieczeństwo swoje i innych,
- usprawnia narządy mowy poprzez ćwiczenia artykulacyjne i oddechowe,
- bierze udział w konkursie na temat wiedzy o książce,
- zgodnie współdziała w zespole,
- przestrzega reguł obowiązujących w grupie,
- właściwie komunikuje się w grupie, czerpie radość ze wspólnej zabawy,
- posiada intelektualny i emocjonalny stosunek do książki jako źródła wiedzy i przeżyć,
- wie, jak funkcjonuje biblioteka,
- czuje się czytelnikiem i samodzielnie wyszukuje książki o interesującej go tematyce,
- tworzy własne zakończenia opowiadań i bajek,
- zna różne zwyczaje i tradycje, bierze udział w ich celebrowaniu,
- z pomocą nauczyciela przygotowuje inscenizacje utworów i bierze w nich udział.

Metody pracy:

- czynne: zadań stawianych dziecku, kierowania własną działalnością dziecka, samodzielnych doświadczeń, ćwiczeń, pedagogika zabawy, drama, zabawy parateatralne;
- słowne: pogadanka, rozmowa, opowiadanie dzieci i nauczyciela, polecenia, instrukcje, historyjka obrazkowa, czytanie utworów, zagadki słowne, nauka rymowanek, wierszykówi piosenek;
- oglądowe: pokaz, przykład osobisty nauczyciela, zagadki obrazkowe.

Formy pracy:

- indywidualna,
- grupowa,
- zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

utwory literackie, teksty rymowanek, piosenek, płyty CD z muzyką, książki, przybory plastyczne, ilustracje, pacynki, kukiełki, historyjki obrazkowe, obrazki do kolorowania.

Zadania do realizacji:

Treści, realizowane w ramach przedsięwzięcia edukacyjnego „Zaczarowany świat książki”, są zgodne z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego.

Wrzesień:
- Zorganizowanie kącika książki (wybór miejsca, wspólne układanie książek).
- Omówienie zasad korzystania z książek.
- Zapoznanie z etapami powstawania książki, zawodami związanymi z jej powstaniem na podstawie historyjki obrazkowej „Od autora do czytelnika” Zaprezentowanie budowy książki.

Październik:
- Słuchanie muzyki poważniej: „Jesień” A. Vivaldi. Improwizacja taneczna
z chustkami.
- Malowanie farbami muzyki poważnej. Wykonanie albumu z prac plastycznych dzieci.

Listopad:
- Przybliżenie bohaterów baśni i bajek (codzienne głośne czytanie, oglądanie ilustracji, omawianie treści, inscenizowanie ruchem utworów).
- Wykonanie zakładki do książki.

Grudzień:
- Spotkanie wigilijne w grupie. Prezentacja rodzicom montażu słowno – muzycznego w wykonaniu dzieci.
- Ukazanie książki jako źródła informacji – oglądanie albumów, encyklopedii, słowników – wyszukiwanie informacji dotyczących Świąt Bożego Narodzenia.
- Urządzenie kącika teatralnego. Zabawy w teatr. Formułowanie dialogów pacynek, kukiełek.

Styczeń:
- Układanie bajki na podstawie ilustracji.
- Wyrabianie szacunku do książki: naprawianie zniszczonych książek, okładanie książek, dbanie o porządek w kąciku..
- Rozwiązywanie zagadek słownych i obrazkowych o bohaterach literackich.

Luty:
- Wykorzystanie literatury do relaksacji – słuchanie bajek muzycznych, utworów z podkładem muzycznym. Wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych.
- Uczestniczenie w balu karnawałowym w bajkowych przebraniach.

Marzec:
- Zapoznanie z utworami dla dzieci europejskich twórców (H. Ch. Andersen, Bracia Grimm, Ch. Perrault, itp.), omówienie dzieł i zachowań bohaterów.
- Wykonanie pacynek, kukiełek do poznanych utworów; układanie dialogów, zabawa w teatr.
- Zaprezentowanie przez dzieci swoich ulubionych książek.

Kwiecień:
- Zaprezentowanie utworów polskich pisarzy dla dzieci (J. Tuwim, J. Brzechwa, M. Konopnicka, D. Gellner, W. Chotomska, itp.), rozmowy na temat utworów, postępowania bohaterów, ich ocena.
- Aktywizowanie dzieci do zabaw logopedycznych
z wykorzystaniem utworów J. Tuwima: „Lokomotywa”, „Ptasie radio”.

Maj:
- Zorganizowanie wycieczki do biblioteki: poznanie pracy bibliotekarza, zwiedzanie biblioteki, zapoznanie z zasadami korzystania ze zbiorów bibliotecznych oraz norm zachowania.
- Zademonstrowanie różnych rodzajów książek, omówienie ich przeznaczenia.
- Kolorowanie obrazka z bohaterami bajek. Rozcinanie obrazka po liniach. Układanie obrazka. Przyklejanie go na brystol.

Czerwiec:
- Zorganizowanie konkursu wiedzy o książce
- Inicjowanie zabaw parateatralnych z uwzględnieniem gestów, mimiki, słów. Wcielanie się w role. Nauka rymowanki, wypowiadanie jej
z różnym natężeniem głosu, intonacją, szybkością, itp.
- Wspólne śpiewanie znanych piosenek z repertuaru dziecięcego, zabawy przy piosenkach.

Bibliografia:

1. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego.
2. Polcyn K., Zaciekawić dzieci książką, „ Wychowanie w Przedszkolu” 2003, nr 3.
3. Sucharek I., „Rabcio”- Teatr niezwykły, „Wychowanie w Przedszkolu” 2001, nr 4.
4. Werbińska E., Spotkanie z tekstem, „Życie Szkoły”, 2005, nr 8.
5. Hurlock E. B., Rozwój dziecka, Warszawa 1985.
6. Matczak A., Psychologia dziecka, Warszawa 1995.
7. Gloton G., Twórcza aktywność dziecka. Warszawa 1986.
8. Mystkowska H., Rozwijamy mowę i myślenie dzieci w wieku przedszkolnym, Warszawa 1992.
9. Zborowski J., Rozwijanie aktywności twórczej dzieci, Warszawa 1986.
10. Miesięcznik Nauczycielka Przedszkola, kwiecień 2011.