Wprowadzanie litery ś - konspekt lekcji dla klasy I

Temat: Wprowadzenie litery „ś” na podstawie wyrazu „ślimak”.

Cele operacyjne:
• uczeń dokonuje podziału wyrazu „ślimak” na sylaby i głoski
• uczeń układa model wyrazu „ślimak”
• uczeń układa zagadkę o ślimaku wykorzystując wcześniej zdobyte informacje
• uczeń wyjaśnia zasadę stosowania „s” zmiękczonego przez znak diakrytyczny
• uczeń zapisuje literę „ś” małą i wielką oraz wyraz podstawowy „ślimak”
• uczeń wskazuje w tekście zdania oznajmujące i pytające
Metody:
• słowne: pogadanka, praca z podręcznikiem, opowiadanie, opis;
• oglądane: pokaz;

Przebieg zajęć

1. Stworzenie sytuacji dydaktycznej do ćwiczeń w mówieniu i wyodrębnianiu wyrazu „ślimak”.
a) Wyodrębnianie obrazka wyrazu podstawowego. Uczniowie układają pocięty rysunek ślimaka i wklejają go do zeszytu. Nauczyciel pyta, gdzie można to zwierzę spotkać i co uczniowie mogą o nim powiedzieć.
b) Nauczyciel przyczepia na tablicy fotografie ślimaków z różnych stron świata. Opowiada o cechach budowy, środowisku życia oraz największych gatunkach ślimaka. Pokazuj dzieciom muszle.
c) Uczniowie, wykorzystując zdobytą wiedzę, układają zagadkę o ślimaku. Wyjaśniają też powiedzenie „chodzić jak ślimak”. Nauczyciel zadaje dzieciom zagadkę: „Nosi dom n grzbiecie. Kto to jest, czy wiecie?”. Uczniowie odpowiadają, że jest to ślimak.
2. Analiza i synteza słuchowa wyrazu „ślimak” oraz innych wyrazów z głoską „ś”.
a) Uczniowie wybrzmiewają wyraz „ślimak” sylabami i odpowiadają nauczycielowi na pytanie, ile jest sylab w tym wyrazie. Wyraz ślimak ma wie sylaby.
b) Nauczyciel prosi uczniów o położenie na ławce tylu kredek, ile jest głosek w wyrazie „ślimak’. Uczniowie układają sześć kredek. Wybrany przez nauczyciela uczeń przyczepia na tablicy sześć białych kartoników. Uczniowie wypowiadają wyraz „ślimak’ z podziałem na głoski oraz wyróżniają głoski stojące na początku, w środku i na końcu wyrazu.
c) Uczniowie układają model wyrazu „ślimak”. Jedna z uczennic układa model z niebieskich i czerwonych kartoników na tablicy. Liczą samogłoski i spółgłoski.
3. Analiza i synteza wzrokowa wyrazu „ślimak”; wyodrębnienie w wyrazie litery do nauki pisania - „ś”. Pod modelem wyrazu „ślimak” uczniowie układają znane im litery. Nauczyciel wyjaśnia, że brakująca litra to ”ś” i prosi uczennicę o dopięcie pod modelem nowo poznanej litery. Pyta uczniów, co przypomina im litera „ś”. Dzieci kojarzą ją natychmiast z poznaną już literą „s”.
4. Pokaz wzoru litery „ś” – pisanej i drukowanej, małej i wielkiej. Nauczyciel przypina wzory liter na tablicy.
5. Zestawienie wyrazów z literą „ś” z wyrazami z jej twardym odpowiednikiem - „s”. Nauczyciel przyczepia na tablicy zestawy wyrazów:
sarna sowa sałata sanki
środa ślady ślady śruba
Pyta uczniów jaką głoskę słyszą na początku wyrazów: sarna, sowa, sałata, i sanki. Dzieci odpowiadają, że słyszą”. Następnie pyta o głoskę na początku wyrazów: środa, ślady, świerk, śruba. Słyszą głoskę „ś”. Nauczyciel wyjaśnia ,że głoska „s” jest głoską twardą, a głoska ”ś” miękka. „Ś” jest zmiękczona przez znak diakrytyczny, czyli kreseczkę.
6. Nauka pisania litery małej i wielkiej.
a) Nauczyciel demonstruje sposób pisania litery na tablicy bez linii.
b) Uczniowie piszą palcem w powietrzu litery: „ś” małe i „Ś” wielkie.
c) Uczniowie piszą litery w zeszycie ćwiczeń; podpisują też obrazki ślimaka i misia.
d) Nauczyciel poleca uczniom otworzenie zeszytów i zapisanie siedmiu małych i siedmiu wielkich liter „ś”.
e) Nauczyciel zapisuje na tablicy, a uczniowie w zeszytach wyraz „ślimak” z podziałem na sylaby.
7. Nauka pisania wyrazu podstawowego – „ślimak”. Nauczyciel zapisuje wyraz na tablicy, uczniowie piszą linijkę wyrazu „ślimak” w swoich zeszytach.
8. Wyznaczanie miejsca litery „ś” w różnych wyrazach. Nauczyciel zapisuje na tablicy trzy schematy:
ś... ...ś... ...ś
i przypina wyrazy: Adaś, środa, ślimak, taśma, miś, Kaśka, Zośka, światło, tatuś. Dzieci przyporządkowują wyrazy do schematów. Kryterium przyporządkowania jest miejsce litery „ś” w wyrazie. Uczniowie przepisują do zeszytu schematy i przyporządkowane im wyrazy. Nauczyciel prosi ich o zamalowanie żółtą kredką litery „ś”, niebieską litery stojącej za „ś”. Odczytują podkreślone litery. Nauczyciel prosi, aby z tego co przed chwilą zrobiły, wywnioskowały, kiedy piszemy „ś” zmiękczone przez znak diakrytyczny. Dzieci wyjaśniają, że „ś” piszemy przed spółgłoskami i na końcu wyrazu.
9. Układanie zdania z wyrazem „ślimak” z rozsypanki wyrazowej. Uczniowie otrzymują od nauczyciela koperty z rozsypanką wyrazową. Z wyrazów wypisanych na małych kartonikach układają zdanie: „Pod maślakiem spi malutki ślimaczek.”. Wklejają do zeszytu i przepisują zdanie.
10. Rozróżnianie wyrazów z „ś”(zmiękczenie przez znak diakrytyczny) i „si” (zmiękczenie przez „i”). Nauczyciel pyta jak jeszcze, oprócz znaku diakrytycznego, można zmiękczać spółgłoski. Uczniowie przypominają, że zmiękczamy je samogłoską „i”. Nauczyciel pokazuje dzieciom:

ś si

Prosi, by przyporządkowały wyrazy: leśny, uśmiech, środa, Krzyś, siedem, miesiąc, siostra, księżyc do odpowiednich liter. Kryterium podziału jest rodzaj zmiękczenia w tych wyrazach.
11. Czytanie tekstu z elementarza. Nauczyciel wzorowo czyta tekst. Tekst opowiada o zwierzętach zapadających w sen zimowy. Po przeczytaniu pyta dzieci, jakie zwierzęta zapadające w sen zimowy wymieniono w utworze. Dzieci odpowiadają, że misia, ślimaka, świstaka i borsuka. Pyta również, kto w utworze zadaje pytania (uczniowie odpowiadają, że Jaś), a kto odpowiada (Krzyś) i jakich zdań używają. Uczniowie odpowiadają, że Jaś używa zdań pytających, a Krzyś – oznajmujących. Następnie uczniowie czytają tekst na role.
12. Ćwiczenia w pisaniu i czytaniu wyrazów z litera „ś”. Uczniowie w kartach pracy podpisują rysunki wyrazami z ramki.
13. Kontrola wiedzy uczniów. Nauczyciel pyta jaką literę poznały, przez co jest zmiękczana, kiedy ją piszemy. Uczniowie udzielają prawidłowych odpowiedzi.
14. Samoocena uczniów. Uczniowie, którzy uważają, że byli grzeczni i dobrze pracowali, podnoszą pięć palców. Ci, którzy uważają, ze mogliby pracować lepiej – cztery palce.