Procedura postępowania w przypadku wystąpienia zachowań trudnych

Imię i nazwisko dziecka: Piotr X
Data sporządzenia: 12.09.2022 r.

Procedura postępowania w przypadku wystąpienia zachowań trudnych
1. Strategie proaktywne (profilaktyczne, przed wystąpieniem zachowania trudnego).

1.1 Wprowadzenie planu dnia dla grupy.
1.2 Korzystanie z systemu wzmocnień na zajęciach grupowych: gospodarka żetonowa/całodzienny system punktowy.
1.3 Wprowadzenie funkcji dyżurnego.
1.4 Dostarczanie bodźców, które sprawiają chłopcu przyjemność (wyprzedzanie pojawienia się zachowania trudnego/zatrzymanie eskalacji budującego się napięcia).
1.5 Wprowadzenie planu aktywności i gospodarki żetonowej na zajęciach indywidualnych.

2. Strategie reaktywne (po wystąpieniu zachowania trudnego).

PRZEJĘCIE KONTROLI NAD PIOTREM

Piotr ma problem z poddaniem się decyzyjności osób dorosłych. W jego mniemaniu, to on decyduje co w danym momencie będzie robił i do tego bezwzględnie dąży. W sytuacji odmiennego zdania / wydanego polecenia przez osobę dorosłą wpada w zachowania trudne, które eskalują stopniowo, dlatego w tym przypadku bardzo ważne są działania proaktywne i czujność nauczycieli, aby nie dopuścić do powstania zachowania trudnego.

2.1 Co zrobić, gdy Piotr nie chce wrócić z zajęć indywidualnych do grupy?
• Komunikat terapeuty: „Piotr, koniec zajęć, zaprowadzę Cię do dzieci”.
- Chłopiec stawia opór, odmawia powrotu.
• Terapeuta ponawia próbę zakończenia procedury sukcesem proponując układ (wzmocnienie odroczone w czasie).
- Ponowna odmowa ze strony Piotra.
• Stosujemy procedurę liczenia do 10.
- Brak pożądanego zachowania chłopca.
• TIME OUT bez wykluczenia – siedzenie na wyznaczonej poduszce (w sytuacji wzmożonych reakcji fizycznych Piotra (krzyk, płacz, ucieczka z poduszki, salę opuszcza grupa).
- Piotr uspokaja się, jest cicho, nie wyrywa się.
• Przeprowadzenie rozmowy (uzyskanie odpowiedzi od Piotra dlaczego siedział na poduszce, zakończenie procedury przeprosinami chłopca).

2.2 Co w sytuacji, kiedy Piotr jest obrażony i nie chce jeść?
• Komunikujemy mu: „Piotr teraz jest obiad (możemy dodatkowo wskazać na plan dnia), zapraszam do stołu”.
- Brak jakiejkolwiek reakcji Piotra lub odpowiada: „nie”.
• Komunikujemy mu:
„Piotr, teraz jest obiad, nastawiam timer na 20 minut. Jeżeli nie zjesz do momentu usłyszenia dźwięku – zabieram obiad. (obiad pakujemy i przekazujemy mamie).
- Brak pożądanej reakcji chłopca.
• Co 1-2 minuty informujemy chłopca: „Piotr zostało Ci 18/16/14 ...5/4/3... minut na zjedzenie obiadu”.
- Piotr zaczyna jeść pod presją mijającego czasu (ostatnie 2 minuty)
• Dajemy dodatkowe minuty (timer) na zjedzenie obiadu, ale tylko w momencie nieuwagi Piotra (Piotr nie może wiedzieć, że został mu podarowany czas).
Bardzo ważne jest, aby dążyć do zakończenia działań sukcesem, ale na naszych zasadach.
• W przypadku nie podjęcia przez Piotra próby spożycia posiłku, w chwili usłyszenia dźwięku timera – ZABIERAMY OBIAD!
- Piotr przejawia zachowania trudne (krzyczy, rzuca przedmiotami itp.) utrudniające funkcjonowanie grupy (dzieci jeszcze jedzą).
• Komunikujemy: (np. będziesz krzyczał/rzucał krzesłem/bił/kopał, pójdziesz do „pokoju wyciszeń” na poduszkę rybę) uruchamiając jednocześnie procedurę liczenia do 10.
- Brak pożądanego zachowania chłopca (pojawiło się zagrożenie - agresja fizyczna z zachowaniami niszczycielskimi).
• Komunikujemy: „Jeżeli jeszcze raz np. rzucisz krzesłem, kopniesz w szafkę ... - idziesz do „pokoju wyciszeń na rybę”.
Brak pożądanego zachowania chłopca.
• TIME OUT z wykluczeniem.
- Piotr uspokaja się, jest cicho, nie wyrywa się.
• Przeprowadzamy rozmowę (uzyskanie odpowiedzi od Piotra dlaczego siedział na poduszce, zakończenie procedury przeprosinami chłopca).

2.3 Co zrobić, gdy Piotr buntuje się podczas spaceru?
Działania proaktywne – ustalenie wzmocnienia przed wyjściem na spacer.
• Przypominamy o wzmocnieniu przed i podczas spaceru: „Piotr, jeżeli będziesz ładnie szedł/Piotr, ładnie idziesz – po powrocie będzie zabawa / tajemnicza niespodzianka, jeżeli nie – nie będziesz uczestniczył w zabawie”.
- Piotr przejawia zachowania trudne, które eskalują do rangi użycia przez n-li siły fizycznej (ciągnięcie go na siłę, bo stawia opór, krzyczy, wyrywa się).
• N-l komunikuje: „Piotr, wracasz do przedszkola, tam porozmawiamy”.
- Chłopiec wraca spokojnie, bo taki jest jego cel (powrót do przedszkola).
• Przeprowadzamy rozmowę nt panujących zasad w przedszkolu (Jeżeli dziecko nie uczestniczy w wybranej przez siebie aktywności zawartej w planie dnia, wówczas nie uczestniczy w kolejnej, która z założenia będzie o wiele bardziej atrakcyjna). Zakończenie procedury przeprosinami chłopca.

2.4 Co robić, gdy Piotr nie chce uczestniczyć w zajęciach grupowych? (okłada się, tupie nogami, nie słucha n-li).
• Jeżeli wiemy, co jest powodem niepożądanego zachowania Piotra i temat nie wymaga uzyskania dodatkowych wyjaśnień od chłopca (co się zadziało?), wówczas kierujemy do chłopca komunikat: „Piotr, teraz są zajęcia grupowe, dołącz do dzieci”
- Piotr podtrzymuje postawę oporną.
• Stosujemy procedurę jw. dot. liczenia do 10, następnie stosujemy TIME OUT z wykluczeniem (poduszka – ryba), czekamy aż uspokoi się i egzekwujemy przeprosiny.
UWAGA!
W grupie przedszkolnej została wprowadzona zasada: Jeżeli dziecko nie chce uczestniczyć w danej aktywności zawartej w planie dnia – nie korzysta z następnej (tutaj kadra staje na uszach, aby Piotrowi i innym nie przyszło do głowy stanowcze i ponowne zaprotestowanie udziału w jakichkolwiek aktywnościach, tzn. aktywność uatrakcyjniamy do najwyższych możliwości).