Innowacja pedagogiczna "Uczę się dla siebie, nie dla innych"

INNOWACJA PEDAGOGICZNA
metodyczna

Aneta Grendus

Uczę się dla siebie, nie dla ocen

Nazwa szkoły: Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej w Stubnie
Autor: Aneta Grendus
Temat: Uczę się dla siebie, nie dla ocen
Przedmiot: język niemiecki
Rodzaj innowacji: metodyczna
Data wprowadzenia: 01.09.2021
Data zakończenia: 31.05.2022

Zakres innowacji:

Adresatami innowacji są uczniowie klasy VII. Czas realizacji innowacji obejmuje rok szkolny 2021/22 z możliwością jej kontynuowania w następnym roku szkolnym.
Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach zajęć obowiązkowych z języka niemieckiego.

Motywacja wprowadzenia innowacji:
Innowacja „Uczę się dla siebie, nie dla ocen” jest moją odpowiedzią na poprawę jakości uczenia się a także wyjściem naprzeciw wymogom edukacyjnym zawartym w aktualnej podstawie programowej dla drugiego etapu edukacyjnego.
Na podstawie wieloletnich obserwacji w pracy w szkole podstawowej zauważyłam, że uczniom najbardziej brakuje poczucia bezpieczeństwa w ocenianiu, uczą się oni tylko po to, by zdobyć kolejny stopień w dzienniku, zaliczyć kolejną partię materiału. Nie potrafią wzbudzić u siebie motywacji do nauki tylko dla siebie i odciąć się od zdobywania tradycyjnych ocen. Dlatego też główną przyczyną opracowania innowacji z mojego przedmiotu była potrzeba zmiany podejścia uczniów do oceniania i tym samym zapewnienia im komfortu uczenia się.

Opis innowacji:

I. Wstęp

Profesor John Hattie z Auckland University wraz ze swoim zespołem przez kilkanaście lat analizował badania naukowe z zakresu edukacji, jakie pojawiały się w tym czasie na świecie. Porównywał efekty różnych strategii i działań podejmowanych przez nauczycieli i określał ich wpływ na osiągnięcia uczniów. Doszedł do wniosku, że najważniejsze w tym procesie są samoocena, informacja zwrotna, relacje uczeń-nauczyciel, nauczanie w oparciu o rozwiązywanie problemów oraz strategie nauczania. Tymczasem większość uczniów nie myśli o własnym rozwoju, zdobywaniu wiedzy, planowaniu swojego procesu uczenia się, lecz koncentruje się tylko na zdobyciu oceny jako nagrody lub kary za określone zachowanie. Potwierdził to zwłaszcza czas nauki zdalnej w ostatnich dwóch latach szkolnych. Założeniem innowacji zgodnie z wymaganiami podstawy programowej jest rozwijanie u uczniów ciekawości poznawczej oraz samodzielności w zdobywaniu wiedzy, tak potrzebnej w obecnej szybko zmieniającej się rzeczywistości. Łatwiej rozwijać takie cechy u uczniów, którym bardziej niż na ocenach zależy na zdobywaniu wiedzy. Chciałabym, żeby uczniowie potrafili określić swoje mocne i słabe strony, wykorzystywać swoje możliwości, wykorzystywać technologię do własnego rozwoju i, co najważniejsze, nie bali się popełniać błędów oraz taktowali je jako nieodłączny element procesu uczenia się.

II. Założenia ogólne

Innowacja skierowana jest do uczniów klasy VII szkoły podstawowej.
Główne założenia pracy na innowacyjnych zajęciach:
- ograniczenie oceniania sumarycznego na rzecz informacji zwrotnej, która pozwala uczniom dostrzec swoje mocne strony oraz obszary, które wymagają poprawy;
- określenie wspólnie z uczniami kryteriów oceny poszczególnych działań, takich jak prezentacja, projekt, wypowiedź pisemna i ocenianie ich według tych wytycznych;
- systematyczne stosowanie samooceny podejmowanych działań oraz procesu uczenia się, uczniowie po każdej lekcji będą wypełniać swój „dzienniczek”, tworzyć portfolio;
- uczniowie samodzielnie lub z pomocą kolegów będą poprawiać błędy w swoich pracach pisemnych (kartkówki, sprawdziany). Poprawne odpowiedzi zaznaczane będą przez nauczyciela kolorowym długopisem, w niezaznaczonych odpowiedziach uczniowie samodzielnie będą szukać błędów oraz poprawnych rozwiązań, uczniowie będą dokonywać samooceny swoich prac;
- osiągnięcia i postępy poszczególnych uczniów traktowane będą indywidualnie, uczniowie nie będą się porównywać, tylko mierzyć swój postęp w odniesieniu do własnych celów;
- sumaryczne oceny śródroczne i końcoworoczne wystawiane będą na podstawie postępów poczynionych przez poszczególnych uczniów a nie tylko ocen cząstkowych.

III. Cele innowacji

Cel główny:
Niniejsza innowacja ma na celu zwiększenie skuteczności uczenia się poprzez stworzenie warunków edukacyjnych rozwijających u uczniów takich kompetencji jak: umiejętność samodzielnego uczenia się, określanie celów, określanie kryteriów sukcesu, dokonywanie ewaluacji własnych działań, umiejętność krytycznego myślenia, umiejętność korygowania własnych błędów i poszukiwania rozwiązań.
Cele szczegółowe:
- rozwijanie motywacji wewnętrznej uczniów
- wzmacnianie umiejętności oceny własnej pracy i własnego rozwoju
- nabywanie umiejętności samodzielnego wyznaczania celów i kryteriów sukcesu
- nauka radzenia sobie z informacją zwrotną, porażkami, nauka wyciągania wniosków z własnych dokonań
- wytrwałe realizowanie celów mimo niepowodzeń
- kształtowanie umiejętności określania priorytetów
- samodzielne korygowanie własnych błędów
- samodzielne poszukiwanie rozwiązań
- nacisk na to, by o sukcesie ucznia świadczył jest rozwój, nie ocena

IV. Metody i formy

Metody i formy pracy:
- praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach
- metody aktywizujące, projekty, prezentacje, lapbooki
- regularne stosowanie samooceny – uczniowie wypełniają „dzienniczki”, w których określają swoje cele, stopień ich realizacji, oceniają skuteczność zastosowanych sposobów uczenia się, nazywają swoje mocne i słabe strony w trakcie opanowywania nowego materiału. W dzienniczkach uczniowie przechowują większość sowich prac z własnymi notatkami (odnośniki, emotikonki, opisy błędów, poprawne wersje)

Ocenianie:
- ograniczenie oceniania sumarycznego na rzecz informacji zwrotnej
- nauczyciel będzie stosował ocenianie przez docenianie i będzie zachęcał uczniów do autorefleksji – „Powiedz, czego się nauczyłeś”, „Jesteś z siebie zadowolony/dumny?”, „Jaką wstawiłbyś sobie ocenę?”
- błędy uznawane są za element procesu uczenia się, uczniowie sami będą starać się je poprawiać
- niektóre kartkówki z mniejszych partii materiału nie będą tradycyjnie oceniane wpisem do dziennika. Będą okazją do zorientowania się dla ucznia i nauczyciela, które treści są już przyswojone, a nad którymi trzeba jeszcze popracować
- za prace klasowe uczeń otrzyma ocenę sumaryczną do dziennika. Jeśli jednak wynik, który uzyska, nie spełni jego oczekiwań, może zrezygnować z wpisu oceny, a w zamian opracuje lapbooka z danej partii materiału, a następnie podejdzie do sprawdzianu jeszcze raz. Druga ocena będzie ostateczna
- na pracach klasowych nauczyciel kolorem zaznacza dobre rozwiązania. Pozostałe niezaznaczone są informacją zwrotną dla ucznia o błędzie i zachętą do poszukiwania jego przyczyn. Na pracy są policzone przez nauczyciela punkty. Uczeń zna maksymalną ilość punktów za każde zadanie
- uczeń dokonuje samooceny własnych odpowiedzi ustnych, kartkówek, sprawdzianów. Swoje wnioski zapisuje w dzienniczku

V. Przewidywane osiągnięcia (korzyści wdrożenia innowacji)

- ocena przestaje być głównym celem uczniów
- uczniowie rozumieją, że uczą się dla siebie
- wzrost motywacji wewnętrznej do nauki
- uczniowie potrafią określić swoje mocne i słabe strony
- uczniowie nie boją się popełniać błędów, przez co odważniej podejmują nowe wyzwania
- rozwój umiejętności krytycznego i twórczego myślenia
- rozwój kompetencji uczenia się

VI. Tematyka zajęć

Treści nauczania zawarte w tej innowacji oparte są o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Innowacja wkomponowuje się w realizację zadań zawartych w szkolnym zestawie programów nauczania i Statucie Szkoły.

VII. Ewaluacja

Celem ewaluacji jest zbadanie jakości realizacji innowacji. Wyniki uzyskane z ewaluacji wykorzystane zostaną do doskonalenia pracy szkoły. W celu uzyskania informacji zwrotnej nauczyciel przeprowadzi:
- ankietę końcową wśród uczniów dotyczącą oceny innowacji
- rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami.
Szczegółowa analiza wyników ankiety, przeprowadzonych rozmów oraz wyników klasyfikacji pozwoli ocenić stopień realizacji zamierzonych celów. Działania te pomogą wyciągnąć wnioski, zaplanować pracę i ewentualnie zmodyfikować metody pracy. Podjęta zostanie także decyzja o ewentualnej kontynuacji innowacji w tej klasie w kolejnym roku szkolnym.
Wszystkie wyniki i uwagi zostaną opracowane w sprawozdaniu oraz udostępnione dyrektorowi szkoły.

Bibliografia:

1) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) – art. 1 pkt 18, art.
44 ust. 2 pkt 3, art. 55 ust. 1 pkt 4, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 86 ust. 1;
2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej;
3) Sterna Danuta „Uczę (się) w szkole”, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014;
4) Szulc Anna “Nowa Szkoła – zmianę edukacji warto zacząć przy tablicy”, Wydawnictwo Natuli, Szczecin 2019.

Opracowała: Zatwierdził: