Spotkania adaptacyjne dla dzieci 3-letnich w przedszkolu

Wstęp
Adaptacja ma doniosłe znaczenie dla człowieka, ponieważ jest procesem, z którego korzystamy przez całe życie. Z tego względu wszelkie zaburzenia w jego przebiegu, zwłaszcza u małych dzieci, muszą być traktowane z wielką uwagą i troską. Dziecko adaptujące się do przedszkola ma do opanowania wiele złożonych zadań. Proces adaptacji do nowego środowiska, jakim jest przedszkole, stanowi niezwykle ważny i przełomowy moment, zarówno dla dziecka, jak i całej rodziny. Wiąże się on ze zmianą dotychczasowego trybu życia – miejsca, planu dnia, osób współtowarzyszących w codziennych sytuacjach. Przygotowanie dziecka do rozstania z rodzicami i pozostania w przedszkolu stanowi zatem trudne zadanie dla nauczycieli i rodziców, wymagające przede wszystkim przemyślanych poczynań oraz korelacji oddziaływań na płaszczyźnie przedszkole – rodzic, rodzice – przedszkole.
Przedszkole jako placówka wspierająca w trudnym procesie wychowawczo – dydaktycznym ma za zadanie udzielać wsparcia, służąc radą i pomocą tak, aby proces adaptacji mógł przebiec płynnie w atmosferze spokoju i w poczuciu bezpieczeństwa.
Dziecko musi dość szybko nauczyć się zaspokajać swoje potrzeby i dążenia w sposób społecznie akceptowany, przyswoić normy i zasady współżycia z innymi. Proces adaptacji nie musi być wcale bolesnym i dokuczliwym przeżyciem. Może nieść zmiany korzystne w rozwoju dziecka.
Duży wpływ na adaptację dziecka do grupy przedszkolnej mają rodzice. Jeżeli w pełni akceptują oni wybrane przez siebie przedszkole, wychowawców pracujących w grupie, ich metody pracy, tym samym zwiększają swojemu dziecku szanse w procesie adaptacji.
Mając na uwadze dobro dziecka rozpoczynającego edukację przedszkolną postanowiłam podjąć działania w tym zakresie, opracowując ”Spotkania adaptacyjne dla dzieci 3 – letnich w Przedszkolu.”
Głównym celem programu adaptacyjnego jest ułatwienie nowo przyjętym do placówki dzieciom startu przedszkolnego poprzez wspomaganie i ukierunkowywanie ich rozwoju w aspekcie społecznym zgodnie z ich możliwościami rozwojowymi.
W szczególności celem programu adaptacyjnego jest:
• Ułatwienie startu przedszkolnego dzieciom i ich rodzicom
• Obniżenie lęku dzieci przed rozstaniem z rodzicami
• Skrócenie czasu przystosowania do przedszkola
• Wspomaganie dziecka w procesie przystosowania do życia w warunkach zinstytucjonalizowanych poprzez umożliwienie mu poznawania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa, wyrabianie orientacji czasowej w rozkładzie dnia przedszkola, przyswajanie stopniowo wiedzy o przeznaczeniu i sposobie korzystania z różnych pomieszczeń, kształtowanie poczucia przynależności do grupy przedszkolnej
• Ukazanie rodzicom potrzeb emocjonalnych ich pociechy
• Przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie przystosowania
• Integracja ze środowiskiem przedszkolnym

Realizacji tak postawionych celów służą następujące zadania:
• Wytworzenie pogodnej, miłej atmosfery, poczucia akceptacji i bezpieczeństwa
• Stworzenie możliwości nawiązywania bliskich i serdecznych kontaktów z rówieśnikami, nauczycielami grupy oraz rodzicami innych dzieci
• Kierowanie rozwojem dziecka trzyletniego w celu budowania pozytywnego obrazu własnej osoby w oparciu o zaspokojoną potrzebę bezpieczeństwa
• Pokazanie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami, właściwego reagowania na emocje innych, kontrolowanie własnych zachowań w stosunku do personelu oraz innych dzieci i ich rodziców
• Wyrabianie więzi emocjonalnej ze środowiskiem przedszkolnym

Żeby proces adaptacji przebiegał sprawnie i trwał jak najkrócej, musi istnieć ścisła współpraca między rodzicami a nauczycielami. Współpraca ta powinna być przemyślana, zorganizowana, oparta na ustalonych zasadach i mająca na celu osiągnięcie określonych efektów. Na tej podstawie został opracowany program adaptacyjny przedszkola, oparty na wiedzy o rozwoju dzieci, oczekiwaniach i wzajemnych oddziaływaniach przedszkola, rodziców i nauczycieli, w celu stworzenia dzieciom lepszego startu przedszkolnego.

Realizatorzy programu adaptacyjnego : Dyrektor , nauczyciele grupy dzieci 3- letnich rozpoczynających edukację przedszkolną, rodzice i dzieci nowo przyjęte
Termin realizacji programu:
Korzyści dla dzieci, rodziców i nauczycieli wynikające z wprowadzenia programu:
Dzieci i rodzice mają możliwość zapoznania się z nowym otoczeniem, jakim jest przedszkole. Dzieci i rodzice oraz nauczyciele grup młodszych mają możliwość wzajemnego poznania się, nawiązania serdecznego kontaktu. Dzieci i rodzice mają możliwość zapoznania się z organizacją pracy przedszkola, formami i metodami pracy. Mogą uczestniczyć w organizowanych zabawach i różnego rodzaju ćwiczeniach służącej łatwej adaptacji, integrowaniu się dzieci i dorosłych. Rodzice uzyskują fachową pomoc w przezwyciężaniu trudnego okresu, jakim jest adaptacja ich dziecka do przedszkola. Dyrektor i nauczycielki mają możliwość rozpoznania potrzeb i oczekiwań rodziców i dzieci.
SCENARIUSZE SPOTKAŃ ADAPTACYJNYCH
Z DZIEĆMI I RODZICAMI

CELEM SPOTKAŃ JEST:
• zapoznanie dzieci z nowym otoczeniem, nauczycielkami, pomocą nauczyciela, woźną oddziałową i rówieśnikami
• przełamanie obaw dzieci przed przyjściem do przedszkola i rozstaniem z rodzicami
• zachęcanie do przychodzenia do przedszkola w oczekiwaniu ciekawych zabaw, zajęć, nowych znajomości
• nawiązanie kontaktu z dziećmi i ich rodzicami, integracja rodzin,
• niwelowanie lęku u dzieci związanego z nowym otoczeniem,
• oswojenie dzieci z wychowawcami i personelem przedszkola,
• wprowadzenie miłej i przyjaznej atmosfery, pełnej radości i zaufania,
• poznawanie dzieci w zabawie dowolnej oraz inicjowanej przez nauczyciela,
• poznawanie rodziców w działaniu i zabawie z własnym dzieckiem,
• pokazanie elementów pracy opiekuńczo-wychowawczej i dydaktycznej,
• poznawanie oczekiwań dzieci i rodziców wobec placówki,
• przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia w procesie adaptacji

Metody i formy pracy wykorzystywane podczas spotkań adaptacyjnych:
• słowne (pogadanka)
• oglądowe (obserwacja)
• praktycznego działania (zadania do wykonania)
• ekspresji ruchowej

Spotkanie pierwsze: Poznajemy przedszkole z Misiem pacynką

Cele zajęć:
• Kształtowanie umiejętności społecznych
• Kształtowanie poczucia bezpieczeństwa w grupie
• Wdrażanie do współdziałania
• Kształtowanie potrzeby przestrzegania zasad obowiązujących podczas zabaw
• Zapoznanie z otoczeniem placówki
Środki dydaktyczne:
Zabawki zgromadzone w kącikach tematycznych

Przebieg spotkania:
1. Zaproszenie dzieci i rodziców do Sali Kubusiów. Przedstawienie przez dyrektor przedszkola pracujących w grupie nauczycielek, pomoc nauczyciela oraz woźną oddziałową.
2. Wspólne oglądanie szatni, sali i łazienki. Swobodna wymiana zdań
Usadzenie rodziców i dzieci na dywanie w siadzie skrzyżnym w kole.
3. Nauczycielka przedstawia wszystkim siebie oraz swojego przyjaciela Misia Pacynkę, który przybył specjalnie do przedszkola, aby poznać „ nowych przedszkolaków”. Następnie wraz z Misiem prosi kolejno dzieci o podanie swojego imienia. Z pomocą pacynki wita się z każdym dzieckiem siedzącym w kole na dywanie.
4. Zabawy w kącikach tematycznych, dowolnie wybranymi zabawkami w sali według zainteresowań – ok.10 minut.
5. Nauczycielki wraz z Misiem pacynką zapraszają wszystkie dzieci do wspólnej wycieczki. W trakcie śpiewu nauczycielki, dzieci wraz z rodzicami ustawiają się, tworząc pociąg. Podczas zabawy można wykorzystać piosenkę „Jedzie pociąg z daleka”.
6. Podziękowanie za wspólną zabawę – obdarowywanie dzieci balonikami.
7. Określenie terminu następnego spotkania.
8. Pożegnanie.

Spotkanie drugie: Tu bawię się wesoło!

Cele zajęć:
• Tworzenie miłej, przyjaznej atmosfery

Przebieg zajęć:
1. Powitanie. Każde dziecko dostaje identyfikator, na którym jest jego imię.
2. Zabawa z piłką. Rodzice, dzieci i nauczycielka siedzą w kole. Zabawę rozpoczyna nauczycielka, trzyma w ręku piłkę, wypowiada swoje imię, a następnie turla piłkę do osoby siedzącej obok niej, prosząc, aby ona też powiedziała, jak ma na imię. Piłka krąży w kole , aż wróci do nauczycielki.
3. Zabawa „ Balonik”. Nauczycielka tłumaczy ,na czym zabawa polega. Rodzice pomagają w recytowaniu wierszyka.
Baloniku nasz malutki,
Rośnij duży, okrąglutki.
Balon rośnie, że aż strach
Przebrał miarę , no i baaach!
4. Dreszczyk. Masaż wykonywany przez rodziców. Dziecko leży na brzuchu, głowa ułożona na rękach, rodzic siedzi obok. Nauczycielka mówi wiersz, demonstrując czynności, które rodzice wykonują na ciele dziecka.
Tędy płynie rzeczka( ruch falisty od głowy do bioder)
Idzie pani na szpileczkach( stukanie palcami wskazującymi wzdłuż kręgosłupa)
Tu przebiegły konie( lekkie uderzanie pięściami wzdłuż kręgosłupa).
Tędy przeszły słonie ( klepanie dłońmi ułożonymi w kształcie łódeczki),
A tu idzie szczypaweczka ( leciutkie szczypanie od krzyża do głowy).
Zaświeciły dwa słoneczka ( dłonie otwarte, palce złączone, masaż spiralny).
Spadł drobniutki deszczyk ( lekkie pukanie wszystkimi palcami).
Czy przeszedł cię dreszczyk ( lekkie szczypanie szyi)?
5. Zabawa ruchowa „Słonko świeci, deszczyk pada”. Nauczycielka gra na tamburynie. Na hasło „ słonko świeci” dzieci chodzą , biegają , podskakują. Na hasło „ deszczyk pada” biegną pod parasole utworzone z ramion rodziców. Bardzo istotny jest powrót dziecka w ramiona rodzica, dający poczucie bezpieczeństwa.
6. Pożegnanie. Podanie ręki.

Spotkanie trzecie : Wesołe rączki
Cele zajęć:
• Pobudzanie inwencji dziecka
• Zachęcanie do swobodnej ekspresji i wypowiedzi
• Próby samodzielnego malowania
• Budzenie wiary we własne siły
Środki dydaktyczne:
Piłki, tekturowe koła, kolorowe kredki ołówkowe, zabawki zgromadzone w sali
Przebieg spotkania:
1. Nauczycielki witają przybyłe dzieci i zapraszają do sali.
2. Zabawa z misiem pacynką, miś wita dzieci – utrwalenie imion
3. Zabawa integracyjna. Powiedz proszę swoje imię, nawiązanie bliższego kontaktu zarówno z dziećmi, jak z ich rodzicami.
4. Dzieci otrzymują kolorowe piłki, którymi bawią się swobodnie w sali. Nauczycielki prezentują kolorowe piłki, prosząc dzieci, aby spróbowały opisać ich wygląd ( kolor) zachęcając w ten sposób do swobodnej wypowiedzi.
5. Po zabawie maluchy zostają zaproszone do stolików, gdzie każdy z nich otrzymuje krążek ( piłeczkę) .
6. Nauczycielki zachęcają dzieci do malowania piłek pędzlami lub farbami.
7. Po zakończeniu aktywności następuje prezentacja wykonanych prac zgromadzonych w sali rodzicom.
8. Na zakończenie spotkania dzieci otrzymują swoje prace do domu i żegnają się z wychowawcami.

Ankieta oceniająca spotkania adaptacyjne

DRODZY RODZICE!
Uprzejmie proszę o dokonanie oceny spotkań adaptacyjnych dla dzieci nowo przybyłych do przedszkola. Wiedza uzyskana dzięki tej ankiecie pomoże nauczycielom z naszego przedszkola wzbogacić i usprawnić spotkania adaptacyjne w następnych latach.

ANKIETA
1. Czy każdego dnia dziecko wyrażało ochotę, by pójść do przedszkola?
(proszę zakreślić wybraną odpowiedź)
a) Tak, b) Nie
2.Czy braliście Państwo udział w spotkaniach adaptacyjnych
( proszę zakreślić wybraną odpowiedź)
a) Tak, we wszystkich
b) Tak, okazjonalnie
c) Nie, nie uczestniczyliśmy ( proszę podać przyczynę):
........................................
3.Co podobało się dziecku najbardziej? ( proszę napisać)
........................................
4.Co podobało się Państwu najbardziej? ( proszę napisać)
........................................
5. Czy po każdym spotkaniu adaptacyjnym dziecko wyrażało chęć na następne
spotkanie? ( zakreśl wybraną odpowiedź)
a) Tak, b) Nie
7. Jak Państwo oceniacie spotkania adaptacyjne? ( proszę zakreślić wybraną odpowiedź)
a) dobre i potrzebne
b) pomocne dla mnie i mojego dziecka
c) dobrze prowadzone
d) słabe i niepotrzebne
e) niczego nie dają.

8. Co zdaniem Państwa należałoby zmienić lub z czego zrezygnować?
........................................
SERDECZNIE DZIĘKUJĘ

PORADNIK DLA RODZICÓW
ADAPTACJA DZIECKA W PRZEDSZKOLU

Co może zrobić Rodzic, aby ułatwić dziecku przekroczenie progu przedszkolnego:

* Wytwarzać u dziecka pozytywne nastawienie do przedszkola. Nie straszyć dziecka przedszkolem.

* Stopniowo dostosowywać rytm dnia dziecka do tego, jaki panuje w przedszkolu (np. zbliżone pory posiłków, przesunięcie drzemki na godzinę odpowiadającą porze leżakowania)

* Kształtować u dziecka umiejętności porozumiewania się z innymi dziećmi i dorosłymi (poprzez zachętę do prowadzenia rozmów, dzielenie się przeżyciami)

* Włączyć dziecko w przygotowania do pójścia do przedszkola, kupując wspólnie przytulankę, która będzie mu towarzyszyć

* Przeprowadzić tzw. trening umiejętności społecznych, polegający na doświadczaniu przez dziecko przebywania z innymi dorosłymi i dziećmi a także rozstania z rodzicami

* Wdrażać dziecko do samoobsługi (samodzielne jedzenie łyżką, mycie rąk, załatwianie potrzeb fizjologicznych, zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby)

* Dostarczać dziecku materiały plastyczne, z którymi zetknie się w przedszkolu – np. kredki, farby, plastelina itp.

* Stopniowo oswajać dziecko z okolicą, budynkiem przedszkolnym, placem zabaw a także salą i personelem placówki.