Co w sercu, to na języku. Otwarcie i szczerze mówię o tym, co czuję i myślę.

CEL OGÓLNY:

doświadczanie budowania bezpiecznych i wartościowych relacji z rówieśnikami wspierających otwartą i szczerą komunikację, aktywne słuchanie, udzielanie informacji zwrotnej oraz twórcze rozwiązywanie problemów

CELE SZCZEGÓŁOWE:

- wyjaśniam, na czym polega wygadanie się
- interpretuję wartość udzielania wsparcia drugiej osobie opisaną w - tekście opowiadania o Katrusi
- dostrzegam znaczenie umiejętności aktywnego słuchania w trudnych sytuacjach, podczas wspierania oraz pomagania
- stosuję różne metody pomagające w pozytywnym rozwiązywaniu problemów oraz trudnych sytuacji
- odczytuję omawiane na zajęciach problemy oraz trudne kwestie w kontekście swoich doświadczeń
- współpracuję w zespole stosując ustalone zasady
- dzielę się swoimi doświadczeniami z innymi osobami
- mówię o własnych trudnościach, problemach, emocjach i sposobach radzenia sobie z nimi
- uświadamiam sobie odczuwane emocje i nazywam je
- wyrażam swoje myśli i uzasadniam je
- zadaję pytania i udzielam odpowiedzi
- udzielam konstruktywnej informacji zwrotnej

METODY PRACY:

- praca z tekstem
- scenki
- mapa mentalna
- karty pracy
- współpraca w zespole
- wymiana w parach
- ćwiczenia integracyjne

CZAS: 180 minut

FAZA WPROWADZAJĄCA:

Uczniowie i uczennice zapoznają się z tematem zajęć, celami do osiągnięcia oraz kryteriami sukcesu.

Osoba prowadząca zajęcia zachęca uczniów i uczennice do zgłaszania swoich potrzeb związanych z mającymi odbyć się zajęciami. Wszystkie propozycje zostają zapisane na tablicy.

W celu dobrego otworzenia zajęć i zbudowania przyjaznej atmosfery uczenia się w formie rundki osoby biorące udział w spotkaniu opowiadają o jednym problemie, który ostatnio rozwiązali.

"CHCĘ CI POWIEDZIEĆ, ŻE MÓJ PROBLEM TO..."
A JEGO ROZWIĄZANIEM BYŁO..."

Następnie osoby uczące się przypominają sobie ustalony na poprzednich zajęciach w małych zespołach "Kontrakt współpracy" oraz zasady otwartej i szczerej komunikacji obowiązujące podczas zajęć. Plakat z zasadami wisi w widocznym miejscu.

Po ustaleniu kontraktu ma miejsce integracja zespołu. Osoba prowadząca proponuje zadanie znajdujące się na karcie pracy "Serce emocji". Zadanie polega na uświadomieniu sobie i nazwaniu odczuwanych w danym momencie przez siebie emocji i zaznaczeniu ich na chmurze wyrazowej w kształcie serca. Jeśli nie ma nazwy takiego uczucia, można je dopisać. Warto, aby osoby biorące udział w ćwiczeniu poddały także refleksji, co czuły Katrusia i jej siostra. Uczniowie mogą to zrobić od razu na forum zespołu klasowego, lub zapisać pomysły na kartce. Można również zaproponować uczestnikom zajęć wymianę w parach. Ćwiczenie wspiera otwartą i szczerą komunikację.

FAZA REALIZACJI:

Zapoznanie się z krótkim fragmentem bajki "Katrusia. Opowieść o dziewczynce, której moc płynęła prosto z serca". Fragment odczytuje wzorcowo nauczyciel, nauczycielka lub czyta go wybrany uczeń, uczennica. Pomoc: zadanie rozwojowe "Praca z tekstem słowa-klucze".

Po lekturze następuje wymiana doświadczeń czytelniczych. Osoby uczące się odpowiadają na wybrane "Pytania rozwojowe". Ich zadaniem jest zbudować krótką ustną lub pisemną wypowiedź na temat wysłuchanego fragmentu bajki. Ważne, aby określili swoje emocje po wysłuchaniu tekstu.

Osoba prowadząca zajęcia zaprasza uczestników i uczestniczki spotkania do przygotowania krótkich scenek. Ich zadaniem jest pomoc Katrusi w rozwiązaniu jej problemu. Uczniowie pracują w parach. Instrukcja: porozmawiaj z dziewczynką, zadając jej pytania z listy. Udzielając odpowiedzi odwołaj się do poznanej historii o dziewczynce, której moc płynęła z serca. Pamiętaj o zasadach dobrej komunikacji, umiejętności aktywnego słuchania oraz udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej. Pomoc: karta pracy "Pytania o problem".

Po kilku minutach przeznaczonych na przygotowanie następuje prezentacja scenek na forum zespołu. Każda para otrzymuje informacje zwrotne od pozostałych osób oglądających scenkę. Po ich uważnym wysłuchaniu uczniowie i uczennice wcielający się w postać Katrusi opowiadają, jak czuli się w jej roli oraz czy udało im się rozwiązać problem. Poruszone tutaj zostają również takie kwestie jak: na ile udzielona Katrusi pomoc była skuteczna, czy bohaterka czuła się wysłuchana, czy mogła szczerze i otwarcie mówić o sobie i doświadczanej trudnej sytuacji.

Podsumowaniem scenek jest wspólne stworzenie kolorowej notatki - plakatu w formie mapy mentalnej. Uczniowie i uczennice umieszczają w centralnym miejscu hasło: AKTYWNE SŁUCHANIE. Następnie zapisują wszystko, to co pomaga w aktywnym słuchaniu drugiej osoby. Plakat zostaje zawieszony w widocznym miejscu w klasie.

Ostatnią aktywnością w tej części spotkania jest praca w parach z kartą pracy "Trzy życzenia". Instrukcja: zapisz trzy życzenia, które mogłaby spełnić szafirowa kula. Pamiętaj, żeby poprosić z głębi serca, tylko o to, czego najbardziej potrzebujesz. Z drugiej strony karty pracy opisz, o co poprosiła szafirową kulę Katrusia.

Następnie osoba prowadząca zajęcia prosi o zastanowienie się nad znaczeniem tekstu i odwołanie się do własnego doświadczenia oraz wskazanie konkretnych przykładów.

Uczniowie i uczennice wypisują na karcie pracy "Dwadzieścia pomysłów na rozwiązanie problemu", z którym ostatnio się mierzą. Najpierw jednak opisują problem, z którego potrzebują się wygadać. Listę uzupełniają dopiero po przegadaniu problemu z bliską osobą z zespołu, w którym na co dzień pracują. Dzięki temu ćwiczeniu rozwijają umiejętność aktywnego słuchania oraz udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej.

FAZA PODSUMOWUJĄCA:

Nauczyciel, nauczycielka zaprasza osoby uczące się, aby narysowały to, co czują, kiedy doświadczają wsparcia, mogą wygadać się, ktoś pomaga im w trudnej sytuacji. Instrukcja: przedstaw swoje reakcje emocjonalne w formie widzialnego obrazu. Przyjrzyj się swej twórczości i spróbuj zrozumieć wypełniające cię emocje. Możesz wybrać dowolną technikę malarską. Pamiętaj, że jeden obraz znaczy więcej niż tysiąc słów.

Osoba prowadząca proponuje uczniom i uczennicom krótkie podsumowanie zajęć w formie pytań i odpowiedzi. Wszyscy siedzą w kole twarzami do siebie. Pierwsze pytanie losuje nauczyciel, nauczycielka. Następnie przekazuje je osobie po swojej prawej stronie. Uczeń, uczennica odpowiada na to pytanie. Losuje kolejne i przekazuje kolejnej osobie po swojej prawej stronie. W ten sposób wszystkie osoby w kole losują pytanie i udzielają odpowiedzi. Pytania dotyczą problematyki poruszanej na zajęciach.

Uczniowie i uczennice dokonują podsumowania. W tym celu mogą skorzystać z karty pracy "Walizka, szuflada, kosz". Instrukcja do zadania brzmi: dokonaj krótkiego podsumowania swojego spotkania z Katrusią. Pamiętaj o zasadach udzielania pozytywnej informacji zwrotnej.

Ostatnim elementem zajęć jest ich ocena. Uczniowie na karteczkach samoprzylepnych odpowiadają na trzy pytania. Następnie umieszczają swoje odpowiedzi w wyznaczonym miejscu: powstaje "Gadająca ściana".

Co najbardziej podobało mi się na zajęciach?
Co sprawiło mi najwięcej trudności podczas zajęć?
Co chcę jeszcze powtórzyć, sprawdzić, dowiedzieć więcej?

POLECANA LITERATURA:

Adams M., Myślenie pytaniami, Warszawa 2012.
Arends R.I., Uczymy się nauczać, Warszawa 1998.
Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2010.
Bugajski M., Język w komunikowaniu, Warszawa 2006.
De Bono E., Naucz się myśleć kreatywnie, Warszawa 1998.
De Bono E., Jak stosować myślenie lateralne: rozwiązywanie problemów metodą pozalogiczną, Warszawa 1999.
Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu, Poznań 2000.
Harmin M., Duch klasy. Jak motywować uczniów do nauki?, Warszawa 2005.
Locke E.A., Jak uczyć się efektywnie? Metody i motywacja, Poznań 2004.
Petty G., Nowoczesne nauczanie, Gdańsk 2011.
Rose C., Nicholl M. J., Ucz się szybciej, na miarę XXI wieku, Warszawa 2003.

REFLEKSJE I UWAGI:
........................................
........................................
........................................
........................................

Na podstawie:
M. Pruś, Opowieść o dziewczynce, której moc płynęła prosto z serca, Gorlice 2022, ISBN 9788396513809, dostęp online: https://www.book.edu.pl/p/do-pobrania.html