Ojczyzna w sercu Juliusza Słowackiego. Wiersz "W pamiętniku Zofii Bobrówny". Scenariusz lekcji w kl. 5

Scenariusz do lekcji języka polskiego w klasie 5
2 godziny lekcyjne po 45 minut

Temat: Ojczyzna w sercu Juliusza Słowackiego. Wiersz „W pamiętniku Zofii Bobrówny”.

Program: „Nowe słowa na start” Autor: Marlena Derlukiewicz
do nauczania języka polskiego z uwzględnieniem zmian programowych z roku 2019 r.

Materiały dydaktyczne:

Skrócony życiorys Juliusza Słowackiego na podstawie informacji Wikipedia CC BY SA
i geneza utworu Podręcznik do Języka Polskiego dla klasy piątej szkoły podstawowej Nowe Słowa na start! Anna Klimowicz Marlena Derlukiewicz Nowa Era

Tekst kultury
https://wolnelektury.pl/katalog/audiobooki/autor/juliusz-slowackiwolnelektury.pl Juliusz Słowacki W pamiętniku Zofii Bobrówny czyta Agnieszka Podsiadło, reż.Sebastian Butny CC BY SA
E-book można pobrać ze strony: Juliusz Słowacki, W pamiętniku Zofii Bobrówny :: Wolne Lektury

Tekst opracowany na podstawie: Antoni Mazanowski, Wypisy polskie na VII klasę gimnazjalną, nakł. Antoni Mazanowski, Kraków 1914 Domena Publiczna

CD z nagraniem „W pamiętniku Zofii Bobrówny” w wykonaniu Marka Grachuty albo You Tube Marek Grechuta „W pamiętniku Zofii Bobrówny” Marek Grechuta "Niechaj mnie Zośka o wiersze nie prosi" - YouTube

Szkolna mapa Europy
Ćwiczenia oparte na źródłach Nowa Era i Podręcznik do Języka Polskiego dla klasy piątej szkoły podstawowej Nowe Słowa na start! Anna Klimowicz Marlena Derlukiewicz Nowa Era

Kręgi tematyczne
Wiedza o Polsce. Twórcy i ich dzieła

Wymagania szczegółowe wynikające z realizacji tematu:

- uczeń potrafi przeczytać tekst literacki
- uczeń rozumie utwór literacki
- uczeń potrafi określić temat wiersza
- uczeń potrafi wykorzystywać w objaśnianiu utworów literackich kontekst biograficzny
- uczeń potrafi wyszukać adresata wiersza
- uczeń potrafi wskazać i scharakteryzować podmiot liryczny w wierszu
- uczeń potrafi opisać nastrój utworu
- uczeń potrafi nazwać emocje podmiotu lirycznego
- uczeń potrafi wskazać w wierszu epitety, uosobienia (personifikację), porównania
- uczeń potrafi wypowiadać się na temat swoich wrażeń i uczuć
- uczeń potrafi porównywać swoje wrażenia z wrażeniami i odczuciami podmiotu lirycznego
- uczeń potrafi sporządzić pisemną notatkę z uwzględnieniem struktur gramatycznych i ortografii wg. wskazówek nauczyciela
- uczeń potrafi pracować indywidualnie, w parach i w zespole
- uczeń potrafi zarecytować wiersz zwracając uwagę na intonację

Przebieg lekcji

1. Zapisanie tematu
2. Przedstawienie życiorysu pisarza i genezy powstania utworu przez nauczyciela
3. Zapisanie w zeszycie krótkiej notatki przez uczniów (praca parami)
4. Prześledzenie na mapie drogi emigracyjnej poety (przedstawia nauczyciel). Dobrowolni uczniowie powtarzają czynności nauczyciela.
5. Przedstawienie tekstu wiersza w wykonaniu Agnieszki Podsiadlik
6. Głośne czytanie wiersza przez chętnych uczniów połączone z recytacją
7. Określenie tematyki każdej z trzech zwrotek (praca w grupach)
8. Analiza treści i formy wiersza (informacje: Twój niezbędnik, Podręcznik s. 341, 342, 343.
Nauczyciel objaśnia uczniom po kolei środki artystycznego przekazu: adresat, podmiot liryczny, nastrój utworu, epitet, porównanie, uosobienie, zdrobnienie, zgrubienie)

- odszukanie adresata (Zofia Bobrówna)
Kim była dziewczynka dla poety?

-osoba mówiąca w wierszu - podmiot liryczny (autor Juliusz Słowacki)
Gdzie przebywa?
Czym się zajmuje?
Jak się czuje w miejscu pobytu?

- określenie nastroju poprzez nazwanie uczuć podmiotu lirycznego (praca parami)

- spośród podanych wyrazów otocz kółkiem te, które wyrażają uczucia podmiotu lirycznego zawarte w wierszu (praca w grupie)

radość smutek nostalgia (tęsknota za krajem) szczęście nadzieja zadowolenie tęsknota gorycz żal z powodu nieszczęśliwego losu

wskaż w wierszu wersy, gdzie podmiot liryczny uczucia ujawnia

- przedstawienie krajobrazu dzieciństwa poety
Za pomocą jakich środków?

Wyszukiwanie epitetów, personifikacji, porównań (praca parami)

Wypisz środki artystycznego wyrazu wyszukane w wierszu

epitet, porównanie, uosobienie, zdrobnienie, zgrubienie

9. Rekapitulacja
Nauczyciel zadaje pytania, uczniowie formułują odpowiedzi.

10. Na zakończenie zajęć wysłuchanie płyty Marka Grechuty

Zadanie domowe

Odpowiedz w zeszycie całymi zdaniami na pytania

1. Kto jest autorem wiersza ,,W pamiętniku Zofii Bobrówny"?
2. Gdzie powstał wiersz?
3. Jaka jest geneza powstania (okoliczności powstania) wiersza? Czego brakuje jego twórcy?
4. Komu dedykowany jest wiersz?
5. Kto jest podmiotem lirycznym w wierszu?
6. Co odczuwa podmiot liryczny? Nazwij uczucia? Czego mu brakuje?
7. W jakim nastroju napisany jest wiersz?
8. Jakimi środkami artystycznego przekazu posłużył się autor wiersza?
9. Jakie obrazy przedstawia poeta w wiersz?

Wybierz właściwe odpowiedzi z rozsypanki wyrazowej używając poprawnej formy gramatycznej

Juliusz Słowacki uosobienie (personifikacja) tęsknota za ojczyzną Zosia autor zdrobnienia Paryż emigracja epitet w nastroju melancholijnym nostalgia żal z powodu nieszczęśliwego losu Krzemieniec polskie krajobrazy smutek ojczyzna gorycz