Uczniowie przybywający z Ukrainy w polskiej szkole

WSTĘP

Już od kilku lat obserwujemy napływ uchodźców z: Ukrainy, Rosji i Białorusi, którzy przybywają do Polski zwykle w celach zarobkowych. Niektórzy z nich myślą o stałym zamieszkaniu w naszym kraju. W dużej mierze są to osoby mające pochodzenie polskie a ich dzieci w jakimś stopniu posługują się językiem polskim (mając do dyspozycji dodatkowe lekcje polskiego w przeciągu 2 lat), porzerzają jego znajomość, wiążąc z Polską swoją przyszłość. Na określonym etapie edukacji, uczniowie realizują podstawę programową taką jak uczniowie polscy, przygotowują się i przystępują do egzaminów zgodnie z wymogami współczesnego systemu edukacji.

Sytuacja jednak uległa diametralnej zmianie w 2022r.
Wraz z rozpoczęciem nowego roku kalendarzowego, zwiększył się napływ uchodżców, którzy od 24 lutego dostali miano uchodźców wojennych z terenów objętych wojną. Ich dzieci w dużej mierze zostały wchłonięte przez polski system edukacji. Szkoły, żlobki i przedszkola, wszędzie tam gdzie była taka możliwość i odpowiednio przeszkolona kadra pedagogiczna, organizowały tzw. klasy adaptacyjno-integracyjne, przejściowe, w których dzieci oswajają się z nową rzeczywistością. Przy pomocy psychologów i pedagogów mogą walczyć z traumą wojny, przesiedlenia, własnych przeżyć. Uczą się też od podstaw nowego języka, poznają nowe wymogó edukacyjne, nowy system. Takie rozwiązanie wydaje się najbardziej korzystne dla przybyszów, tym bardziej, że wielu z nich nie ma planów na przyszłość, swój pobyt w danym miejscu traktuje chwilowo i nie jest w stanie przewidzieć jak potoczą się dalsze ich losy oraz gdzie zamieszkają za chwilę.
Dużo szczęścia mają także ci uczniowie, którzy mogą zdalnie kontynłować naukę ze swojej macierzystej szkoły w Ukrainie. Tutaj z pomocą przychodzą polskie gminy, użyczając sprzęt elektroniczny i dostęp do Internetu. Jeśli jest tylko taka możliwość, wielu spośród uchodźców, ją właśnie wybiera, bowiem może liczyć na lepsze oceny w drugim semestrze i na zakończenie roku szkolnego. Nie bez znaczenia ten wybór jest dla piętnastolatków i uczniów starszych. Oni z ocenami ze swojej macierzystej szkoły, mogą starać się o przyjęcie, w nowym roku szkolnym, do wybranych przez siebie, placówki edukacyjnej w Polsce.
Istnieją jednak przypadki, gdy dzieci przybyłe z Ukrainy w 2022r, trafiają bezpośrednio do klas już istniejących. Zostają rzucone na tzw głęboką wodę. Nie znają języka, środowisko jest im całkowicie obce, otoczenie nie zawsze przyjazne a i oni nie zawsze gotowi na zmiany.
W takim przypadku, największym problemem jest komunikacja. Dzieci na początku nie chcą posługiwać się innym językiem niż ukraiński, mimo, że wielu uczniów zna i rosyjski i np. angielski. Osoby chcące przekazać informację zmuszone są do dużej elastyczności. Dobrze jest jeśli szkoła zatrudnia osoby dwu- trójjęzyczne (polski, rosyjski, ukraiński). Wtedy korzysta się z ich pracy jako tłumaczy.
Nie jest to jednak możliwe na każdych zajęciach dlatego wielu nauczycieli i uczniów korzysta z translatorów w smartfonach, laptopach i komputerach (na ten czas osoby prowadzące zajęcia zawieszają zakaz korzystania z telefonów na terenie szkoły, jeśli taki przepis istnieje). Dużą pomocą są też inni uczniowie, którzy nawiązali już kontakt z nowymi kolegami/koleżankami. W klasach starszych komunikacja przebiega za pomocą języka angielskiego, który po raz kolejny okazuje się językiem uniwersalnym.

ZAKOŃCZENIE

Po kilku miesiącach obserwacji, można dojść do wniosku, że stopień zaangażowania uczniów ukraińskich w polskiej szkole, zależy przede wszystkim od planów ich rodziców i opiekunów co do przyszłości rodziny, wyboru miejsca egzystencji na najbliższy czas. Wielu z nich Polskę traktuje jako kraj przejściowy w dalszej drodze, wielu myśli o jak najszybszym powrocie do ojczyzny. Widać to w wypowiedziach starszych uczniów, którzy mimo rozpoczętej edukacji w Polsce, tu chcą się kształcić i zdobyć zawód ale mieszkać chcą w Ukrainie.