Program zajęć rozwijających umiejętności i zainteresowania w ramach Koła Młodych Odkrywców

Zajęcia rozwijające umiejętności i zainteresowania oraz kształtujące kompetencje przyrodnicze w oparciu o metodę eksperymentu

Zajęcia mają na celu kształcenie kompetencji w zakresie nauk przyrodniczych przy wykorzystaniu pomocy szkolnych oraz domowych zasobów w bezpieczny sposób. Zaangażowanie uczniów w dociekanie przyczyn i skutków otaczającego świata oraz kształtowanie właściwych postaw i umiejętności np. szybkiego i skutecznego uczenia się jako kompetencji, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, wymienionych jako kompetencje kluczowe z katalogu wskazanego w zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie.

Cele zajęć ujęte w kategoriach efektów uczenia się:

a) z uwzględnieniem wiedzy:
• zna definicję i rozumie pojęcie eksperymentu,
• zna techniki eksperymentu,
• rozumie różnicę pomiędzy doświadczeniem a eksperymentem,
• zna etapy pracy metodą eksperymentu,
• zna zasady obowiązujące w pracowni chemicznej.

b) z uwzględnieniem umiejętności:
• umie przeprowadzić proste eksperymenty chemiczne,
• wykorzystuje nabytą wiedzę przyrodniczą w życiu codziennym,
• wykorzystuje nabytą wiedzę w zakresie eksperymentu,
• wykorzystuje wyobraźnię do rozwiązywania zadań o charakterze eksperymentalnym,
• potrafi dobrać odpowiednie metody i narzędzia do eksperymentów biologicznych i chemicznych,
• potrafi trudne zjawiska przyrodnicze tłumaczyć w prosty sposób,
• potrafi odpowiednio zorganizować sobie przestrzeń oraz dostosować warunki pracy do efektywnego przeprowadzenia eksperymentu.

c) z uwzględnieniem kompetencji społecznych:
• tworzy i rozwija wzorce właściwego wykorzystania metody eksperymentu,
• rozwija kompetencje zdobyte podczas zajęć z zakresu metody eksperymentu wykorzystując odpowiednie narzędzia do rozwiązania problemów w życiu codziennym i w szkole,
• prezentuje na co dzień cechy postawy badawczej,

Kryteria, które muszą zostać spełnione do osiągnięcia wymaganych efektów kształcenia:

Forma warsztatowa wykorzystująca założenia Cyklu Kolba przyczyni się do lepszego zrozumienia zdobywanej wiedzy poprzez praktyczne zastosowanie nowych umiejętności oraz analityczne przejście przez proces oceny skutków podejmowanych działań w praktyce skutkujące autorefleksją na temat istoty przekazywanej wiedzy w życiu codziennym oraz dalszym etapie edukacji.

Sama forma zajęć przyczyni się również do osiągnięcia zakładanych efektów nie tylko ze względu na omawianie teoretyczne tematów ale również ćwiczenia praktyczne przedstawiające praktyczne wykorzystanie nabywanych umiejętności głównie w sposób aktywizujący uczniów.

Program zawiera zajęcia, które poszerzą wiedzę uczestników w zakresie teorii szybkiego i skutecznego uczenia się z uwzględnieniem niezbędnych narzędzi, metod oraz technik pracy. W programie została również zawarta część praktyczna polegająca na warsztatowym wykonywaniu zadań z każdego omawianego zagadnienia. Zajęcia mogą być wspomagane również wykorzystaniem stosownych programów komputerowych. W ramach zajęć uczniowie będą stawiali czoła różnym zagadnieniom jako obserwator, wykonawca i oceniający, co skłaniać będzie ich do samodzielnego wyciągania wniosków i stawiania rekomendacji na przyszłość (zgodnie z cyklem Kolba: doświadczenie, refleksja, analiza, przełożenie - zastosowanie w praktyce).

Przykładowa tematyka zajęć:
1. Przekazanie uczniom podstawowych wiadomości dotyczących organizacji pracy w laboratorium chemicznym zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi.
2. Wykształcenie umiejętności postępowania z substancjami i preparatami niebezpiecznymi w szkolnym laboratorium.
3. Podstawy toksykologii wybranych związków chemicznych. Niebezpieczne mieszaniny w laboratorium chemicznym.
4. Zapoznanie uczniów z podstawowymi metodami utylizacji preparatów i substancji niebezpiecznych. Wdrożenie do bezpiecznego korzystania z podstawowych technik pracy laboratoryjnej. Zapoznanie z podstawami zasad udzielania pierwszej pomocy.
5. Rodzaje mieszanin i sposoby ich rozdzielania. Samodzielne wykonanie przez uczniów eksperymentów.
6. Zapoznanie z rolą eksperymentów chemicznych. Kształcenie umiejętności samodzielnego projektowania eksperymentów chemicznych (stawianie hipotez i ich weryfikacja). Sympatyczny atrament. Uczniowie zapoznają się z pojęciem atramentu sympatycznego, kryminologii oraz scyntygrafii.
7. Sympatyczny atrament: Samodzielne wykonanie przez uczniów eksperymentu polegającego na zapisywaniu wiadomości substancją bezbarwną w momencie pisania lub tracącą barwę po krótkim czasie. Następnie wywołanie, przez podgrzewanie oraz użycie odpowiedniego środka chemicznego.
8. Zbieranie gazów (reakcje otrzymywania gazów i ich identyfikacja oraz metody ich zbierania). Przeprowadzenie eksperymentu oraz analiza wyników. Wyrabianie umiejętności formułowania właściwych wniosków na podstawie obserwacji z przebiegu doświadczenia.
9. Kwasowość – zasadowość. Uczniowie nauczą się identyfikować wybrane substancje z życia codziennego na podstawie odczynu roztworu. Dowiedzą się czym jest odczyn roztworu oraz wskaźniki pH.
10. Kwasowość – zasadowość. Samodzielne wykonanie eksperymentu polegającego na określeniu pH różnych roztworów z życia codziennego przy pomocy wywaru z czerwonej kapusty, soku z buraków oraz herbaty z hibiskusa.
11. Wykrywanie witaminy C i zmierzenie jej zawartości w różnych produktach. Nauczyciel przedstawia temat i cel zajęć. Omówienie ćwiczenia – określenie hipotezy oraz problemu badawczego. Przygotowanie stanowisk pracy. Dobór odczynników oraz szkła laboratoryjnego.
12. Przeprowadzenie eksperymentu oraz analiza wyników. Wyrabianie umiejętności formułowania właściwych wniosków na podstawie obserwacji z przebiegu doświadczenia.