Innowacja pedagogiczna "Ortofrajda, czyli malowana i pisana ortografia"

Autor: mgr Katarzyna Pawlak
Rodzaj innowacji: literacko- plastyczna
Innowacja będzie realizowana w klasie III c – rok szkolny 2021/2022
Czas trwania innowacji: 01.12.2021r. – 27.05.2022r.

IDEA INNOWACJI:
Innowacja „Ortofrajda, czyli malowana i pisana ortografia” ma na celu uatrakcyjnić naukę ortografii, poprzez różne formy aktywności, tj.: zabawę, gry, kodowanie, ćwiczenia twórcze: literackie, plastyczne. Ma za zadanie pokazać uczniom, że nauka reguł ortograficznych może być łatwa i przyjemna, a poznaną w różnorodny sposób wiedzę, można wykorzystać zarówno w szkole, jak i w życiu codziennym. Innowacja z pewnością przyczyni się do rozwijania i poszerzania umiejętności niezbędnych w II etapie kształcenia oraz przygotuje uczniów do różnego rodzaju dyktand i konkursów ortograficznych. Innowacja wprowadzi uczniów w świat poprawności ortograficznej, nauczy samodzielności i samokontroli.

WSTĘP:
We współczesnym świecie liczy się wykształcenie, stąd też od najmłodszych lat należy stawiać na wysoki poziom umiejętności posługiwania się językiem polskim zarówno w mowie- jak i piśmie. Jednym z podstawowych zadań każdej szkoły i szczególną rolą nauczyciela, jest nauczanie poprawnego mówienia oraz pisania. Natomiast integralną częścią procesu poprawnego pisania, jest opanowanie ortografii. Umiejętność tę kształtuje się już od pierwszych lat edukacji, co wiąże się z wytrwałą, systematyczną i planową pracą z uczniami klas I-III. Ortografia sprawia niektórym dzieciom kłopot, co wiążę się ze skomplikowanymi zasadami pisowni naszego języka ojczystego oraz komputeryzacją. Komputer koryguje błędy, zanika czujność ortograficzna, a uczniowie coraz rzadziej sięgają po książkę, która pozwoliłaby w pewien sposób wzrokowo przyswoić odpowiednie zasady pisowni. Dlatego też, aby nauka ortografii stała się przyjemna, a tym samym skuteczna, należy zastosować odpowiednie techniki: postawić na zabawę, rymowanie, kodowanie, skojarzenia, własną kreatywność i twórczość dziecka w formie literacko- plastycznej. Prawidłowe opanowanie ortografii to zaangażowanie dwóch stron. Wymaga wiele trudu i pracy zarówno ze strony ucznia- jak i prowadzącego zajęcia. Należy pamiętać o tym, iż skuteczna nauka ortografii, zależy od wielu czynników, takich jak: koncentracja uwagi, koordynacja wzrokowo- ruchowa, pamięć, tempo i technika czytania, zdolność logicznego myślenia, znajomość zasad ortograficznych i gramatycznych, dobra organizacja i atmosfera w trakcie pracy. Trzeba zatem kształtować wszystkie te umiejętności w toku pierwszych lat nauki szkolnej. Często widzimy u uczniów kłopoty z poprawnym zapisem wyrazów, zdań, a proponowane „podręcznikowe” zadania są dla nich monotonne i nudne. Ortografia wydaje im się bardzo trudna. Rozwiązaniem staje się zaproponowana przeze mnie innowacja; „Ortofrajda, czyli malowana i pisana ortografia”. To znalezienie innego, ciekawego, a zarazem efektywnego rozwiązania, na wesoło i dla najmłodszych.

CELE INNOWACJI:
• Cele ogólne:

- rozwijanie umiejętności i zainteresowań ortograficznych,
- wzbogacanie zasobu słownictwa,
- doskonalenie umiejętności stosowania zasad ortografii w praktyce,
- utrwalanie i poszerzenie wiedzy zdobywanej na lekcjach,
- rozwijanie umiejętności poprawnego i świadomego posługiwania się językiem pisanym.

• Cele szczegółowe:

- rozbudzenie zainteresowań ortografią,
- poszerzanie wiedzy zdobytej podczas lekcji;
- rozwijanie spostrzegawczości ortograficznej oraz analizowania trudności ortograficznych,
- doskonalenie umiejętności poprawnej pisowni poprzez naukę, zabawę oraz korzystanie z różnych źródeł informacji (np. słowniki ortograficzne, multimedialne gry dydaktyczne),
- stosowanie poznanych zasad w pracach pisemnych,
- rozwijanie analizy wzrokowo - słuchowej wyrazów,
- ćwiczenie percepcji wzrokowej i koncentracji uwagi,
- rozwijanie różnych form aktywności uczniów,
- wdrażanie do samokontroli i samooceny,
- kształtowanie umiejętności pracy zespołowej,
- łączenie nauki z zabawą,
- przygotowanie uczniów do szkolnego konkursu ortograficznego.

FORMY, METODY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
• Formy:
- indywidualna,
- w parach,
- zespołowa.

• Metody:
- samodzielnych doświadczeń,
- obserwacja,
- pokaz,
- wykład,
- burza mózgów.

• Środki dydaktyczne:

- słowniczki ortograficzne,
- tablice ortograficzne,
- gry dydaktyczne (w tym multimedialne),
- loteryjki obrazkowo - wyrazowe,
- wierszyki,
- rymowanki,
- krzyżówki, zagadki,
- plątaninki, ortogramy,
- ortograficzne puzzle,
- rebusy, quizy,
- ćwiczenia ortograficzne (karty pracy z tekstem, ćwiczeniami),
- materiały i przybory plastyczne.

TEMATYKA ZAJĘĆ INNOWACYJNYCH:

1. Zajęcia organizacyjne: Poznanie zasad korzystania ze słowniczków ortograficznych. Tworzenie własnych ortograficznych, ilustrowanych albumów.
2. Zasady pisowni wyrazów z "ó" wymiennym, niewymiennym, z końcówkami -ów, - ówka, - ówna.
3. Zasady pisowni wyrazów z "u" w zakończeniach: - un, - unka, - ulec,
- unek, - uję, - ujesz; w zakończeniach wyrazów zdrabniających lub spieszczających.
4. Malowane wierszyki ortograficzne. Utrwalanie i sprawdzanie pisowni wyrazów z "ó" i "u".
5. Zasady pisowni wyrazów z "rz" niewymiennym, wymiennym, po spółgłoskach i w zakończeniach rzeczowników.
6. Pisownia wyrazów ze spółgłoskami miękkimi zmiękczonymi przez "i" oraz kreską nad literą.
7. Analiza wzrokowo - słuchowa wyrazów - przenoszenie wyrazów.
8. Pisownia wyrazów z "ż" wymiennym, niewymiennym, po spółgłoskach.
9. Pisanie własnej bajki z wykorzystaniem wyrazów z trudnością ortograficzną. Utrwalenie poznanych zasad ortograficznych.
10. Pisownia wyrazów z " ch" wymiennym, na końcu wyrazów i po literze s.
11. Pisownia wyrazów z "h" wymiennym, w "hałaśliwych" wyrazach i w wyrazach, które należy zapamiętać.
12. Pisownia wyrazów z "ą" i "ę" w rzeczownikach liczby pojedynczej, przed l, ł w zakończeniach form osobowych czasowników, gdy wzajemnie się wymieniają.
13. Pisownia "-om", "-on", " -em ", "-en" przed niektórymi spółgłoskami i w wyrazach zapożyczonych.
14. Pisownia wyrazów z utratą dźwięczności na końcu i w środku wyrazów.
15. Pisownia wyrazów wielką literą. Wielka litera w pisowni imion, nazwisk, nazw ulic, nazw geograficznych, w korespondencji, na początku zdania, w tytułach utworów literackich.
16. Pisownia partykuły „nie” z poznanymi częściami mowy.
17. Znaki interpunkcyjne.
18. Wybór „Klasowego Mistrza Ortografii”.
19. Przygotowania do szkolnego konkursu ortograficznego. Ćwiczenia, dyktanda.

PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA:
Uczeń:
• Radzi sobie z pisownią wyrazów zawierających trudności ortograficzne.
• Uzasadnia pisownię danych wyrazów.
• Pamięta pisownię wyjątków.
• Zna reguły dotyczące pisowni wyrazów z trudnością ortograficzną.
• Wykazuje spostrzegawczość i czujność ortograficzną.
• Sprawnie i samodzielnie korzysta ze słownika ortograficznego.
• Umie ułożyć samodzielnie wiersz, bajkę z wykorzystaniem wyrazów z trudnością ortograficzną.
• Potrafi zaprezentować formę literacką (tekst, wiersz), przy wykorzystaniu środków plastycznych.
• Korzysta z zasobów Internetu (np. dyktand online), w celu samokontroli poprawności ortograficznej.

ZAKRES INNOWACJI:
W innowacji literacko- plastycznej „Ortofrajda, czyli malowana i pisana ortografia” wezmą udział uczniowie klasy III c (dzieci 9-letnie). Materiał będzie realizowany systematycznie, raz w tygodniu, w trakcie zajęć edukacyjnych (1 godzina lekcyjna) w okresie od 01.12.2021 r. do 27.05.2022 r. W trakcie zajęć uczniowie będą realizować powyższą tematykę innowacji w formie aktywnej, poprzez szereg zabaw, gier, krzyżówek czy łamigłówek (ortograficzne kodowanie). Autor innowacji będzie stosował ciekawe pomoce dydaktyczne, a także angażował uczniów do własnej literacko- plastycznej twórczości wymagającej od nich znajomości zasad ortograficznych.

EFEKTY INNOWACJI:
Badanie efektów prowadzonej innowacji będzie się odbywać na bieżąco, w trakcie roku szkolnego, z uwzględnieniem zajęć z edukacji polonistycznej i zajęć z innowacji.
Ocena pracy uczniów będzie dokonywana w trakcie:
- aktywności dzieci i ich zaangażowania podczas zajęć (obserwacja),
- pisania dyktand (pisanie z pamięci, ze słuchu), własnych tekstów literackich (bajek, wierszy),
- prowadzenia dokumentacji;
- pracy indywidualnej i zespołowej.
Formą sprawdzenia stopnia utrwalenia wiedzy z ortografii, będzie zorganizowanie konkursu klasowego „Klasowy mistrz ortografii”. Konkurs ten wyłoni reprezentantów klasy do udziału w szkolnym konkursie ortograficznym „Mistrz Ortografii Klas III”.

BIBLIOGRAFIA:
1. Adamska W., To lubię! Ćwiczenia ortograficzne dla uczniów klas 1-3, Kraków 2021.
2. Barańska M., Detektyw Ortografek. Ortograficzne ćwiczenia percepcji wzrokowej i koncentracji uwagi, Gdańsk 2012.
3. Gajewska Z., Ćwiczenia ortograficzne dla klas I-III szkoły podstawowej, Poznań 2012.
4. Kownacka D., Słowniczek ortograficzny. Klasy 1,2,3, Warszawa 2019.