Innowacja pedagogiczna "Szkoła z klimatem"

Liceum Ogólnokształcące im. Przemysława II

w Rogoźnie

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

Małgorzata Zygadło

„Szkoła z klimatem”

Nazwa szkoły: Liceum Ogólnokształcące im. Przemysława II w Rogoźnie

Autor: mgr inż. Małgorzata Zygadło - nauczyciel chemii i matematyki

Temat: "Szkoła z klimatem”

Przedmiot: zajęcia kształtujące kreatywność, chemia

Rodzaj innowacji: organizacyjno-metodyczna

Data wprowadzenia: kwiecień 2022 r.

Data zakończenia: 31 maja 2022 r.

Adresat: uczniowie klasy 1a, 2a, 2b, 3a4.

Założenia innowacji

Założenia ogólne

“Ach, cóż ja mogę zrobić?” – pyta 8 mld ludzi. Postawmy to pytanie, przed jak największą liczbą osób – nauczycieli, uczniów, rodziców. A potem wspólnie znajdźmy odpowiedź.

W obliczu wielkiego kryzysu klimatycznego naszym obowiązkiem jest szerzenie wiedzy o zmianach klimatu. Promowanie stosowania odnawialnych źródeł energii, przeciwdziałanie marnowaniu żywności czy zachęcanie do ograniczania zużycia plastiku realnie wpływa na oblicze planety, nasze życie i wspólną przyszłość.

Walka ze zmianami klimatycznymi to istotna sprawa jedynie dla 17% Polaków i 22% Europejczyków. Mimo, że większość mieszkańców Unii Europejskiej dostrzega, że zmiany klimatyczne są fatalne w skutkach, to niewielu z nich czuje odpowiedzialność za ich ograniczenie. Tymczasem samodzielne działania są w stanie zdziałać więcej niż nam się wydaje. Dlatego zdecydowałam się dołączyć do projektu „Razem dla klimatu” i uświadomić społeczności szkolnej, że klimat można polepszyć, tylko wystarczy zmienić nasze nawyki.

Czy zmiana klimatu dotyczy też Polski? Tak! Konsekwencje zmiany klimatu widzimy gołym okiem i odczuwamy na własnej skórze - deficyt wody w Skierniewicach, powodzie na południu kraju, rekordowa susza. Sami też doświadczamy tych zjawisk. Obserwuje się też tendencję spadku liczby dni mroźnych, zmienia się dynamika opadów i rodzaj nasłonecznienia. Częściej pojawiają się fale upałów i ekstremalne zjawiska pogodowe takie jak susze, huragany czy trąby powietrzne, które przynoszą często katastrofalne skutki dla rolnictwa czy też bezpieczeństwa i zdrowia ludzi i zwierząt.

Według prognoz na XXI wiek temperatury w Polsce wzrosną nawet powyżej 4,5°C. Wpłynie to na jakość życia w naszym kraju: pogorszenie stanu zdrowia społecznego, wzrost cen za produkty spożywcze, ograniczenie dostępu do źródeł wody pitnej.

Pod koniec lutego 2022r opublikowany został kolejny raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatycznych (IPCC). Jest to efekt prac 270 osób ze środowiska naukowego z całego świata. Dokument stanowi podsumowanie dla decydentów, zatytułowane „Zmiany klimatu 2022: Konsekwencje, adaptacja i zagrożenia”. Raport podkreśla trzy kwestie:

Zmiana klimatu stanowi zagrożenie dla dobrobytu człowieka i ekosystemów na Ziemi. Należy natychmiast przedsięwziąć globalne, skoordynowane działania na rzecz adaptacji i ograniczenia emisji.

Działania adaptacyjne nie będą skuteczne w przypadku wzrostu temperatury przekraczającego 1,5°C. Wcześniejsze badania nie były tak restrykcyjne a wynik obecnych wskazuje, że musimy się śpieszyć.

Bez dyskusji pozostaje fakt, że to człowiek spowodował globalne ocieplenie, które powoduje poważne szkody dla ludzi i środowiska.

Jeśli chodzi o Polskę prognozowane są niedostatki wody, wzrost śmiertelności z powodu upałów oraz straty w rolnictwie spowodowane suszami i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.

Raport ukazał się jeszcze przed wybuchem wojny w Ukrainie. Obecnie podkreśla się, że działania wojenne oraz pomocowe nie powinny odsunąć nas od działania na rzecz klimatu. Zwłaszcza, że wojna jest powiązana z klimatem. Jedna z autorek raportu - Svitlana Krakovska - ukraińska naukowczyni z IPCC powiedziała, że “zmiany klimatu i wojna w Ukrainie mają te same źródła - są to paliwa kopalne i nasza zależność od nich”. Warto też pamiętać, że działania na rzecz klimatu przyczyniają się do pokoju na świecie. Wojna bowiem pogarsza skutki katastrofy klimatycznej i to na szeroką skalę. Przykładem z obecnej wojny może być fakt, że Rosja i Ukraina były głównymi dostawcami zboża do Afryki. Na skutek obecnych wydarzeń spodziewany jest duży wzrost cen zboża, a co za tym idzie niestabilność żywnościowa dla wielu mieszkańców i mieszkanek tego kontynentu i innych krajów zależnych od dostaw zboża z Rosji i Ukrainy.

Innowacja pedagogiczna „Szkoła z klimatem” ma na celu przekazanie podstawowej wiedzy na temat globalnego ocieplenia, jego mechanizmów i konsekwencji dla świata istot żywych, człowieka oraz społeczeństwa. Obejmuje zagadnienia z zakresu:

przedmiotów ścisłych: wiedza o systemie klimatycznym, regułach nim rządzących i zachodzących w nim obecnie zmianach;

przedmiotów przyrodniczych: wiedza o zależnościach pomiędzy klimatem, a środowiskiem przyrodniczym;

przedmiotów humanistycznych: wiedza o klimacie i degradacji środowiska, jako katastrofę dóbr wspólnych ze wskazaniem na procesy zależne od społeczeństwa i ekonomii;

informacje na temat roli jednostki w zachodzących procesach i możliwościach działania wobec tego kryzysu.

Innowacja „SZKOŁA Z KLIMATEM” ma charakter interdyscyplinarny: proponowane narzędzia, służyć mają jako punkt zapalny do dyskusji w klasie; nadają się również jako źródło informacji do dyskusji międzyprzedmiotowej. Przedstawione pomysły na działania ukierunkowują na zaktywizowanie całej społeczności szkolnej i współdziałanie ze społecznością lokalną.

Jednym z bardzo ważnych priorytetów polityki oświatowej w szkole jest m.in. rozwijanie kreatywności i przedsiębiorczości uczniów poprzez stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań, które sprzyjają aktywnemu uczestnictwu w różnych dziedzinach życia.

Szkoła, tworząc i zapewniając warunki do tworzenia rozwoju takiej aktywności a w tym kreatywności uczniów inspiruje nauczycieli do podejmowania nowatorskich działań, stawiając za cel - rozwijanie zainteresowań uczniów.

Inspiracją do wprowadzenia przeze mnie innowacji pedagogicznej pt.: „Szkoła z klimatem”, było i jest widoczne duże zainteresowanie problemami współczesnego świata wśród naszych uczniów.

Uważam, iż wdrożenie innowacji umożliwiłoby podniesienie jakości kształcenia w Liceum Ogólnokształcącym im. Przemysława II w Rogoźnie, zdobycie przez uczniów wiedzy niezbędnej do funkcjonowania w zmieniającym się świecie a tym samym podniesienie świadomości proekologicznej.

2. Założenia organizacyjno – metodyczne

Naszą odpowiedzią jest zatem wspieranie budowy świadomych klimatycznie społeczności na poziomie lokalnym poprzez:

dzielenie się wiedzą na temat zmiany klimatu: jej przyczyn, skutków oraz możliwych rozwiązań,

rozwijanie kompetencji i umiejętności - moich i młodzieży - które pozwolą nam działać na szczeblu lokalnym, uświadamiając naszą społeczność na temat zmiany klimatu i tego, jak wpływa na naszą okolicę,

Innowacja będzie odbywać się cyklicznie w miesiącu maju jako tygodniowe zadania dla społeczności szkolnej. W ramach projektu na lekcjach chemii skupimy się na poznaniu zagrożeń klimatycznych i zaktywizowaniu młodzieży do działania w obszarach:

Recyklingu - zbiórka makulatury zakończona 7 maja połączona z akcją MSOK “Papier dasz drzewko masz”

Promocja diety ograniczającej spożycie mięsa,

Zachęcenie uczniów do ograniczenia korzystania z samochodów - konkurs na rowerową drogę do szkoły

Konkurs – “Daj drugie życie przedmiotom, których już nie używasz”.

Projekt jest realizowany we współpracy z ogólnopolskim projektem “Razem dla klimatu” Centrum Edukacji Obywatelskiej, który realizuję od września 2021r

II. Cele innowacji

Cel główny:

Celem głównym innowacji jest przygotowanie i przeprowadzenie szkolnej Akcji dla klimatu, czyli wydarzenia poświęconego zmianie klimatu i skierowanego do społeczności szkolnej, która ma na celu:

pomóc młodzieży rozumieć współczesny świat, stwarzając przestrzeń do poruszania aktualnych, trudnych tematów, łącząc naukę szkolną z bieżącymi wydarzeniami i odwołując się do aktualnej sytuacji społecznej, politycznej, gospodarczej, środowiskowej – zarówno lokalnej, jak i globalnej.

kształtować postawy, wartości i umiejętności niezbędne, by odnajdywać się w świecie i stawiać czoła jego wyzwaniom – zarówno w ramach społeczności szkolnej, jak i społeczności lokalnej – przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju.

ukazać współzależności międzyludzkie jak i globalne.

mówić o wyzwaniach globalnych i poszukiwać dla nich rozwiązań stwarzając okazję do kształtowania wielu umiejętności miękkich oraz kompetencji przyszłości.

Zadaniem grupy będzie przygotowanie i przeprowadzenie Akcji dla klimatu wśród społeczności naszej szkoły. Przygotowanie Akcji będzie poprzedzone analizą lokalnych aspektów zmiany klimatu i zdobyciem wiedzy o globalnej zmianie klimatu.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

Posiada podstawową wiedzę o fizycznych podstawach antropogenicznego globalnego ocieplenia, mechanizmach rządzących klimatem i jego zmianą, sprzężeniach zwrotnych w systemie klimatycznym i roli człowieka w tych procesach.

Posiada podstawową wiedzę o mechanizmach i sprzężeniach pomiędzy zmianą klimatu, a środowiskiem przyrodniczym, oraz o środowiskowym wymiarze współczesnego kryzysu.

Posiada podstawową wiedzę o społecznych i ekonomicznych uwarunkowaniach współczesnego kryzysu klimatycznego i środowiskowego.

Posiada podstawową wiedzę o psychologicznych, poznawczych i emocjonalnych uwarunkowaniach postaw i działań wobec zmiany klimatu

Rozróżnia na podstawowym poziomie wiedzę naukową i dezinformację.

Krytycznie ocenia źródła wiedzy i aktywnie poszukuje informacji.

Wnioskuje na podstawie zgromadzonych danych i analiz.

Rozumie emocje, postawy i działania ludzi związane ze zmianą klimatu, zarówno w skali mikro jak i skali makro, oraz analizować społeczne uwarunkowania kryzysu klimatycznego i ekologicznego.

Poszukuje możliwości działań jednostki i społeczeństwa wobec kryzysu klimatycznego

Cele programu “Globalna szkoła. Razem dla klimatu”:

przyczynienie się do budowania świadomych klimatycznie społeczności, czyli takich, które wiedzą, czym jest zmiana klimatu, dostrzegają jej skutki na poziomie lokalnym i globalnym i potrafią chronić klimat,

poznanie koncepcji edukacji globalnej i wartość wprowadzania jej elementów do swojego nauczania,

zwiększenie kompetencyjne w zakresie edukacji klimatycznej,

Zdobycie wiedzy na temat globalnych przyczyn i skutków zmiany klimatu i powiązanie ich z kontekstem lokalnym,

wzmocnienie krytycznego myślenie oraz postawy odpowiedzialności za świat i obywatelskości swoje oraz swoich uczniów i uczennic,

podjęcie refleksji nad relacją człowieka z otaczającym go światem i z innymi istotami,

realizacja razem z zespołem uczniowskim projektu młodzieżowego poprzez przeprowadzenie szkolnej Akcji dla klimatu,

integracja grupy młodzieży wzmacniająca jej sprawczość, decyzyjność i umiejętności organizacyjne,

III. Zakres innowacji

Adresatami innowacji są uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. Przemysława II w Rogoźnie.

Czas realizacji innowacji obejmuje okres od kwietnia 2022 r. do 31 maja 2022 r. Zajęcia innowacyjne odbywać się będą głównie na zajęciach kształtujących kreatywność, ale obejmować będą całą społeczność szkolną. Akcja przygotowana przez grupę projektową obejmie cykliczny ciąg konkursów szkolnych związanych z uświadomieniem uczniom jakie codzienne zachowania mogą pozytywnie wpłynąć na środowisko naturalne w którym żyjemy.

W przypadku pracy zdalnej nauczyciel i uczniowie znają sposoby, metody i narzędzia, które można wykorzystać, aby taką innowację przeprowadzić.

Dużą rolę w trakcie realizacji innowacji w tym przypadku będzie odgrywać zastosowanie dostępnych aplikacji. Na potrzeby przeprowadzenia akcji szkolnej stworzona zostanie strona na Facebooku na której na bieżąco będą umieszczane wpisy. Wiedza i umiejętności zdobyte na zajęciach pozwolą młodemu człowiekowi lepiej zrozumieć, jaki wpływ na środowisko ma ograniczenie spożycia mięsa, ograniczenie transportu samochodowego oraz nadanie przedmiotom codziennego użytku drugiego życia.

IV. Zadania i szanse dla szkoły

1. Zapewnienie warunków do prowadzenia zajęć z uwagi na formę wykorzystując:

Lokalizację i miejsce: sale lekcyjne, boisko szkolne, zajęcia w terenie.

Wykorzystanie możliwych przyborów do realizacji zadań.

Prowadzenie zajęć z wykorzystaniem technologii informacyjno – komputerowych (w tym media społecznościowe).

2. Tworzenie warunków do doskonalenia zajęć innowacyjnych z uwagą na podniesienie wiedzy i świadomości uczniów, zainteresowania i atrakcyjność zajęć.

3. Wyższa jakość pracy.

4. Poszerzenie oferty edukacyjnej.

5. Lepsza współpraca z rodzicami i środowiskiem.

6. Promocja szkoły.

Stworzenie grupy pokazowej (dla chętnych i mających predyspozycje) do reprezentowania szkoły w imprezach środowiskowych.

7. Przykłady dobrej praktyki.

V. Metody i formy innowacji

Podczas zajęć preferowane będą metody i formy pracy, które pozwolą uczniom:

zaangażować się w rozwiązywanie problemów,

rozwinąć własne pomysły, kreatywne myślenie,

komunikować się między sobą,

dyskutować i negocjować różne rozwiązania.

Metody pracy (praktyka i teoria)

Metoda projektowa jest to metoda interdyscyplinarna, która zakłada u uczących się znaczną samodzielność i odpowiedzialność. Projekty mogą być wykonywane grupowo lub indywidualnie. Uczniowie podczas pracy nad swoimi projektami powinny mieć zapewniony swobodny dostęp do różnych źródeł informacji oraz pomocy nauczyciela. Metoda projektu pomaga stworzyć zintegrowany zespół, w którym dzieci przez pracę w grupie- uczą się rozwiązywania problemów, aktywnego słuchania, skutecznego komunikowania się, a także zdobywają poczucie własnej wartości. Metoda projektu wdraża dzieci do planowania oraz organizowania swojej pracy, a także do dokonywania samooceny. Podczas projektu praca odbywa się w indywidualnie ustalonym czasie i tempie. Metoda taka umożliwia doświadczenie solidarności oraz radości ze wspólnego wysiłku, a także poczucie identyfikacji z zadaniem, które pozwala przezwyciężyć konflikty między jednostkami.

WebQuest to nowoczesna metoda pracy dydaktycznej, która wykorzystuje możliwości technologii informacyjnej. Zasadniczym celem edukacyjnym WebQuest'u jest nauczenie poszukiwania informacji (w różnych źródłach, najczęściej w Internecie) oraz ich selekcjonowania, opracowywania, oceniania ich przydatności. Metoda ta aktywizuje ucznia, zmusza do samodzielnej pracy.

Formy pracy

praca indywidualna

praca grupowa

praca zespołowa

VI. Przewidywane efekty realizacji Innowacji pedagogicznej

Dla nauczyciela:

podnosi jakość własnego warsztatu pracy

poszukuje metod wspierających uczniów w rozwoju uzdolnień oraz tych uczniów, którzy rozwijają się wolniej

stymuluje rozwój aktywności uczniów poprzez stosowanie różnorodnych form i metod pracy prowadzących do nabycia nawyków sprzyjających zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych

Dla ucznia:

rozwój osobisty, w tym kształcenie takich umiejętności jak: planowanie, samodyscyplina, prezentacja wyników swojej pracy, autoewaluacja i refleksja nad skutkami swoich działań oraz działań innych,

rozwój osoby jako części grupy czy też społeczności szkolnej lub lokalnej,

rozwój zainteresowań, a poprzez to rozwój poznawczy i emocjonalny,

rozumienie złożoności, konfliktów, wyzwań współczesnego świata,

uczenie się ze zrozumieniem,

zdobywanie narzędzi do rozumienia świata,

budowanie postaw obywatelskich, postaw zaangażowania,

uczenie się krytycznego myślenia i innowacyjności,

szukanie odpowiedzi na trudne pytania o problemach współczesnego świata,

osadzenie w aktualnych wydarzeniach,

nauka życia w zrównoważony sposób,

powiązanie swojego życia z innymi istotami na ziemi,

poczucie sprawczości.

VI. Ewaluacja Innowacji pedagogicznej

W celu uzyskania informacji zwrotnej, nauczyciel przeprowadzi i dokona:

Ocenę przydatności realizowanej Innowacji pedagogicznej skierowanej do ucznia w formie ankiety na wejście i na wyjście (na FORMSIE).

analizę aktywności uczniów podczas zajęć

rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami

Obserwacja zainteresowania Edukacją proekologiczną

Kreatywności uczniów w postaci wymiernych efektów włączenia się w szkolną akcję na rzecz klimatu

Badanie dokumentów – lista obecności uczestników, analiza kart monitoringu i ocena ucznia za zaangażowanie, postawę, frekwencję podczas tych form zajęć.

Szczegółowa analiza wyników ankiety, przeprowadzonych rozmów oraz wyników klasyfikacji i wniosków nauczyciela, pozwoli ocenić stopień realizacji zamierzonych celów. Działania te pomogą wyciągnąć wnioski, zaplanować pracę i ewentualnie zmodyfikować metody pracy na przyszły rok szkolny. Wszystkie wyniki i uwagi zostaną opracowane w sprawozdaniu oraz udostępnione dyrektorowi szkoły.

Opracowanie: Małgorzata Zygadło