Innowacja "Zdalnie, ale normalnie"

„Zdalnie ale normalnie!”

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

Autor i realizator: Anna Chorabik-Wcisło

Temat innowacji: Innowacyjny program wsparcia młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych w czasie nauki zdalnej oraz po jej zakończeniu.

Nazwa szkoły: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Niesłyszących im. Janusza Korczaka w Krakowie
Autor i realizator: Anna Chorabik-Wcisło
Temat: Zdalnie ale normalnie!
Przedmiot: zajęcia opiekuńczo-wychowawcze
Rodzaj innowacji: metodyczna
Czas realizacji: 15 marzec – 30 maj 2021

Zakres innowacji:
Adresatami innowacji jest młodzież policealna należąca do grupy XII w internacie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niesłyszących.
Czas realizacji innowacji obejmuje zajęcia opiekuńczo-wychowawcze realizowane zdalnie
z możliwością jej kontynuowania w także na zajęciach w trybie stacjonarnym.
Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach popołudniowych zajęć opiekuńczo-wychowawczych raz w tygodniu.

Motywacja wprowadzenia innowacji:
Innowacja „Zdalnie ale normalnie!” jest moją odpowiedzią na widoczne potrzeby wynikające z trwającego nauczania w trybie zdalnym oraz próbą wsparcia młodzieży z dysfunkcją słuchu, przekazania im pozytywnego nastawienia, wskazania metod skutecznie wpływających na poprawę dobrostanu psychofizycznego a także propagowanie zdrowego trybu życia w tak trudnym okresie epidemicznym jakim wszyscy się znaleźliśmy.

Opis innowacji:
I. Wstęp
Jednym z podstawowych celów edukacji jest przygotowanie dzieci i młodzieży do życia oraz jak najlepszego ich funkcjonowania we współczesnym świecie oraz radzenia sobie z trudnościami wynikłymi między innymi z trwającego od marca 2020 roku stanu epidemicznego w Polsce. Widocznym dla mnie problemem i często będącym tematem rozmów z młodzieżą jest problem izolacji. Trudno jest być młodym, pełnym życia człowiekiem w czasach światowej pandemii COVID-19 i związanymi z nią obostrzeniami. Z powodu zamknięcia szkół i odwołania wszystkich wydarzeń, młode osoby zmuszone są zrezygnować z uczestnictwa w ważnych dla nich aktywnościach. Omijają je także codzienne rozmowy z przyjaciółmi, udział w życiu szkoły, internatu i zajęciach dodatkowych. Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego przez pracownię badawczą Social Changes na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka, w grupie starszej młodzieży w wieku 15-18 lat i ich rodziców, wynika, że zdalna nauka negatywnie odbija się na zdrowiu, zwłaszcza psychicznym. Aż 49 proc. uczniów i 54 proc. rodziców negatywnie ocenia wpływ nauczania zdalnego na zdrowie fizyczne młodzieży. Wpływ na psychikę jest oceniany niemal identycznie – negatywnie wypowiada się o tym 53 proc. rodziców i 50 proc. uczniów. Znacząco osłabiły się relacje pomiędzy rówieśnikami – aż 83 proc. narzeka na brak kontaktu bezpośredniego z rówieśnikami, a już co czwarty uczeń (26 proc.) ma negatywne relacje z otoczeniem rówieśniczym.
Dla młodych osób ta sytuacja, z którą przyszło im się mierzyć, jest szczególnym wyzwaniem, któremu towarzyszy uczucie niepokoju, odosobnienia i rozczarowania. Narzucone ze względów bezpieczeństwa izolacja jest bardzo trudna dla młodzieży z dysfunkcją słuchu zwłaszcza w sferze społecznej. Wnika to z faktu, że przejawiają oni tendencje do wyobcowania i zawężania interakcji do grupy osób z podobnymi problemami. Tęsknią za swoim środowiskiem gdzie czują się bezpieczni, ważni i doceniani. Sytuacja ta znacznie wpływa na ich obniżenie nastroju, poczucia przynależności oraz własnej wartości.

II. Cele innowacji
Cel główny:
• Poprawa dobrostanu psychofizycznego młodzieży a także wypracowanie z nimi dobrych praktyk oraz nawyków wspierających umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Cele szczegółowe:
• Wzmacnianie poczucia własnej wartości.
• Poznanie własnych mocnych i słabych stron.
• Kształcenie umiejętności wpływania na zmianę swoich nawyków oraz nastroju.
• Motywowanie do pracy nad sobą.
• Kształcenie umiejętności wytyczania celów i opracowywania sposobów ich osiągania.
• Rozwijanie kompetencji kluczowych.
• Kształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych i obarczonych stresem.

III. Metody i formy pracy w trakcie realizacji innowacji

Metody pracy:
• metody słowne – poszerzające zasób słownictwa młodzieży niesłyszącej
• metody percepcyjne – obejmujące obserwację, pokaz obrazów, filmów i prezentacji multimedialnych
• metody aktywizujące – kształtujące postawę twórczą i uczące samodzielności (burza mózgów, piramida priorytetów, mapa mentalna, analiza przypadku)
• metody podające – przekazywanie młodzieży w możliwie dostępny sposób wiedzy oraz informacji dotyczących omawianego tematu
• metody problemowe – uczące umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach, poznawania rzeczywistości poprzez wykrycie problemu i poszukiwanie dróg jego rozwiązania (pytanie na forum, zadanie otwarte)
• metody eksponujące – wywołaniu w młodzieży przeżycia emocjonalnego i eksponowaniu wartości, według których ukształtuje swoje oceny i poglądy (film, pokaz multimedialny)
• metody praktyczne - kierowania aktywnością młodzieży oraz inspirowanie działalności sugestią, zachętą, budzeniem zainteresowania (wykorzystanie quizów, krzyżówek, aplikacji oraz interaktywnych stron internetowych)

Formy pracy:
Nauczyciel- wychowawca realizuje następujące zadania:
• spotkania z grupą realizowane zdalnie *
• spotkania indywidualne realizowane zdalnie*
* Możliwość organizowania form pracy w trybie stacjonarnym związanym z ponownym otwarciem SOSW dla Niesłyszących

IV. Treści oraz sposób realizacji:
Zajęcia innowacyjne obejmują cykl zajęć:
1. „Niepokój jest czymś całkowicie normalnym”
Praca przy wsparciu metod aktywizujący prowadzących do wspólnego obalania mitów i niedopowiedzeń na temat wirusa COVID-19. Przypomnienie podstawowych działań z zakresu profilaktyki, które skutecznie zapobiegają zakażeniu wirusem. Zachęcanie do otwartej rozmowy na temat swoich emocji, obaw i lęków jako sposób na ich rozpracowanie i wyeliminowanie.

2. „Znajdź sobie zajęcie”
Praca nad pozytywną motywacją młodzieży. Wskazanie w czasie zajęć pozytywnych aspektów wypełniania czasu wolnego różnymi zajęciami np. odrabianiem pracy domowej, obejrzeniem ulubionego filmu, przeczytaniem książki a przede wszystkim do realizowania swojego hobby. Często młodzież twierdzi, że nie posiada indywidualnych zainteresowań dlatego ważna jest pomoc aby spróbowali odnaleźć swoje pasje. Pomoże to w odnalezieniu harmonii i spokoju w nowej codzienności.

3. „Znajdź nowe sposoby na kontaktowanie się z przyjaciółmi”
Zachęcanie młodzieży do podtrzymywania kontaktów społecznych w bezpieczny sposób. Młodzież z dysfunkcją słuchu zwłaszcza przebywająca zazwyczaj w internacie SOSW dla Niesłyszących szczególnie boleśnie odczuwa brak kontaktu z rówieśnikami, nauczycielami i wychowawcami. Czują się wyobcowani, nierozumiani ich zdaniem przez „słyszące” środowisko. Dlatego tak ważna jest praca nad podtrzymaniem wzajemnych, pozytywnych kontaktów. Dużą rolą wychowawcy są rozmowy z podopiecznymi oraz opieka nad jakością kontaktów z pozostałą grupą rówieśniczą.

4. „Radzenie sobie ze stresem – skuteczne techniki relaksacyjne”
Zajęcia poświęcone w całości na omawianie technik pracy nad sobą. Stres u młodzieży może być przyczyną załamania psychicznego oraz wywołać depresję. Ważne jest wskazanie sposobów radzenia sobie z nim i wyeliminowania negatywnych bodźców. Aktywizowanie młodzieży i zachęcania do aktywnego podjęcia działań oraz poszukiwania własnej ścieżki i metod radzenia sobie z negatywnymi skutkami pandemicznych ograniczeń.

5. „Zdrowe jedzenie – źródłem dobrego samopoczucia”
Spotkanie z młodzieżą poświęcone ogromnemu znaczeniu zdrowego odżywiania na nasze samopoczucie, wygląd zewnętrzny oraz towarzyszące emocje zwłaszcza w czasie ograniczeń związanych z panującą pandemią. Uczestnicy zajęć podejmą próbę stworzenia własnego, zdrowego jadłospisu. Szczególne zwrócenie uwagi na produkty posiadające wartości odżywcze wzmacniające ogólną odporność organizmu.

6. „Codzienne 30 minut aktywności fizycznej – zdrowy obowiązek”
Po przez przygotowane materiały i pomoce dydaktyczne uświadomienie młodzieży, że wystarczy już 30 minut dziennie jakichkolwiek ćwiczeń aby zapobiec wielu chorobom oraz wzmocnić organizm zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej. Zachęcanie do podjęcia aktywności fizycznej dobranej tak, by nie narażać siebie i innych.

7. „Styl życia, nastawienie do życia i odpoczynek”
Zwrócenie w czasie zajęć uwagi młodzieży na istotną wagę jaką na nasze samopoczucie mają odpowiednie ustawione priorytety w życiu, pozytywne nastawienie, wystarczająca ilość snu oraz poczucie humoru. Położenie nacisku na fakt, iż ludzie się od siebie różnią tak jak uczestnicy zajęć jednak uśmiech i życzliwość wobec siebie i innych poprawia nam nastrój i sprawia, że nie czujemy się samotni. Istotą zajęć jest aby młodzież do pewnych wniosków doszła sama przy zastosowaniu metod aktywizujących.

8. „Wsparcie osób niepełnosprawnych w czasie pandemii”
Przekazanie informacji na temat wsparcia osób niepełnosprawnych w czasie pandemii. Celem zajęć jest wskazanie ułatwień codziennego funkcjonowanie w czasie pandemii COVID-19 osobom niepełnosprawnym. Dokładna znajomość obowiązujących przepisów jest niezbędna młodzieży zwłaszcza dotycząca takich problemów jak nowych świadczeń z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnoprawnych lub czasowego przedłużenia ważności orzeczeń, uprawnień i wypłaty świadczeń.

V. Przewidywane efekty realizacji założeń
Każdy z nas w inny sposób zmaga się z obecną sytuacją a niepewność, ograniczenie kontaktów, izolacja – to wszystko powoduje, że odczuwamy niepokój, lęk i złość. Emocje te przeżywają również moi podopieczni uczący się w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niesłyszących. Dlatego tak ważne jest w pracy opiekuńczo-wychowawczej przeprowadzenie cyklu zajęć, których głównym celem jest stworzenie klimatu zaufania i pozwoli rozładować napięcie emocjonalne oraz utrzymanie młodzieży w dobrostanie psychicznym i fizycznym. Duże znaczenie ma pozytywne wzmocnienie oraz przybliżenie narzędzi i środków, które pomogą młodzieży ten stan osiągnąć.

Wpływ na uczniów:
• spodziewanym efektem innowacji jest ukształtowanie pozytywnego nastawienia i radzenia sobie w sytuacjach trudnych i stresowych
• rozładowanie napięcia emocjonalnego
• wypracowanie zdrowych nawyków oraz uświadomienie wpływu codziennych czynności na samopoczucie i dobrostan psychiczny i fizyczny
• nabycie wiedzy na temat obecnego wsparcia osób niepełnosprawnych
• wzmocnienie wiary w siebie i swoje możliwości

Wpływ na pracę szkoły:
• wzmocnienie pozytywnego wizerunku SOSW dla Niesłyszących
• podwyższenie wartości pracy opiekuńczo-wychowawczej
• poszerzenie oferty edukacyjnej z zakresu pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej
• wzmocnienie psychoedukacyjne uczniów
• wsparcie i rozwinięcie współpracy: uczeń – wychowawca, uczeń – uczeń

Bibliografia:
D. Pankowska, T. Sokołowska-Dzioba (2015);, „Skuteczna edukacja szkolna w kontekście zadań nauczyciela-wychowawcy”, Wydawnictwo UMCS
C. Taylor (2020); „Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży.
Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
B. Remberk (2021); „Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży”, PZWL
O. Agnieszka (2016); „Specjalne potrzeby edukacyjne - Kompendium wiedzy”, Wydawnictwo Naukowe PWN
A. Sajdak (2005); „Porozumiewanie się w szkole na rzecz tworzenia edukacyjnej wspólnoty”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
M. Boczkowska, E. Tymoszuk, P. Zielińska (2012); „Wychowanie Profilaktyka Terapia”, Oficyna Wydawnicza IMPULS
J. Mróz , K. Kaleta (2012); „Umiejętności psychologiczno-pedagogiczne w pracy nauczyciela”, Wydawnictwo Pedagogiczne Kieleckie
D. Gmitrzak (2017); „Trening relaksacji. Jak uwolnić się od stresu, lęku i depresji”,
Wydawnictwo Edgard