Młodzi badacze - innowacja pedagogiczna

Temat: „Młodzi badacze”
Przedmiot: edukacja wczesnoszkolna
Rodzaj innowacji: programowa
Realizator: Katarzyna Obrochta
Zasięg: innowacją pedagogiczna objęci zostaną uczniowie klasy II b
Czas realizacji: zajęcia innowacyjne odbywać się będą raz lub dwa razy w miesiącu od 15 września 2021r. do 15 czerwca 2022r.
Zakres innowacji:
Adresatami innowacji są uczniowie klasy II b. Czas realizacji innowacji obejmuje okres od września 2021r. do czerwca 2022r. z możliwością jej kontynuowania w następnym roku szkolnym.
Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach zajęć obowiązkowych, w postaci dwóch godzin lekcyjnych, raz lub dwa razy w miesiącu.
Niniejsza innowacja ma na celu rozbudzanie u uczniów ciekawości otaczającym światem przyrody oraz nauczenie ich prowadzenia obserwacji, wyciągania trafnych wniosków z przeprowadzonych doświadczeń, eksperymentów i zjawisk przyrodniczych.
Motywacja wprowadzenia innowacji:
Innowacja „Młodzi badacze” została stworzona, aby zaspokoić potrzeby poznawcze uczniów, zaspokoić ich ciekawość, a także ciągłą potrzebę w zadawaniu pytań, chęci poznawania otaczającego świata i dowiadywania się nowych, interesujących rzeczy. Innowacja jest również wyjściem naprzeciw wymogom edukacyjnym zawartym w aktualnej podstawie programowej dla pierwszego etapu edukacyjnego.

I. Wstęp
Każdy człowiek już od najmłodszych lat, jest urodzonym badaczem i poszukiwaczem, który próbuje, sprawdza, eksperymentuje, zdobywając przy tym wiedzę i doświadczenie. Własne podwórko, trawnik, las czy łąka to przestrzeń, którą „badamy” od dziecka. Obserwacja zjawisk przyrody pozwala dostrzegać rządzące nią prawa, uczy szacunku dla różnych form życia, rozwija umiejętność krytycznego myślenia, wiedzę i postawy potrzebne we współczesnym świecie. Inspiruje też do stawiania pytań i budzi ciekawość, która nieraz towarzyszy nam przez całe życie.
Dla zaspokojenia naturalnej ciekawości oraz dla wielokierunkowego rozwoju młodych ludzi bardzo pomocne są zajęcia badawcze. Szczególnie istotne są zajęcia mające charakter eksperymentu, czyli takie, w których ważny jest nie tylko efekt końcowy, ale samo działanie, które ten efekt wywołało. Zabawy badawcze pozwalają dziecku samodzielnie odkrywać otaczający je świat i rządzące nim mechanizmy, skłaniając je przy tym do przyjęcia czynnej postawy badacza i odkrywcy. Dzięki zabawom badawczym, uczniowie będą uczestniczyć w doświadczeniach, eksperymentach, obserwacjach, poznają ciekawe informacje, nowe pojęcia, a przede wszystkim rozwiną wszystkie procesy poznawcze.
II. Założenia ogólne
1. Innowacja skierowana jest do uczniów klasy II b.
2. Główne założenia pracy na innowacyjnych zajęciach:
-wprowadzenie nowoczesnych metod zabawowo-twórczych z elementami eksperymentowania, doświadczania, obserwowania, badania, odkrywania i przeżywania,
-nauczyciel będzie pełnić rolę moderatora, który kieruje aktywnością uczniów, zaspokaja ich naturalne potrzeby poznawcze oraz ciekawość oraz stwarza sprzyjające warunki do nauki przez eksperymentowanie, doświadczanie i odkrywanie,
-zajęcia będą przeprowadzane w ramach zajęć obowiązkowych, w postaci dwóch godzin lekcyjnych, raz lub dwa razy w miesiącu,
-uczniowie będą pracować w samodzielnie lub w małych grupach, będą wykonywać doświadczenia, eksperymenty, prowadzić proste obserwacje przyrodnicze i samodzielnie wyciągać wnioski,
- w miarę możliwości będą zapraszani ciekawi goście (przyrodnicy, chemicy, fizycy).

III. Cele innowacji
Cel główny:
- rozbudzanie u uczniów ciekawości poznawania otaczającego świata przyrody oraz nauczenie ich prowadzenia obserwacji, zadawania pytań i wyciągania trafnych wniosków z przeprowadzonych doświadczeń i eksperymentów.
Cele szczegółowe:
- zainteresowanie otaczającym światem;
- poszerzanie wiedzy, poznanie nowych pojęć;
- sprawianie radości z możliwości eksperymentowania i działania;
- kształtowanie zdolności do analizowania, ciekawości badawczej;
- umiejętne korzystanie z różnych przyborów edukacyjnych (np. lornetka, mikroskop, lupa, teleskop);
- rozwijanie naturalnej zdolności dziecka do stawiania pytań;
- rozwijanie spostrzegawczości, twórczości i kreatywności;
- umiejętne zastosowanie przez nauczycieli nowoczesnych metod pracy z elementami eksperymentu oraz nowatorskich rozwiązań.

IV. Metody i formy
Dzieci najlepiej wzbogacają swoją wiedzę, doskonalą swoje umiejętności praktyczne w obcowaniu z otaczającym je światem przez obserwację i działanie. W czasie prowadzenia innowacji będą wykorzystywane:
Metody czynne:
- praktyczne: pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem,
- praktyczne działanie: badanie, eksperymentowanie, pomiar, konstruowanie,
- metody aktywizujące: zabawy badawcze, doświadczenia, eksperymenty, burza mózgów.
Metody oglądowe:
- obserwacja,
- pokaz.
Metody słowne:
- rozmowy,
- opis,
- objaśnienia,
- instrukcje.
Dobór metod zależał będzie od tego, jakie działania zostały zaplanowane na dane zajęcia.
Formy:
- praca indywidualna,
- w małych zespołach,
- praca z całą grupą.
V. Przewidywane osiągnięcia
Uczniowie:
-pogłębiają wiedzę o świecie społecznym, przyrodniczym, technicznym,
-wyrabiają umiejętności organizowania i planowania pracy,
-kształcą w sobie umiejętności rozwijania swoich zainteresowań i uzdolnień,
-doskonalą umiejętności wspólnego rozwiązywania problemów poprzez czynne eksperymentowanie i wykonywanie czynności badawczych,
-doskonalą umiejętności wyciągania wniosków z samodzielnie przeprowadzonych eksperymentów,
-rozwijają umiejętności logicznego myślenia oraz wnioskowania,
-odczuwają radość i zadowolenie z efektów prowadzonych obserwacji,
-kształcą umiejętności zgodnego współdziałania w grupie.

VI. Tematyka zajęć
Zagadnienia zostały opracowane w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego dla pierwszego etapu edukacyjnego. Innowacja ma charakter otwarty - jej treści mogą być rozszerzane w zależności od zainteresowań uczniów. Tematyka zajęć będzie związana z czterema żywiołami: woda, powietrze, ziemia, ogień. Przewidziano realizację ok. 15 zajęć w postaci dwóch godzin lekcyjnych. Każde doświadczenie będzie opisane przez uczniów na karcie doświadczenia.
Przykładowe tematy:
1.Z czego składa się powietrze?
2.Powietrze zimne i ciepłe.
3.Ciśnienie magnetyczne i pogoda.
4.Woda jako rozpuszczalnik.
5.Zamarzanie wody.
6.Co zajmuje więcej miejsca woda czy lód?
7.Jak działa osmoza?
8.Dlaczego jajko boi się octu? (Wirujące jajka.)
9.Z czego składa się gleba?
10.Malowanie ziemi.
11.Dlaczego nadmiar soli i nawozów szkodzi roślinom?
12.Eksperyment z nasionami.
13.Siła magnetyczna.
14.Wulkan.
15.Eksperyment świeczkowy.

VII. Ewaluacja
Ewaluacja to systematyczne badanie wartości innowacji. Będzie ona prowadzona
na bieżąco oraz na zakończenie realizacji innowacji.
Ewaluacja przeprowadzona zostanie na podstawie:
- systematycznej obserwacji dzieci i ich działań podczas praktycznych realizacji treści innowacji (eksperymentów, doświadczeń),
- rozmów z dziećmi,
- rozmów z rodzicami i ich opinii zebranej na podstawie ankiety na zakończenie innowacji,
- quizu- konkursu na zakończenie,
- opinii dyrektora placówki.
Szczegółowa analiza wyników ankiety, przeprowadzonych rozmów oraz obserwacji pozwoli ocenić stopień realizacji zamierzonych celów. Działania te pomogą wyciągnąć wnioski, zaplanować pracę i ewentualnie zmodyfikować metody pracy. Podjęta zostanie także decyzja o ewentualnej kontynuacji innowacji w następnym roku szkolnym.
Wszystkie wyniki i uwagi zostaną opracowane w sprawozdaniu oraz udostępnione dyrektorowi szkoły.
Dokumentowanie przebiegu innowacji:
- zapisy w dzienniku zajęć lekcyjnych,
- notatki własne nauczyciela,
- strona internetowa szkoły.
VIII. Spodziewane efekty
Wpływ na uczniów:
- wzrost zainteresowania zjawiskami przyrodniczymi, fizycznymi i chemicznymi,
- rozwój wyobraźni i wrażliwości przyrodniczej,
- umiejętność zaplanowania i przeprowadzenia obserwacji i eksperymentów,
- rozwój myślenia przyczynowo- skutkowego,
- umiejętność współpracy w grupie.
Wpływ na pracę nauczyciela:
- wzbogacanie własnego warsztatu pracy,
- podnoszenie wyników edukacyjnych uczniów.
IX. Podsumowanie
Niniejsza innowacja ma na celu zaprezentowanie korzyści płynących z przeprowadzenia eksperymentów wyjaśniających różnorodne zjawiska przyrodnicze. Dzięki obserwacji i czynnemu uczestnictwu uczniowie będą mogli samodzielnie doświadczyć i zrozumieć szereg zjawisk, które dzieją się wokół nich każdego dnia, które widzą, ale nie do końca rozumieją jak one powstają i dlaczego występują. Ponadto przeprowadzenie powyższej innowacji da dzieciom możliwość nauki pracy w grupie, prowadzenia obserwacji, wyciągania wniosków, a także da możliwość rozwijania zainteresowań i pogłębiania wiedzy przyrodniczej.
Bibliografia:
„Eksperymenty przyrodnicze- człowiek i środowisko” - Anna Guć, wyd. WWF
„W świecie przyrody-doświadczenia przyrodnicze, metoda projektów w edukacji przyrodniczej dzieci z klas I-III szkoły podstawowej” - Wiesława Buk, Katarzyna Dubienko i inni
https://www.youtube.com/watch?v=_-3wg19H3MA
https://www.youtube.com/watch?v=e6YLL9QBdH8
https://www.mamawdomu.pl/2016/02/10-eksperymentow-z-woda-ktore-mozesz-zrobic-w-domu.html
https://www.youtube.com/watch?v=_-3wg19H3MA
https://mojedziecikreatywnie.pl/2013/10/eksperyment-swieczkowy/
https://www.youtube.com/watch?v=W97JyNzzQHQ