Jak "Wychować Człowieka Mądrego"? Tutoring

Czym jest nowoczesna szkoła? W jaki sposób radzić sobie z problemami, które narastają wraz z intensywnymi zmianami społecznymi, chaosem wartości, dysproporcjami między tym, co powinienem, a co chcę? Wyzwań przed współczesną szkołą jest bardzo wiele, coraz więcej pytań pragnie odnaleźć swą drugą połówkę – odpowiedź... Tutoring to jasna odpowiedź na niejasne pytania.
Nowoczesne szkoły w XXI wieku poszukują nowatorskich rozwiązań... Potrzeby współczesnych dzieci są zupełnie inne niż dziesięć czy dwadzieścia lat temu. Bezcelowe i nieproduktywne jest dopasowanie uczniów do dawnych schematów pracy pedagogów. Szkoła musi zmieniać się wraz ze swym podstawowym elementem, nieodzowną częścią – uczniem. Szkoła nie może gonić ucznia i jego potrzeb, nieudolnie wspinać się po stromych skałach bez asekuracji. Współczesna szkoła powinna towarzyszyć, wspierać i wyciągać rękę, jeśli dziecko prosi o pomoc.
Każdy dyrektor robi zapewne wszystko, by w parze z rozwojem cywilizacji szły zmiany w placówce, którą zarządza. Nowe inicjatywy, projekty, wymiany międzynarodowe – wszystko to daje zamierzone rezultaty, ale zdaje się, że czegoś brakuje. I wtedy pojawia się w szkole pomysł udziału w ogólnopolskim projekcie "Wychować człowieka mądrego. Wprowadzenie modelu pracy wychowawczej i resocjalizacyjnej z zastosowaniem metody tutoringu szkolnego jako profilaktyki pozytywnej problemów w polskiej szkole". Taką ścieżką poszła między innymi jedna z częstochowskich szkół, Szkoła Podstawowa nr 38 im. Ludwika Zamenhofa.
Inicjatywa ta nie mogła obejść się bez odpowiedniego przeszkolenia kadry nauczycieli. Udział w projekcie okazał się być tak zwanym „strzałem w dziesiątkę”. Tutoring otworzył bowiem drzwi, za którymi kryły się wskazówki do rozwikłania najtrudniejszej zagadki – co zrobić, by szkoła przestała być dla ucznia przymusem i obowiązkiem, a stała się etapem świadomego rozwoju? Tutoring szkolny jest jedną z metod edukacji zindywidualizowanej, opierającej się na bezpośrednim spotkaniu tutora z uczniem. Tutoring rozwojowo-dydaktyczny działa w Szkole Podstawowej nr 38 od 2017 roku. Wprowadzono tu nowatorską metodę objęcia tego rodzaju programem uczniów klas czwartych, co znakomicie sprawdza się jako sposób rozwoju ucznia, który otwiera go na nowe możliwości i poszerza horyzonty. Coraz więcej nauczycieli tej placówki szkoli się, by móc podjąć wyzwanie bycia tutorem, osobą, która ma czas, by porozmawiać, by powiedzieć dobre słowo, by cieszyć się z sukcesu i wspierać w niepowodzeniu. W tej placówce są także nauczyciele, którzy poszerzyli swoją wiedzę i ukończyli kurs tutoringu II stopnia. Ale to nie wszystko...
Szkoła, w której tutoring staje się integralną częścią, wrasta w codzienność, to miejsce bezpieczne i przyjazne. Placówka nie poprzestała jednak na tym. Szkoła Podstawowa nr 38 im. Ludwika Zamenhofa w Częstochowie stała się pierwszą szkołą podstawową w Polsce, w której funkcjonuje tutoring młodzieżowy. Grupa uczniów z klas VII-VIII przeszła 10-godzinne szkolenie prowadzone przez panią Dorotę Cichecką, trenera Instytutu Tutoringu Szkolnego, która wyjaśnia, że "tutoring młodzieżowy jest programem o działaniu profilaktycznym. Powstał, aby kształtować u młodych ludzi nawyk porozumiewania się bez agresji i przemocy. Jego celem jest zindywidualizowanie procesu nauczania i opieki wychowawczej w szkole. Skutkiem pracy tutorów młodzieżowych jest wzmocnienie poczucia własnej wartości i wiary w siebie uczniów uczestniczących w programie, poprawia się klimat społeczny szkoły, ulegają poprawie relacje między wszystkimi podmiotami w szkole. Zwiększa się również poczucie bezpieczeństwa oraz zmniejsza się skala zachowań ryzykownych." Pani Cichecka dodaje również, że "dla twórców programu ważne jest budowanie wspólnoty uczącej się i wspierającej się, wspólnoty ludzi okazujących sobie bezwarunkowy szacunek według zasady głoszonej przez Janusza Korczaka <<(...) dać dziecku (człowiekowi) całą życzliwość jaka mu się należy, niezależnie od zasług czy win, zalet czy przywar>>. Istotnym elementem pracy tutora młodzieżowego jest czynny udział w opiece nad młodszymi kolegami" – twierdzi pani Cichecka. "Warunkiem jest jednak, aby każdy tutor młodzieżowy miał swojego tutora-nauczyciela. Wiąże się to oczywiście z dodatkową pracą pedagogów, ale – patrząc na rezultaty i entuzjazm uczniów – warto."
Uczniowie stali się szkolnymi przewodnikami i opiekunami pierwszoklasistów, którzy dopiero poznają zasady i reguły panujące w szkole. Maluchy, poza wychowawcą, mają wsparcie w opiekunach z klas starszych. Ma to duże znaczenie dla tej grupy dzieci, które poznają w szkole sposoby komunikowania się. Poprawnie zbudowane relacje są dla nich ogromnych sukcesem, a aprobata i wsparcie autorytetu „starszego kolegi” są nieocenione. Bezpieczeństwo i wewnętrzny spokój, jaki czuje dziecko pewne swojej pozycji i wartości, są niesłychanie ważne dla jego rozwoju. Szkolne korytarza początkowo stanowią dla maluchów labirynt słów i gestów. To tu wymieniają się spojrzeniami, zawierają znajomości. Tutor młodzieżowy wskazuje ścieżkę, którą warto kroczyć, poda rękę, gdy „labirynt korytarzy” okaże się zbyt zagmatwany. Zajęcia z najmłodszymi podczas przerw, udział opiekunów młodzieżowych w feriach szkolnych, integracyjne wyjazdy, wycieczki i wyjścia, weekendowe zabawy, a przede wszystkim cykliczne cotygodniowe spotkania z maluchami – to wartości płynące z zaangażowania starszych uczniów w nawiązanie relacji z młodszymi. Młodzi tutorzy stają się pomostem między światem dorosłych a światem dziecięcym. Bardzo mylne jest jednak przeświadczenie, że tylko maluchy korzystają z podjętych działań. Uczniowie klas starszych, którzy stali się opiekunami i przewodnikami, czują się odpowiedzialni. Stawiają pierwsze kroki w nowej roli, co pozytywnie wpływa na budowanie życiowych wartości – jakże cennych w dzisiejszym świecie. Wchodzą w rolę starszego brata i starszej siostry, czują, że stali się ważni i potrzebni, co jest kluczem do prawidłowej komunikacji.
Komunikujmy się po ludzku, rozmawiajmy ze sobą, nie bądźmy obok siebie lecz razem – takiej szkoły chcą nauczyciele i uczniowie. Dajmy dzieciom moc, by odnalazły drogę do celu... bycia dobrym człowiekiem.