Indywidualny program terapeutyczny w ramach specjalistycznych usług opiekuńczych realizowanych przez MOPS, GOPS

Indywidualny Program Terapeutyczny
(podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dn. 22.09.2005r. w sprawie organizacji specjalistycznych usług opiekuńczych)

Imię i nazwisko dziecka:
Data urodzenia:
Podstawa opracowania IPT: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego nr ............. wydana przez Publiczną Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w .......................... z dnia .......................
Rozpoznanie: niepełnosprawność – upośledzenie umysłowe znacznego stopnia (Zespół Downa), a tym samym konieczność zastosowania specjalnych form i metod pracy.
Ilość godzin : ........................................
Data opracowania programu: ........................................

Cele rozwojowe:
Stymulowanie rozwoju społeczno-emocjonalnego i poznawczego

Cele terapeutyczne:
1. Wdrażanie do samodzielnego wykonywania czynności związanych z samoobsługą i higieną.
2. Kształtowanie poczucia sprawstwa.
3. Rozwijanie mowy i umiejętności komunikowania się.
4. Doskonalenie motoryki dużej i małej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej.
5. Rozwijanie percepcji wzrokowej, słuchowej i koordynacji wzrokowo-ruchowo-słuchowej.
6. Ćwiczenie uwagi i pamięci.
7. Stymulowanie myślenia.
8. Rozbudzanie i podtrzymywanie motywacji do działania.
9. Rozwijanie zainteresowań.
10. Wzmacnianie zachowań pożądanych i wygaszanie niepożądanych.
11. Poprawa organizacji wrażeń sensorycznych.
12. Rozwijanie adaptacyjnych wrażeń na otaczające bodźce.

Procedury osiągania celów:

Forma: Zajęcia indywidualne w domu rodzinnym dziecka. W pracy należy przestrzegać zasady indywidualizacji, pomocy, częstych powtórzeń, jedności miejsca, czasu i osób, zasady akceptacji, współpracy z rodziną. Należy opierać się na naśladownictwie, z wykorzystaniem zasady małych kroków, stopniowania trudności, podpowiedzi manualnej, pozytywnego wzmacniania.

Metody:
● stymulacja polisensoryczna pobudzająca wszystkie zmysły
● elementy Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne (grupa ćwiczeń “razem”, praca interakcyjna ze szczególnym skupieniem uwagi na rozwijaniu kontaktu)
● muzykoterapia, relaksacja, aromaterapia, bajkoterapia
● elementy metody Denisona (koordynacja, równowaga)
● elementy M.Ch. Knillów (Programy Aktywności)
● elementy zabawy spontanicznej
● terapia ręki
● stymulacja systemu taktylnego
● elementy masażu logopedycznego
● metoda naśladownictwa
● nauka przez zabawę
● obserwacja
● metoda poglądowa: pokaz przedmiotów i ćwiczenia na obrazkach

Środki dydaktyczne:
● wszelkie przedmioty i materiały, naturalne okazy, które można zobaczyć, dotknąć, powąchać, czy też przekształcić
● magnetofon, płyty CD (z nagranie Programów Aktywności Knillów, muzyką relaksacyjną, piosenkami dla dzieci, słuchowiska, muzyką klasyczną, dźwiękami otaczającego nas świata, odgłosów zwierząt)
● piłka, woreczki wypełnione grochem lub ryżem, mata, huśtawka, klocki, farby, kredki, plastelina, materiały sypkie (fasola, piasek, mąka), książeczki dla dzieci, karty pracy, wkładanki, puzzle, słomki, świece, olejki zapachowe, instrumenty (dzwonki, grzechotki, cymbałki, bębenek), gry planszowe, domino obrazkowe, książeczki terapeutyczne „Bystra Sowa”.

Cele szczegółowe:

● SFERA PSYCHICZNA:

1. Usprawnianie procesów poznawczych poprzez:
-rozwój myślenia przyczynowo-skutkowego (historyjki obrazkowe),
-kształtowanie poczucia sprawstwa,
-stymulowanie myślenia (gry memory, karty pracy)
-ćwiczenie umiejętności koncentracji uwagi na wykonywanym zadaniu i dokańczanie podjętej działalności poprzez: odtwarzanie wzorów zgodnie z przykładem, wskazywanie przedmiotów na obrazku, czytanie globalne, zabawa różnymi przedmiotami adekwatna do rzeczywistych sytuacji.
2. Doskonalenie ogólnej koordynacji ruchowej w tym obustronnej koordynacji i ruchów naprzemiennych oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej poprzez:
a)zabawy ruchowe
b)ćwiczenia na przekraczanie osi ciała
c) manipulowanie przedmiotami, nawlekanie koralików
d)kopanie piłki, turlanie piłki, łapanie i rzucanie piłki do celu
3. Rozwijanie orientacji kierunkowo-przestrzennej i planowania motorycznego w oparciu o schemat ciała poprzez ćwiczenia z piłkami, woreczkami, zabawy ruchowe z utrwalaniem stosunków przestrzennych,
4. Usprawnianie percepcji wzrokowej: ćwiczenie percepcji wzrokowej poprzez wyszukiwanie różnic na obrazkach, wskazywanie różnic w położeniu przedmiotów w przestrzeni i na obrazkach, ćwiczenia pamięci wzrokowej: odtwarzanie sekwencji i układów rytmicznych,
5.Ćwiczenia związane z samoobsługą i higieną podczas codziennych czynności związanych ze spożywaniem posiłków, zakładania części garderoby.

5. Doskonalenie komunikacji:
a) Pozawerbalnej w zakresie odbierania i wysyłania komunikatów:
- usprawnianie narządów mowy (masaż, ćwiczenia oddechowe, dmuchanie przez słomkę w wodę w szklance, zdmuchiwanie płomienia świecy),
b) Werbalnej w zakresie odbierania i nadawania komunikatów:
- otaczanie dziecka mową poprzez nazywanie elementów otoczenia, komentowanie czynności, komentowanie wykonywanych przez dziecko i nauczyciela ruchów, czynności, słuchanie piosenek, wierszyków, krótkich bajeczek, czytanych ilustrowanych książeczek, wskazywanie na ilustracjach postaci i nazywanie ich.
- usprawnianie aparatu oddechowego (wzmacniania siły wdechu poprzez wąchanie różnych zapachów, siły wydechu poprzez dmuchanie na np. płomień świecy, dmuchanie w gwizdek, dmuchanie przez słomkę w wodę tak aby tworzyły się bąbelki powietrza, puszczanie baniek mydlanych),
- zachęcanie do spontanicznej aktywności słownej, motywowania do słownego komunikowania się,
-korekcja nieprawidłowości w artykulacji.

6. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności w sferze emocjonalnej:
- stymulowanie dziecka do wyrażania emocji pozytywnych i negatywnych (aprobata lub dezaprobata danego działania),
- stwarzanie poczucia bezpieczeństwa i akceptacji poprzez rytualność i przewidywalność zdarzeń,
- adekwatne do sytuacji reagowanie emocjonalne przez podanie przykładu zachowań i reagowania w sytuacjach powodujących dezorientację emocjonalną i ruchową u dziecka.

7. Kształtowanie i rozwijanie umiejętności społecznych:
- ćwiczenie komunikatów i zachowań związanych z powitaniem i pożegnaniem,
- kształtowanie i doskonalenie współdziałania z terapeutą w trakcie pracy, zabawy,
-ćwiczenie umiejętności prawidłowego funkcjonowania w zabawie i sytuacjach zadaniowych,
- ćwiczenie czynności porządkowych tj. sprzątanie zabawek, układanie na półki
- wzbudzanie u dziecka zainteresowania rówieśnikami, rodzeństwem i otoczeniem podczas uczestniczenia w życiu rodzinnym oraz spacerów, odwiedzania placów zabaw,
- rozwijanie umiejętności rozpoznawania stanów emocjonalnych u innych osób i wyrażaniu emocji adekwatnie do okoliczności.

● SFERA FIZYCZNA:

1. Kształtowanie sprawności ruchowej w zakresie motoryki dużej:
- poprzez wzmacnianie poszczególnych partii ciała, kształtowanie poczucia równowagi podczas ćwiczeń ruchowych czynnych
- poprzez ćwiczenia w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała podczas chodzenia, zachęcanie do chodzenia (chodzenie boso po różnych powierzchniach, spacery, wizyty na placu zabaw)
- zabawy na trampolinie, skakanie, turlanie, czołganie, zabawy na kocyku, huśtawce
- poprzez kształtowanie umiejętności psychoruchowych (wykonywania ruchów odpowiednio do muzyki, poleceń) przy użyciu Programów Aktywności Knillów.

2. Kształtowanie sprawności ruchowej w zakresie motoryki małej:
- poprzez ćwiczenia ruchów dłoni, poszczególnych palców poprzez zabawy typu rwanie gazet i zgniatanie papieru,
- ćwiczenie chwytu pęsetkowego poprzez przekładanie fasoli z miseczki do kubeczka, chwytanie małych przedmiotów, koralików, manipulowanie nimi, nawlekanie koralików na sznurek
- poprzez zachęcanie dziecka do dotykania różnych materiałów, przedmiotów, zabawy tymi materiałami, ściskanie, otwieranie, napełnianie np. przelewanie wody, lepienie w masie solnej, szeleszczenie folią
-poprzez elementy zabaw plastycznych np. odbijanie na papierze dłoni pomalowanych farbami, malowanie dłońmi, pędzlem, lepienie plasteliny, zabawa masą solną
- poprzez aktywizowanie dziecka do budowania konstrukcji z klocków, układania piramidek z krążków, układania wkładanek i puzzli.

Wsparcie rodziny dziecka:
- udzielanie pomocy w zakresie kształtowania postaw i zachowań pożądanych w kontaktach z dzieckiem: wzmacnianie więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami i dzieckiem, rozpoznawanie zachowań dziecka i utrwalanie właściwych reakcji na te zachowania,
- udzielanie instruktażu i porad oraz prowadzenie konsultacji w zakresie pracy z dzieckiem;
- udzielanie rodzicom emocjonalnego wsparcia.