Jak koncentrować uwagę w XXI wieku

Koncentracja, to uważne postrzeganie tego co nas otacza...
Umiejętność koncentracji jest niezwykle ważna w dzisiejszym świecie. Teraz w sposób szczególny należy umieć koncentrować swoją uwagę, chociażby ze względu na ogromny napływ informacji z różnych stron i z różnych źródeł, ponadto żyjemy w ciągłym stresie, pośpiechu, hałasie i bałaganie. Dla wielu osób funkcjonowanie w tak szybkim tempie jest to bardzo trudne. Właśnie z myślą o takich osobach powstała książka ,,Koncentracja – skuteczny trening koncentracji uwagi”, której jestem autorką.
Zagadnieniami związanymi z koncentracją uwagi zainteresowałam się już ponad 20 lat temu, kiedy zaczęłam prowadzić zajęcia z efektywnej nauki dla dzieci i młodzieży. Pogłębiając wiedzę na ten temat, odkryłam wiele ćwiczeń pomagających koncentracji uwagi.
Inspiracją do napisania książki była moja długoletnia praca z dziećmi, mającymi problemy z koncentracją oraz chęć pomocy im, ich rodzicom i nauczycielom.
Coraz częściej również pojawiają się i osoby dorosłe, które również mają ogromny problem ze skupieniem się. Toteż zaczęłam wnikliwiej zajmować się tematem.
Najpierw swoją ciekawość zagłębiłam w przyczyny zaburzeń koncentracji uwagi i okazało się, że oprócz oczywistych, takich jak: zbyt długie oglądanie telewizji, zbyt długie granie na komputerze, są też i bardziej złożone, takie jak: mikrouszkodzenia mózgu przy porodzie, brak aktywności fizycznej czy inne.
Na bazie moich obserwacji stworzyłam pilotażowy trening koncentracji uwagi, który składa się z trzech podstawowych modułów:
• I moduł, to trening relaksacyjny, polegający na wstępnych ćwiczeniach wyciszająco – regeneracyjnych,
• II moduł, to trening szybkościowy, polegający na wykonywaniu ćwiczeń wymagających zręczności i szybkości z określonym limitem czasowym,
• III moduł, to trening analityczny, polegający na ćwiczeniach umysłowych, logicznych, których wykonanie wymaga czasu i skupienia.
Każda pojedyncza lekcja natomiast składa się z trzech części:
I część, wstępna, to trening relaksacyjny,
II część, zasadnicza, to trening koncentracji uwagi – ćwiczenia szybkościowe i analityczne,
III część, końcowa, to znów trening relaksacyjny.
Trening ten okazał się bardzo skuteczny i przyniósł znaczną poprawę koncentracji uwagi u dzieci. Po całym cyklu zajęć, szkolenie zostało zmodyfikowane, objęte ewaluacją i włączone do mojej stałej oferty szkoleniowej.
Obecnie cały cykl zajęć obejmuje 12 spotkań, jedno spotkanie trwa 1,5 godziny (po 45 minutach intensywnych zajęć - 10 minutowa przerwa).
W książce natomiast skupiłam się na podstawowych zagadnieniach dotyczących koncentracji uwagi, takich jak pojęcie koncentracji, przyczyny jej zaburzeń oraz niepokojących symptomów, celem szczegółowego wprowadzenia do opisywanego tematu.
Ponadto omówiłam główne techniki wspomagające koncentrację uwagi, związane z uwarunkowaniami zewnętrznymi, czyli z otoczeniem i przestrzenią, w której się przebywa oraz z uwarunkowaniami wewnętrznymi, związanymi ze stanem psychicznym człowieka.
Bardzo istotne w publikacji jest opisanie indywidualnego stylu edukacyjnego, w którego skład wchodzą style uczenia się, myślenia, półkule mózgowe, wielorakie inteligencje, typy osobowości czy biorytmy. Świadomość indywidualnego stylu edukacyjnego, daje możliwość stworzenia indywidualnego programu kompensacyjnego, celem usprawnienia koncentracji.
W książce bardzo dużo uwagi poświęciłam również wpływie zmysłów na koncentracje uwagi. Dodatkowo opisane zostały propozycje ćwiczeń rozwijających zmysły, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki, zapachów, smaków i kolorów. Im więcej zmysłów wykorzystuje się w nauce, tym lepiej jest się skoncentrowanym i działa efektywniej.
Istotnym zagadnieniem w książce było też wybranie oraz opisanie gier i zabaw na koncentrację uwagi, ze szczególnym uwzględnieniem gier zręcznościowych, logicznych i zabawowych, które są niezbędnym uzupełnieniem każdego treningu.
Kolejnym tematem jest wpływ i rola pamięci w koncentracji uwagi, ze szczególnym uwzględnieniem technik pamięciowych, ułatwiających zapamiętywanie informacji z różnych źródeł na różnych poziomach edukacyjnych.
Bardzo istotną rolę w koncentracji uwagi odgrywa umiejętność czytania ze zrozumieniem. Umiejętność szybkiego czytania i wychwytywania kluczowych treści jest niezbędna w efektywnym uczeniu się i wymaga dużej koncentracji. W zagadnieniach związanych z usprawnieniem czytania opisane zostały podstawowe błędy czytelnicze i techniki przyspieszające tempo czytania.
Jedną z najważniejszych form efektywnego uczenia się jest prawidłowo sporządzona notatka, która nie tylko ułatwia zapamiętywanie, ale wpływa również na koncentrację uwagi, dlatego bardzo istotną tematyką w książce jest rozdział poświęcony odpowiednim sposobom notowania.
Aby mózg funkcjonował szybciej, sprawniej i bardziej twórczo opisane zostały ćwiczenia fizyczne oraz te, które synchronizują obie półkule mózgowe, ze szczególnym uwzględnieniem żonglowania, techniki poi i ćwiczeń kinezjologicznych. Ruch i koncentracja są ściśle ze sobą powiązane, dlatego tak ważne jest wdrożenie ich w procesach uczenia się i zapamiętywania.
Kolejnym zagadnieniem związanym z koncentracją uwagi i opisanym w książce jest wpływ i rola relaksacji, a przede wszystkim ćwiczeń oddechowych i wizualizacyjnych. Tylko umysł wyciszony, odprężony i zrelaksowany jest w stanie dłużej skoncentrować się na zadaniu. Dlatego tak dużo mówi się dziś o technice mindfulness.
W książce zwróciłam też uwagę na urządzenia multimedialne wspomagające koncentrację, przede wszystkim na biofeedbeack, opisując jego korzyści i zasady stosowania.
Książka przeznaczona jest dla dzieci, młodzieży, rodziców, nauczycieli, pedagogów, psychologów i osób indywidualnych, które borykają się z problemami utrzymywania skupienia przez dłuższy czas.
W publikacji znajduje się wiele ciekawostek związanych z omawianą tematyką oraz zadań do wykonania, będących jednocześnie treningiem koncentracji.
Książka zawiera również płytkę z czterema modułami ćwiczeń w zależności od grupy wiekowej i stopnia trudności. W każdym module znajduje się zestaw 5 lekcji.
• I moduł – zestaw ćwiczeń dla dzieci przedszkolnych – (każda lekcja trwa około 5-10 minut),
• II moduł – zestaw ćwiczeń dla dzieci wczesnoszkolnych – nauczanie zintegrowane – (każda lekcja trwa około 10-15 minut),
• III moduł – zestaw ćwiczeń dla dzieci szkolnych – (każda lekcja trwa około 15-20 minut),
• IV moduł – zestaw ćwiczeń dla młodzieży licealnej – (każda lekcja trwa około 20-25 minut),
• V moduł – dodatkowy zestaw ćwiczeń dla osób dorosłych.
Zapraszam więc do lektury, która z pewnością ułatwi pracę uczniom, nauczycielom i rodzicom.
,,Nauczenie się na nowo koncentracji, to jedno z największych wyzwań naszych czasów”. A. Botton Zapraszam do lektury...