Ósma klasa i co dalej? Wybieram szkołę i zawód

„ÓSMA KLASA I CO DALEJ?
WYBIERAM SZKOŁĘ I ZAWÓD”

Opracowanie mgr Agnieszka Sawicka
Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Parczewie

Wstęp

W momencie ukończenia szkoły podstawowej uczniowie zmuszeni są dokonać bardzo ważnego wyboru życiowego jakim jest wybór szkoły średniej. Przed nimi staje konieczność podjęcia drogi kształcenia, która niewątpliwie związana jest z wyborem dalszej ścieżki zawodowej. Podjęcie przez ucznia trafnej decyzji dotyczącej wyboru zawodu nie jest zadaniem łatwym.
Celem oddziaływań edukacyjnych nie może być udzielanie uczniowi jednoznacznej, jednorazowej porady, lecz przygotowanie go do samodzielnego podejmowania kolejnych decyzji edukacyjnych i zawodowych. Każdy doradca zawodowy jest bowiem tylko tą osobą, która wskazuje najlepsze możliwości i drogi podejmowania decyzji, nie może jednak narzucać i zmuszać do ich podejmowania. Uczeń powinien zatem dowiedzieć się jak najwięcej o możliwych kierunkach dalszego kształcenia, o swoich możliwościach psychofizycznych, zainteresowaniach
i predyspozycjach oraz o istniejących zawodach i zmieniającym się rynku pracy. Taki tok działania powinien zwiększyć szansę na podejmowanie trafnych, świadomych decyzji edukacyjnych. Istotną sprawą jest też uświadomienie uczniom, że dany zawód nie musi być wyborem na całe życie. Zmieniający się rynek pracy coraz częściej zmusza nas do przekwalifikowania się.

1. Założenia badań własnych.

Celem moich badań było uzyskanie wiedzy na temat planów edukacyjno-zawodowych uczniów klas 8 szkół podstawowych z powiatu Parczew (Szkoła podstawowa Nr 1, 3 w Parczewie, Szkoła podstawowa w Gęsi, Szkoła podstawowa w Podedwórzu, Szkoła podstawowa Jabłoniu, Szkoła podstawowa w Tyśmienicy, Szkoła podstawowa w Sosnowicy i Szkoła podstawowa
w Rudnie).
Badanie zostało przeprowadzone w roku szkolnym 2020/21, przy zastosowaniu autorskiego kwestionariusza ankiety „Ósma klasa i co dalej? Wybieram szkołę i zawód”. Objęłam nim 187 uczniów. Narzędzie badawcze umożliwiło mi przeprowadzenie analizy ilościowej w celu dokładnego zbadania interesującego tematu. Postawiłam następujące pytania badawcze:
• Czy uczeń zamierza kontynuować naukę w szkole ponadpodstawowej?
• Jaki typ szkoły wybierze?
• Jaki kierunek kształcenia preferuje?
• Jakie czynniki mają wpływ na decyzję ucznia dot. wyboru szkoły ponadpodstawowej?
• Czy uczeń podejmie decyzję samodzielnie, czy z czyjąś pomocą?

Do publikacji dołączyłam kwestionariusz ankiety

2.Wyniki badań własnych dotyczących planów edukacyjno-zawodowych uczniów.

W pierwszej kolejności zapytałam uczniów, czy planują dalszą edukację w szkole ponadpodstawowej? Wyniki wskazują, iż 98% ankietowanych odpowiedziało tak (wykres 1).
Wykres 1: Czy zamierzasz kontynuować naukę w szkole ponadpodstawowej?:

Źródło: opracowanie własne

Kolejne pytanie dotyczyło miejscowości kontynuacji nauki uczniów. Ze względu na pytanie otwarte, ankietowani sami podawali odpowiedź. Najwięcej wskazań uzyskał Parczew, Lublin, Jabłoń, Lubartów, znacznie mniej: Biała Podlaska, Włodawa, Radzyń Podlaski, Wisznice i inne.
Wyniki badań wskazują, iż ponad połowa ósmoklasistów wybierze Technikum (59%), następnie Liceum (34%) i Branżową Szkołę I Stopnia (7%). Dane zamieściłam na wykresie 2.
Dodatkowo uczniowie mieli wypisać konkretne zawody, kierunki, które ich interesują. Najczęściej wymieniono: mechanik, informatyk, rolnik, fryzjer, kucharz, służby mundurowe (Technikum
i Branżowa Szkoła I Stopnia) oraz klasa humanistyczna, biologiczno-chemiczna w Liceum Ogólnokształcącym.

Wykres 2: Jaki typ szkoły zamierzasz wybrać?

Źródło: opracowanie własne

Analiza badań dostarczyła również danych stanowiących odpowiedź na kolejne pytanie: jakie czynniki mają wpływ na decyzję ucznia dot. wyboru szkoły ponadpodstawowej?. Okazało się,
że największy wpływ na przyszłą decyzję edukacyjną Ósmoklasistów mają:
• zainteresowania, zdolności, umiejętności;
• wyniki w nauce;
w mniejszym stopniu natomiast:
• odległość od miejsca zamieszkania
• stan zdrowia
• oferta szkoły ponadpodstawowej
• rynek pracy i perspektywa zatrudnienia
• opinia rodziców
• opinia kolegów, przyjaciół
• perspektywa dalszej edukacji
• tradycje rodzinne
W badaniu zapytałam także o samodzielność podejmowanej decyzji edukacyjno-zawodowej uczniów (wykres 3). Analizując wyniki należy stwierdzić, iż ponad połowa uczniów decyzję o wyborze szkoły ponadpodstawowej podejmie samodzielnie (52%), dla 40% badanych będzie to decyzja wspólnie podjęta z rodzicami, 5% uczniów zrobi to z pomocą specjalistów, a 3% ankietowanych postąpi zgodnie z wolą rodziców.

Wykres 3: Decyzja o wyborze szkoły ponadpodstawowej.

Zakończenie.
Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż prawie wszyscy badani uczniowie wybierają się do szkoły ponadpodstawowej. Połowa z nich wybierze Technikum, następnie Liceum Ogólnokształcące (34%), a najmniej osób podejmie naukę w Branżowej Szkole I Stopnia. Najprawdopodobniej taka sytuacja wiąże się z chęcią zdobycia konkretnego zawodu
i szybszego podjęcia zatrudnienia przez uczniów Technikum. Do Liceum wybierają się gównie osoby, które nie wskazały żadnego zawodu, lub posiadają szeroki wachlarz zainteresowań zawodowych i w chwili obecnej nie potrafią dokonać konkretnego wyboru. Uczniowie wskazywali różne miejscowości dalszej nauki; najprawdopodobniej kierowali się odległością od szkoły ponadpodstawowej. Wyniki wskakują, że największy wpływ na przyszłą decyzję edukacyjną Ósmoklasistów mają zainteresowania i wyniki w nauce. Okazało się również, że większość ankietowanych decyzję edukacyjno-zawodową podejmie samodzielnie i wspólnie z rodzicami.
Reasumując, na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzam, iż większość uczniów jest przygotowana do świadomego planowania kariery zawodowej. Uczniowie podejmując tak ważne decyzje powinni brać zawsze pod uwagę swoje mocne i słabe strony, zainteresowania, zdolności, mieć na uwadze potencjał intelektualny, społeczny oraz czuć odpowiedzialność za własne decyzje.

BIBLIOGRAFIA:
Kania I. : Jak towarzyszyć uczniom w rozwoju społeczno-zawodowym? Gry szkoleniowe i scenariusze zajęć do pracy z młodzieżą. Difin, 2010
Bielak B.: Jak pomóc uczniom w wyborze zawodu? WSiP, 2009
Bielak B.: Jaki zawód wybrać? WSiP, 2008
Metody, techniki i narzędzia diagnostyczne w poradnictwie zawodowym; Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Warszawa 2012
Rosalska M.: Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego. Przewodnik dla nauczyciela i doradcy. Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Warszawa 2012
Rittel S.J.: Edukacja wobec rynku pracy: realia, możliwości, perspektywy, pod red. R. Gerlacha, Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2003.

ANKIETA „ÓSMA KLASA I CO DALEJ?
WYBIERAM SZKOŁĘ I ZAWÓD”

Oprac.: mgr Agnieszka Sawicka: Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Parczewie

1) Płeć :  M K

2) Miejsce zamieszkania:
Miasto Wieś

3) Szkoła podstawowa w ........................................

4) Czy zamierzasz kontynuować naukę w szkole ponadpodstawowej?:
TAK NIE

5) W jakiej miejscowości zamierzasz podjąć dalszą naukę?
........................................,,,

6) Jaki typ szkoły zamierzasz wybrać?/zaznacz tylko jeden preferowany typ szkoły/

 Liceum Ogólnokształcące
 Technikum Zawodowe
 Branżowa Szkoła I Stopnia
 Inna (jaka?)........................................

7) Jaki kierunek kształcenia preferujesz?
a) Liceum Ogólnokształcące:
klasa........................................
b) Technikum Zawodowe:
kierunek/zawód........................................
c) Branżowa Szkoła I Stopnia
kierunek/zawód........................................

8) Które z niżej wymienionych czynników maja wpływ na Twoja decyzję dot. wyboru szkoły ponadpodstawowej?/można zaznaczyć kilka odpowiedzi/
o zainteresowania, hobby, pasje
o wyniki w nauce
o perspektywa dalszej edukacji
o oferta szkoły ponadpodstawowej
o odległość od miejsca zamieszkania
o stan zdrowia
o rynek pracy i perspektywa zatrudnienia
o opinia rodziców
o tradycje rodzinne
o opinia kolegów, przyjaciół
o inne (jakie?)........................................

9) Decyzję o wyborze szkoły ponadpodstawowej podejmę:
o samodzielnie
o wspólnie z rodzicami
o zgodnie z wolą rodziców
o z pomocą specjalistów (doradcy zawodowego, nauczyciela, psychologa, pedagoga)

Dziękuję