Przyroda naszej okolicy. Program ekologiczno-przyrodniczy realizowany w świetlicy szkolnej dla uczniów szkoły podstawowej

Program ekologiczno-przyrodniczy realizowany w świetlicy szkolnej dla uczniów szkoły podstawowej „Przyroda naszej okolicy”
Młody człowiek najlepiej uczy się poprzez udział, doświadczenie, emocję, które pojawiają się podczas zajęć i motywują do zadawania pytań. Chcąc rozwinąć zainteresowania, pobudzić ciekawość otaczającym nas światem oraz poszerzać wiedzę uczniów zaprosiłam ich do wspólnej przygody.
Program odwołuje się do wrodzonej ciekawości dzieci i chęci poznania przyrody. W czasie jego realizacji uczniowie mieli możliwość zadawania pytań i uzyskiwania na nie odpowiedzi. Ważną funkcję w czasie zajęć odgrywały obserwacje środowiska naturalnego i doświadczanie kontaktów z nim.

Cele główne programu:
Głównym celem programu jest kształtowanie u dzieci szacunku i miłości do przyrody, rozwijanie ich zainteresowań związanych z naukami przyrodniczymi.
Program ponadto ma na celu wspomaganie dziecka w:
-rozwijaniu zainteresowań przyrodniczych,
-wzbogacaniu wiedzy o otaczającym świecie,
-kształtowaniu pożądanego stosunku do zwierząt żyjących w naturalnym środowisku,
-uwrażliwianiu na piękno przyrody i potrzebę jej poszanowania,
-kształtowaniu umiejętności przewidywania skutków działalności człowieka w środowisku,
-wyzwalaniu różnorodnych form aktywności podczas poznawania przyrody.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- umie segregować śmieci do poszczególnych pojemników na odpady,
- rozumie potrzebę recyklingu,
- rozumie, że każda istota żywa ma prawo do godnego życia,
-potrafi wykorzystać materiał przyrodniczy oraz surowce wtórne do działalności plastycznej,
- wie, jak należy zachować się w naturalnym środowisku,
- potrafi wskazać zachowanie zagrażające środowisku naturalnemu,
- umie wykonać własny las w słoiku,
- potrafi rozpoznawać podstawowe gatunki ptaków i grzybów,
- wie czym odżywiają się różne gatunki ptaków,
- umie zakładać hodowle rzeżuchy i prowadzić kalendarz zmian przedstawiający jej rozwój,
- zna zasady bezpiecznego zachowania się podczas ferii, wskazuje na niebezpieczeństwo wchodzenia na lód, podczas zamarzania pobliskich zbiorników wodnych,
- rozumie potrzebę oszczędzania wody,
- wie jak powstają owoce, zna rolę owadów w przyrodzie, rozróżnia rodzajów owoców
- wie jak zbudowane są pszczoły i co im zawdzięczamy,
- zna sposoby pomagania pszczołom np. sadzenie roślin miododajnych, umieszczanie domków dla owadów, które zapewniają im schronienie przed upałami, deszczem, przezimowanie, składanie jaj oraz zaniechanie stosowania środków chemicznych i nawozów mineralnych w rolnictwie..
Formy pracy:
Zajęcia i zabawy ujęte w programie prowadzone były w różnych formach: praca z całą klasą z zespołem lub praca indywidualna.
Metody pracy:
- metody oglądowe: pokaz, obserwacja
- metody słowne: dyskusje, objaśnienia, rozmowy
- metody oparte na samodzielnym działaniu
Program „Przyroda naszej okolicy”- treści
Jesień
W ramach akcji „Sprzątanie Świata” uświadomienie dzieciom o konieczności dbania o naszą planetę . Zapoznanie uczniów z rodzajami pojemników do selektywnej zbiórki odpadów, systemem segregacji odpadów oraz poszerzenie ich informacji w zakresie recyklingu. Wykonanie przez uczniów prac plastycznych z materiałów odpadowych.
Dla uczczenia Światowego Dnia Zwierząt zrealizowanie projektu „Dbamy o zwierzęta”, współorganizowanie zbiórki karmy dla bezdomnych zwierząt z schroniska. Przeprowadzenie z dziećmi dyskusji „Mój pupil – jak być dobrym opiekunem zwierzęcia”, omówienie sposobu wykonania Lapbooka „Moje zwierzątko”. Wykonanie przez dzieci Lapbooków , omówienie ich i zaprezentowanie swoich prac. Opublikowane zdjęć np. na facebooku szkoły.
Rozwiązywanie przez uczniów zadań: Labirynt - zaprowadź zwierzęta do posiłku, uzupełnianie brakujących słów w wierszach o zwierzętach pt.: „Psie smutki” Jana Brzechwy, „Przyjaciele” Radosława Ragana, "Kotek" Władysława Bełzy, "Jak rozmawiać trzeba z psem" Jana Brzechwy, "Chory kotek" Stanisława Jachowicza i wielu innych (wcześniej zapoznanie dzieci z w/w tekstami, zastosowanie metody czytania wrażeniowego, aby dzieci mogły uczestniczyć aktywnie w czytaniu, bawić się słowami, aktywizować się ruchowo, a nie być tylko biernymi słuchaczami). Dzieci brały też udział w projekcji filmu „Mój przyjaciel Hachiko”, a po seansie przeprowadzenie z nimi dyskusji na temat miłości i wierności psa do swojego właściciela.
Zorganizowanie wycieczki do lasu, podczas której dzieci zapoznają się z warstwową budową lasu. Odwiedzenie ścieżki edukacyjnej, objaśnienie dzieciom tablic przyrodniczych i przeprowadzenie zabawy w jesienne zgadywanki – „Rośliny, zwierzęta, grzyby naszych lasów”.
Zorganizowanie zajęć na temat rozróżniania grzybów w oparciu o atlas grzybów. Zorganizowanie zajęć plastycznych podczas, których uczniowie wykonują grzyby różnymi ciekawymi technikami między innymi przy użyciu kaszy gryczanej i innych produktów spożywczych.
Przeprowadzenie warsztatów „Jak zrobić las w słoiku?” – omówienie ich wykonania. Wykonanie przez dzieci własnych lasów w słoiku.
Zima
Zrealizowanie zajęć na temat „Czym żywią się ptaki?” W ramach tych zajęć uczniowie zapoznają się z cechami charakterystycznymi różnych gatunków ptaków i spożywanym przez nie pokarmem. Dokarmianie przez dzieci ptaków, dosypywanie przyniesionych ziaren w karmniku zamieszczonym na terenie szkoły.
Na zajęciach „Moje ferie” przeprowadzenie dyskusji na temat ulubionych przez dzieci sportów zimowych, wspólne określenie zasad bezpieczeństwa podczas ferii zastosowanie burzy mózgów. Wykonywanie przez uczniów dowolnymi technikami prac plastycznych na temat zimowych aktywności.
Zapoznanie uczniów z pobliskimi zbiornikami wodnymi (jeziora, rzeki naszej okolicy), wyjaśnienie im jakie znaczenie mają cieki wodne dla środowiska przyrodniczego. Przeprowadzenie dyskusji o zachowaniu szczególnej uwagi w takich miejscach podczas zamarzania, wskazanie na niebezpieczeństwo wchodzenia na lód. Realizowanie zajęć z wykorzystaniem mapy, aplikacji Google Earth i tablicy interaktywnej.
Wiosna
Z okazji Światowego Dnia Wody zorganizowanie konkursu „Woda i możliwości jej oszczędzania” na najlepszy plakat. Wykonanie wystawy z wykonanych przez dzieci plakatów.
Założenie hodowli roślin. Obserwowanie przez uczniów rozwoju roślin rzeżuchy i prowadzenie własnych kalendarzy zmian. Uatrakcyjnienie zajęć-zaprezentowanie przez nauczyciela rozwoju roślin w formie teatru kamishibai, z wykorzystaniem bajki „Groszki”/ tekst oryginału i ilustracje Françoise Malnuit ; tłumaczenie i redakcja: Zofia Piątkowska-Wolska, Julian Brudzewski. Wydawnictwa Tibum.
Przeprowadzenie zajęć „Dlaczego drzewa kwitną?” na temat powstawania owoców, roli owadów, rodzajów owoców.
Wykonanie przez dzieci Lapbooków „O pszczole”, w których znalazł się informacje na temat: budowa pszczoły, co zawdzięczamy pszczołom, jak możesz pomóc pszczołom, ciekawostki na temat pszczół.
Koordynowanie tworzenia przez dzieci pracy plastycznej - kwitnąca wiśnia w dużym formacie (praca całego zespołu), wykorzystanie do niej różnych materiałów plastycznych, w tym odpadowych (skrawki papierów, karton).
Ewaluacja programu:
Ewaluacja niniejszego programu odbędzie się poprzez rozmowy, obserwację i analizę zachowania dzieci podczas zajęć i wycieczek, gromadzenie prac dzieci, prezentowane ich na wystawkach szkolnych. Formami sprawdzania osiągnięć, umiejętności i wiadomości będzie udział w konkursie „Woda i możliwości jej oszczędzania”. Najlepsi uczestnicy zostaną nagrodzeni dyplomami, nagrodami rzeczowymi.
Na koniec roku szkolnego zostanie przeprowadzona anonimowa ankieta ewaluacyjna z zastosowaniem metody „kosza i walizki” wśród uczniów. Pytania w ankiecie będą dotyczyć tego co najbardziej podobało się uczniom w zajęciach, co chcieliby ze sobą zabrać do „walizki” lub co chcieliby wrzucić do „kosza” czyli co sprawiło im przykrość lub warto zmienić w zajęciach.
Katarzyna Klonowska – nauczyciel biologii, przyrody