Program zajęć kształtujących kreatywność

PROGRAM ZAJĘĆ
KSZTAŁTUJĄCYCH KREATYWNOŚĆ
„Kreatywność to inteligencja,
która dobrze się bawi.”
Albert Einstein
Wstęp

Kreatywność to umiejętności i twórcza postawa, które są podstawą skutecznego funkcjonowania we współczesnym świecie. Potrzebne są przy rozwiązywaniu problemów oraz podejmowaniu trafnych decyzji. Każdy człowiek rodzi się z dużym potencjałem kreatywności, dlatego ważne jest stwarzanie dzieciom optymalnych warunków, aby rozwijać, stymulować i wspierać ich zdolności twórcze. Jest to o tyle istotne, że kreatywność jest niezwykle przydatna w życiu.
Wiek wczesnoszkolny jest najlepszym momentem na podjęcie świadomej stymulacji twórczego rozwoju dziecka poprzez zabiegi metodyczne
i organizacyjne, ponieważ jest to okres intensywnego rozwoju wyobraźni, fantazji i zabaw twórczych, dociekliwych pytań i poszukiwań własnych rozwiązań.
Dobrym miejscem na kształtowanie kreatywności jest szkoła. Różnorodne sytuacje edukacyjne oraz wszelkiego rodzaju twórczość artystyczna wpływają na rozwój osobowości dzieci, pozytywną samoocenę oraz dają satysfakcję
z własnych dokonań. Uczą samodzielności, odwagi i wiary we własne siły. Ponadto ważną rolę w kształtowaniu u dzieci kreatywności odgrywa nauczyciel, który powinien motywować uczniów do podejmowania wysiłku, szukania nowych wyzwań oraz oryginalnych pomysłów.
Dążąc do rozwoju tej niezwykle istotnej cechy wśród uczniów opracowałam program zajęć, który będzie inspirował dzieci do twórczego działania oraz zachęcał ich do udziału w zabawach, barwnych i ciekawych zajęciach.
I. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Głównym założeniem programu jest rozwijanie kreatywności i twórczej postawy wśród uczniów.
Udział w różnorodnych działaniach w ramach programu będzie pobudzać uczniów do aktywności, samodzielności, odkrywania siebie, swoich mocnych stron oraz do ukształtowania silnej osobowości, dzięki której będą potrafili dostosować się do różnych sytuacji życiowych.
Program adresowany jest do uczniów klas I-III Szkoły Podstawowej nr 2 im. Polskich Noblistów w Pajęcznie.
Realizowany będzie w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły (podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dn. 3 kwietnia 2019r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół) w roku szkolnym 2019/2020 z możliwością dalszego kontynuowania w kolejnych latach dla I etapu edukacyjnego.
Program zajęć ma charakter otwarty, można go modyfikować
i dostosowywać do potrzeb, możliwości i zainteresowań dzieci.
W ramach programu w zostanie przeprowadzony ogólnopolski projekt edukacyjny wspierający rozwój czytelnictwa wśród uczniów klas I-III
pt.: „Czytam z klasą. Lekturki spod chmurki” (2019-2020).
II. CELE PROGRAMU
Cele główne:
- Rozwijanie kreatywnego myślenia i twórczego rozwiązywania problemów,
- Kształtowanie ekspresji twórczej w różnych formach aktywności,
- Uczenie pokonywania przeszkód emocjonalno -motywacyjnych.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- Dostrzega nowe rozwiązania, możliwości, pomysły w rozwiązywaniu problemów,
- Potrafi wnioskować i podejmować decyzje w sprawach codziennych,
- Rozwija swoje zdolności i zainteresowania,
- Chętnie podejmuje działalność twórczą poprzez ruch, muzykę i żywe słowo,
- Aktywnie uczestniczy w działaniach teatralnych,
- Umiejętnie pokonuje trudności,
- Rozwija logiczne myślenie,
- Wzmacnia poczucie własnej wartości,
- Zgodnie współpracuje w grupie,
- Bierze aktywny udział w twórczych zadaniach określonych w projekcie edukacyjnym „Czytam z klasą”.
III. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Ujęte w programie cele zostaną zrealizowane poprzez różnorodną działalność t.j. muzyczną, plastyczną, ruchową, matematyczną oraz żywe słowo. Każda z nich kształtuje inne umiejętności, a dopiero stosowanie ich wszystkich przyczynia się do kształtowania kreatywności, rozwijania twórczej aktywności uczniów i ich zainteresowań. Ponadto aktywne zaangażowanie uczniów
w zajęcia, prezentowanie swoich umiejętności rówieśnikom oraz rodzicom,
a także zorganizowanie wystaw prac wykonanych przez dzieci, wpłynie pozytywnie na realizację założonych celów.
Wskazane jest, by stosować atrakcyjne formy osiągania celów, urozmaicone metody pracy. Dodatkowo realizując program należy posługiwać się różnego rodzaju środkami dydaktycznymi właściwie dobranymi pod kątem prowadzonych zajęć.
Metody pracy: burza mózgów, drama, gry dydaktyczne, mapa pojęciowa, drzewko decyzyjne, metoda Sześciu Kapeluszy Myślowych Edwarda de Bono, techniki twórczego myślenia E. Nęcki, metoda konstruowania gier matematycznych E. Gruszczyk – Kolczyńskiej, kula śniegowa, promykowe uszeregowanie, kosz i walizka, termometr nastroju, dyskusje, zadań stawianych do wykonania.
Ekspresja twórcza:
– werbalna ( np. lista atrybutów, lista podobieństw, łańcuchy skojarzeniowe, analogie, tworzenie opowiadań, snucie fantastycznych historii),
– plastyczna (m.in. przekształcenia, kreatywne rysowanie, metoda malowania dziesięcioma palcami, rysowanie, lepienie, wyklejanie, orgiami),
– muzyczna, ruchowo-pantomimiczna (np. opowieści ruchowe, inscenizacje, improwizacje przy muzyce z zastosowaniem różnych przedmiotów, malowanie do muzyki).
Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa, binarna.
Środki, materiały, sprzęt: pomoce dydaktyczne i materiały przygotowane przez nauczyciela realizującego program oraz rodziców uczestników, internet, aparat fotograficzny, tablica interaktywna, tablet, laptop, zabawka interaktywna „Magic Jin”.
IV TREŚCI NAUCZANIA
Treści ujęte w programie są zgodne z treściami zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla I etapu edukacji.
Treści programowe i osiągnięcia ucznia:
1. ŚWIAT NASZYCH EMOCJI: spotkanie z podstawowymi emocjami oraz nauka konstruktywnych sposobów ich odkrywania, nazywania i wyrażania.
- rozpoznaje, rozumie i nazywa emocje oraz uczucia innych osób;
- przedstawia swoje emocje i uczucia przy pomocy prostej wypowiedzi ustnej lub pisemnej, różnorodnych artystycznych form wyrazu;
- współdziała w grupie;
2. RADZIMY SOBIE W RÓŻNYCH SYTUACJACH: ćwiczenia i zabawy mające na celu budowanie poczucia własnej wartości i swoich możliwości. Dostrzeganie i uczenie się rozwiązywania problemów.
- wykorzystuje nabyte umiejętności do rozwiązywania problemów, działań twórczych;
- śmiało wyraża swoje myśli;
- radzi sobie z problemami;
- współpracuje w grupie;
-prowadzi rozmowę w sposób kulturalny;
- radzi sobie w różnych sytuacjach;
- ma poczucie własnej wartości.
3.W ŚWIECIE MATEMATYKI: tworzenie treści i rozwiązywanie zadań tekstowych do podanych działań lub rysunków; tworzenie łamigłówek, gier planszowych oraz tworzenie prac wykonanych z figur geometrycznych.
- układa zadania i je rozwiązuje, tworzy łamigłówki matematyczne, wykorzystuje
w tym procesie własną aktywność artystyczną, techniczną, konstrukcyjną; wybrane działania realizuje za pomocą prostych aplikacji komputerowych;
- doskonali umiejętności matematyczne;
- tworzy własne strategie i zasady organizacyjne, potrafi konstruować prostą grę;
-rozpoznaje w naturalnym otoczeniu (w tym na ścianach figur przestrzennych) i na rysunkach – figury geometryczne: prostokąt, kwadrat, trójkąt, koło; wyodrębnia te figury spośród innych figur;
4. JESTEŚMY ARTYSTAMI : ćwiczenia i zabawy rozwijające wyobraźnię oraz ekspresję twórczą poprzez:

• działalność plastyczną i techniczną : tworzenie prac plastycznych
i technicznych różnymi technikami z wykorzystaniem różnorodnych materiałów, tworzenie rekwizytów do inscenizacji, ilustracji do historyjek, bajek, przekształcanie obrazów już istniejących, itp.
- rysuje kredką, kredą, ołówkiem, patykiem (płaskim i okrągłym), piórem, węglem, mazakiem;
- maluje farbami, tuszami przy użyciu pędzli (płaskich, okrągłych), palców, stempli;
- wydziera, wycina, składa, przylepia, wykorzystując gazetę, papier kolorowy, makulaturę, karton, ścinki tekstylne itp.;
- modeluje (lepi i konstruuje) z gliny, modeliny, plasteliny, mas papierowych i innych, zarówno z materiałów naturalnych i przemysłowych;
- powiela za pomocą kalki, tuszu, farby, stempla wykonanego, np. z korka i innych tworzyw;
- wykonuje prace, modele, rekwizyty, impresje plastyczne potrzebne do aktywności artystycznej;
- wykonuje prace i impresje plastyczne jako formy przekazania i przedstawienia uczuć, nastrojów i zachowań (np. prezent, zaproszenie);
- ilustruje sceny i sytuacje (realne i fantastyczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem i muzyką;
- ocenia projekty/prace, wykorzystując poznane i zaakceptowane wartości: systematyczność działania, pracowitość, konsekwencja, gospodarność, oszczędność, umiar w odniesieniu do korzystania z czasu, materiałów, narzędzi i urządzeń;
- wykonuje przedmiot/model/pracę według własnego planu i opracowanego sposobu działania,
• działalność literacką i teatralną : tworzenie własnych opowiadań, historyjek, bajek, dialogów, redagowanie życzeń, przekształcenie treści i zakończeń wierszyków, opowiadań, bajek, historyjek obrazkowych, odgrywanie scenek dramowych, układanie tekstów do inscenizacji.
- eksperymentuje, przekształca tekst, układa opowiadania twórcze, np. dalsze losy bohatera, komponuje początek i zakończenie tekstu na podstawie ilustracji lub przeczytanego fragmentu utworu;
• działalność muzyczną i ruchową: tworzenie opowieści ruchowych
oraz układów choreograficznych do ulubionych piosenek, improwizacje ruchowe
z muzyką, układanie tekstów piosenek, tworzenie muzyki z wykorzystaniem instrumentów.
- wykorzystuje poznane melodie i tworzy własne, naśladuje odgłosy zwierząt;
-przedstawia ruchem treść muzyczną (np. dynamikę, nastrój, wysokość dźwięku, tempo, artykulację);
-tworzy improwizacje ruchowe inspirowane wyliczankami, rymowankami i rytmizowanymi tekstami;
- porusza się i tańczy według utworzonych przez siebie układów ruchowych,
z rekwizytem, bez rekwizytu do muzyki i przy muzyce;
- tworzy sekwencje i układy poruszania się do ulubionych przez siebie utworów muzycznych, wykorzystuje je do animacji i zabawy w grupie;
- wykonuje instrumenty m.in. z materiałów naturalnych;
z rekwizytem, bez rekwizytu do muzyki i przy muzyce;
- tworzy sekwencje i układy poruszania się do ulubionych przez siebie utworów muzycznych, wykorzystuje je do animacji i zabawy w grupie;
- wykonuje instrumenty m.in. z materiałów naturalnych i innych oraz wykorzystuje tak powstałe instrumenty do akompaniamentu, realizacji dźwięku podczas zabaw i zadań edukacyjnych, organizacji koncertów i przedstawień teatralnych;
- wykonuje akompaniament do śpiewu, stosuje gesty dźwiękotwórcze (np. tupanie, klaskanie, pstrykanie, uderzanie o uda);

V PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA
Uczeń :
- będzie samodzielny i kreatywny,
- podaje różne sposoby rozwiązania problemu,
- układa opowiadania, wierszyki, prowadzi rozmowy i dialogi,
- wyraża swoje myśli i uczucia,
- wykazuje się oryginalnością i pomysłowością w ekspresji plastycznej, ruchowej, słownej oraz muzycznej,
- podejmuje twórcze działania teatralne,
- doskonali logiczne myślenie,
- tworzy gry planszowe, łamigłówki i zagadki matematyczne,
- współpracuje w grupie,
- prezentuje własny punkt widzenia oraz szanuje poglądy innych.
VI OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Osiągnięcia uczniów będą podlegać ocenie słownej
w formie pochwał. Stosowane przez nauczyciela sposoby oceniania pomogą
w odkrywaniu radości tworzenia i mobilizowania uczniów do dalszych działań. Wyznacznikiem oceny będzie:
- aktywne i twórcze zaangażowanie ucznia,
- motywacja do pracy,
- wysiłek włożony w realizację zadań,
- oryginalność i pomysłowość podczas wykonywanych działań.

VII EWALUACJA PROGRAMU
Praca uczestników będzie dokumentowana w formie zdjęć i wytworów działalności uczniów.
Ewaluacja programu będzie przeprowadzona na bieżąco oraz po zakończeniu zajęć na podstawie obserwacji własnych oraz przeprowadzonej ankiety wśród uczestników zajęć. Wyniki ankiety posłużą do oceny atrakcyjności zajęć oraz będą wskazówką do dalszych działań.

Bibliografia:
1. Bono E. Naucz się myśleć kreatywnie. Warszawa 1995.
2. Kujawiński J., Twórczość metodyczna nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
3. Nęcka E. Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2001.
4. Okraszewski K., Rakowiecka B., Szmidt K. J., Porządek i przygoda. Lekcje twórczości. WSiP, Warszawa 1997.
5. Popek S. (red.), Aktywność twórcza dzieci i młodzieży. WSiP, Warszawa 1998.
6. Szmidt K. J. ,Trening kreatywności., HELION, Gliwice 2008,
7. E. Gruszczyk – Kolczyńska „Dziecięca matematyka”, „Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier”.
8. Niezbędnik Nauczyciela – portal dla nauczycieli.

Opracowała: Ewa Modlińska