Wina i odpowiedzialność. Scenariusz lekcji etyki

Scenariusz lekcji etyki
Prowadzący: ...................
Klasa: 8 szkoły podstawowej
Czas: 45 minut (1 godz. lekcyjna)

Temat: Wina i odpowiedzialność

I Cele lekcji:
Cel główny: Zrozumienie przez uczniów wartości jakie wytwarza w nas sumienie oraz to jak ważnym jest by brać odpowiedzialność za swoje czyny.

Cele szczegółowe: w wyniku przeprowadzonej lekcji uczeń powinien:

POZIOM I:
Kategoria A (zapamiętanie wiadomości):
- znać zakres podstawowych pojęć z zakresu eutanazji
- znać podstawowe argumenty dotyczące eutanazji używane we współczesnych debatach etycznych
- wymienić różne stanowiska wobec eutanazji
Kategoria B (zrozumienie wiadomości):
- rozumieć istotę problematyki eutanazji w obecnych czasach i w przeszłości
- wyróżnić podstawowe formy eutanazji
- rozpoznaje cechy eutanazji „zabójczej” i „samobójczej”
- wyjaśnić, dlaczego ktoś może zdecydować się na krok w kierunku eutanazji
POZIOM II:
Kategoria C (zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych):
- określić obiektywne argumenty „za” i „przeciw” eutanazji
- wykazać się umiejętnością dyskusji na temat eutanazji
- uczyć się analizy treści artykułu i dyskutowania na jego temat
Kategoria D (zastosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych):
- umieć podsumować i ocenić własne poglądy na temat eutanazji
- umieć odnieść etyczny problem z teorii do kontekstu praktycznego
POZIOM III:
Kategoria E (stosunek do przeszłości):
- postrzegać eutanazję jako problem tzw. długiego trwania, występujący w przeszłości
- czerpać z doświadczenia poprzednich pokoleń i szukać rozwiązań problemów eutanazji w przyszłości
Kategoria F (potrzeby i aspiracje):
- rozumieć potrzebę dyskusji na trudne tematy i kształtować umiejętność tejże dyskusji
- rozumieć potrzebę integracji społecznej

II Metody dydaktyczne:
- pogadanka, rozmowa nauczająca, burza mózgów, dyskusja, praca w grupie, praca w oparciu o tekst

III Środki dydaktyczne:
- D. B. Ingram, J. A. Parks, Etyka dla żółtodziobów. Czyli wszystko, co powinieneś wiedzieć o..., przekł. R. Bartołd, Poznań 2003, s. 231-234.
- Bioetyka. Spory na śmierć i życie, „Polityka. Niezbędnik Inteligenta”, 1/2015, s. 73-77
- karta pracy ucznia – załącznik 1

IV Tok lekcji:

Czynności organizacyjno-porządkowe (ok. 2 min.):
- powitanie uczniów
- sprawdzenie listy obecności

Rekapitulacja wtórna (ok. 3 min.):
- w formie pogadanki uczniowie przypominają treści z poprzedniej lekcji

Nawiązanie do nowych treści (ok. 5 min.):
- na poprzedniej lekcji uczniowie mieli zadaną pracę, by w domu wyszukali w Internecie, prasie bądź w książkach materiały na temat eutanazji oraz przeczytali je przed przyjściem do szkoły
- nauczyciel przygotował artykuł z czasopisma Polityki, dotyczący kwestii spornych jakie porusza problematyka eutanazji. Z artykułem uczniowie będą zapoznani po omówieniu podstawowych pojęć dotyczących eutanazji

Nowe treści (ok. 25 min.):
- metodą rozmowy nauczającej wspólnie z uczniami wymieniamy i omawiamy podstawowe pojęcia z zakresu eutanazji
- metodą burzy mózgów wspólnie ustalamy definicję pojęcia eutanazja
- przedstawiamy uczniom cele lekcji, w tym cel główny – zrozumienie istoty problematyki eutanazji

- przedstawiamy uczniom artykuł z czasopisma Polityka – jeden z uczniów czyta na głos. Artykuł dotyczy postrzegania problematyki eutanazji w Polsce i na Zachodzie Europy
- prowadzimy dyskusję zadając odpowiednio wcześniej przygotowane pytania
- nauczyciel podsumowuje tą część lekcji poprzez powtórzenie i zwrócenie uwagi na wyjątkowo ważne pojęcia: eutanazja, eutanazja czynna a bierna, zabójcza i samobójcza, eutanazja dobrowolna, niedobrowolna i wbrew woli pacjenta, problematyka równych szans.

- dzielimy uczniów na grupy i rozdajemy im karty pracy
- uczniowie pracując w grupach notują na kartach pracy argumenty „za” i „przeciw” eutanazji.
- podsumowujemy pracę uczniów słuchając przedstawicieli wybranych grup, którzy odczytują wyniki pracy
- przedstawiamy uczniom przykładowe argumenty „za” i „przeciw” eutanazji:

przeciw:

nacisk ze względu na ustawodawstwo, osoby beznadziejnie chore pozbawione opieki lekarskiej, moralność i autonomia ludzi spowodowała, że społeczeństwo jest dla ludzi, a nie na odwrót, wolność jednostki nie może być traktowana instrumentalnie, cierpienie stanowi czynnik realizacji moralnych celów człowieka itp.

za:

srogość czy wysokość bólu i cierpień osób chorych, które znoszą to cierpienie, niegodne warunki, w jakich chorym przychodzi "żyć pod koniec życia", idea wolnej woli i wolności człowieka oraz prawo do samostanowienia, co może przekładać się na prawo do podjęcia decyzji o końcu swego życia w wyjątkowych przypadkach - nieuleczalnej choroby, wykluczenie społeczne osób beznadziejnie chorych, których życie czy śmierć nie wpłynie na społeczeństwo, niemożność nawiązania kontaktu z osobami chorymi itp.

- nauczyciel czyta uczniom fragment poświęcony moralnym dylematom eutanazji z podręcznika Etyka dla żółtodziobów, po czym rozpoczyna dyskusję w klasie dotyczącą problematyki eutanazji przedstawiając dwa główne wątki, wokół których przebiegać będzie dyskusja:

1. Czy lekarz ma prawo skrócić życie pacjentowi, jeśli ciało to stało się dla pacjenta wyjątkowo upokarzające, uciążliwe i wstydliwe, że pacjent z pełnym przekonaniem i z całą świadomością prosi o skrócenie męki?

2. Jak głęboko przekonania religijne mogą wpływać na postawę człowieka wobec eutanazji?

- uczniowie wykorzystując wiedzę zgromadzoną z różnych źródeł przed przyjściem na lekcję w połączeniu z wiedzą zdobytą podczas lekcji biorą udział w dyskusji
- nauczyciel stawiając pytania aktywizujące kieruje dyskusją

- jak zawsze na koniec każdej lekcji nauczyciel pyta uczniów czy sami chcą zadać jakieś dodatkowe pytania – czas przeznaczony na dodatkową dyskusję

Rekapitulacja pierwotna (ok. 5 min.):
- raz jeszcze wyjaśniamy definicję eutanazji i odpowiadamy na pytanie postawione w temacie lekcji
- wraz z uczniami powtarzamy argumenty „za” i „przeciw” eutanazji
- wspólnie z uczniami formułujemy kryteria oceny moralnej problematyki eutanazji
- zwracamy uczniom uwagę na kwestie funkcjonowania jednostek w społeczeństwie - to społeczeństwo jest dla osoby a nie odwrotnie

Zadanie domowe:
- praca pisemna na temat różnic w ocenie moralnej eutanazji a samobójstwa

Załączniki:

Załącznik 1
Karta pracy ucznia

Argumenty „za” eutanazją:

Argumenty „przeciw” eutanazji: