Studium przypadku dziecka niepłynnie mówiącego

STUDIUM PRZYPADKU
DZIECKA NIEPŁYNNIE MÓWIĄCEGO
Agnieszka Górczyńska - Bojar
2022 r.

Spis treści
1. WSTĘP 3
2. INFORMACJE O DZIECKU 4
3. ZAPIS NAGRANIA ROZMOWY Z DZIECKIEM 5
4. ANALIZA WYWIADU 6
5. ANALIZA SKALI REAKCJI NA JĄKANIE 8
6. ANALIZA RÓŻNICOWA PRZYPADKU 9

Agnieszka Górczyńska-Bojar

1. WSTĘP

Definicja rozwojowej niepłynności mówienia brzmi następująco:
„Rozwojowa normalna niepłynność mówienia (RNM) to zaburzenie swobodnego przechodzenia od jednego elementu wypowiedzi do drugiego oraz zakłócenie jej tempa i rytmu w następstwie desynchronizacji procesu formowania trzech poziomów wypowiedzi: treści, formy językowej i substancji fonicznej, występujących w okresie intensywnego rozwoju językowego dziecka”. Rozróżniając jąkanie wczesnodziecięce i rozwojową niepłynność mówienia stosuje się kryterium ilościowe i jakościowe. O jąkaniu wczesnodziecięcym według kryterium ilościowego świadczą: więcej niż 10 niepłynnie wymawianych wyrazów na 100; więcej niż 9,8% niepłynnie wymawianych sylab; więcej niż 5% niepłynnie wymawianych wyrazów w większości sytuacji komunikacyjnych obserwowanych przez pół roku; niepłynności trwające dłużej niż 2 s.; niepłynności składające się z więcej niż dwóch elementów. Według kryterium jakościowego wyróżnia się: powtarzanie części wyrazu i przeciąganie głosek; dysrytmie fonacyjne (nierytmiczne wymawianie głoski); napięte pauzy, przerzutki (odejście od tematu wypowiedzi); aberacyjne położenie artykulantów.
Przy rozwojowej niepłynności mówienia czynniki kryterium ilościowego są niższe od wyżej podanych. Natomiast kryterium jakościowe wyróżnia takie objawy: rewizje; powtarzanie wyrazów lub fraz; embolofazje.
Ponadto przy jąkaniu wczesnodziecięcym występują: świadomość zaburzenia, negatywne nastawienie do własnej mowy, sytuacji komunikacyjnych i samego siebie, napięcie mięśniowe i emocjonalne współruchy oraz lęk przed mówieniem, czego nie ma przy rozwojowej niepłynności mówienia.

2. INFORMACJE O DZIECKU

Rozmowa zarejestrowana na płycie została przeprowadzona przez nauczycielkę w przedszkolu.
Opisywane w poniższej pracy dziecko jest w wieku 4 lat. Chłopiec ma na imię Maciej. Uczęszcza on do przedszkola. Wychowuje się w rodzinie pełnej.

3. ZAPIS NAGRANIA ROZMOWY Z DZIECKIEM

Jedzie sobie Zygzak. I poje - i po – i poje i pojechał plosto do kombaja. Do- do- do- do dwóch. Złomek doprowadził prosto do pola. I – i – tam i tam był – (słowa nie zrozumiałe) – są tam jak tlomba jak słoń.
A – a tam szed bizon i wszyscy uciekli, bo chciał go skosić bizon i wszyscy uciekli, bo chciał go skosić bizon. No i – i – za nim szybko uciekał i potem tak a i jeszcze dolwali. A – a bizon tak uuu i potem dlugie pole i dał a – a człowiek pojechał, a oni pojechali a Zygzak powiedział dlacego ten musi jechać do tyłu uuuu, supel to lepiej bo je umiem – (słowa niezrozumiałe) – jechać do tyłu. Lazem Złomkiem wszystko lozwalił sobie nawet światła i pojechał zii-o-o, ja muszę mam do naprawienia drogę Zygzak powiedział, muszę naplawić, ale nowa dloga fajna, ale taka nielówna, takie doły – (słowa niezrozumiałe) – to teraz już na pewno nowa dloga, ale nie wiem co się stało. I potem – i potem psyjechała dziewcyna i – i tak pojechała tak yyy nie wiem cy na psejazdzke na wyciecke i tak zyyy. A ta dziewcyna była taka sybka i zo i pokazała
– (słowa niezrozumiałe) i tak i tak powiedziała - (słowa niezrozumiałe) – – samochodziku – (słowa niezrozumiałe) – są bezpiecne, a zygzak pojechał, a Złomek a i stał sobie z ojcem stali. A tu nagle wracał helikoplent. Głowa :cicho ciągle słysze: i potem złomek – złomek był w helikoplerze - (słowa niezrozumiałe)- oo,oo -(słowa niezrozumiałe)- i potem tak -(słowa niezrozumiałe)- i potem tak -(słowa niezrozumiałe)- muszę jechać na wyścig byyyy.
Halo Pani: zaraz, niektórzy -(słowa niezrozumiałe)- . I potem tak powiedział. Potem zlobił ten yyyyyyy (zmęczony) już mnie boli selce i potem przestało mu bić, przestało mu bić i już umal. PANI: Maciuś może inne zakończenie, bo to takie smutne
CHŁOPIEC:
I potem psyjechał sobie, psyjechał sobie, sobie yyyy właśnie yy nie nie właśnie psyjechał maluch sobie, psyjechał sobie maluch i tak powiedział Malek malucha. Psyjechał sobie Malek malucha, psyjechał sobie Malek malucha ale to był wyścigowy samochód. I tam był król ale samochód, Malek maluch tez był samochodem, i po i te samochody były o tak -(słowa niezrozumiałe)-. I potem i potem tak Malek malucha wypuścił klóla ze skorupa pyyy (strzela). Wygląda jak Złomek.
PANI: -(słowa niezrozumiałe)- przeszkadzamy. CHŁOPIEC:
Cicho, cicho. I potem Zygzak wyglał, a – a Malek malucha się a – a jego dziadek, dziadek ee dziadek ee właśnie Zygzaka, to – to by miał numel właśnie tak yyyy dwadzieścia osiem i on i

– i – i ten i właśnie on miał blode i powiedział tak. A Malek malucha to był właśnie ten – ten dziadek jego i potem tak i –i Zygzak mu pomógł i psyplowadził, psyplowadził go do naprawialni yyy do naprawialni i psy jechał do naplawialni. Malek ma y dziadka i powiedział tak: niech to -(słowa niezrozumiałe)- wyglałeś i pojechał sobie oblaził się i i a niebieski tak powiedział. Niech to nie chce tego słyszeć ani w ogóle, a potem klól ja i się uklonił, potem ścigał go bziubziu, o nie mam cię o – o, ał jedzie do góly nogami. E – e moje koła i potem jak, jak mam się wypłatać z tego kablu -(słowa niezrozumiałe)- i pląd wyleciał bzyyy psecioł się i uciekł. I potem nie było plądu. A powiedział tak no a – a – a samochody były nolmalne widać gości kupelowo bzi nie to normalne samochody, nie lubie nolmalnych samochodów, sobie jade oblaziłem się bzi, on powie cicho, cicho, cicho, i potem tak te, te w kole cicho i potem powiedział tak, jade sobie jechał sobie, jechał sobie. Male cięzalówka Malek lacej lacej Malek i powiedział tak psewioze cie. Zygzak wkładać go do cięzalówki, a on się tak zasmucił yyy (płacze) skoda ze ja yyy (płacze) – i powiedział tak samochód taki taki niebieski, nie był policją i powiedział tak -(słowa niezrozumiałe)- i potem tak halo -(słowa niezrozumiałe)- cały samochodzik śmieszny, któly był i powiem tak Zygzak bez dachu -(słowa niezrozumiałe)- i nadal za nim jechało to bzyyy i potem tak i potem tak nie chce nigdy tego więcej widzieć bo bardzo się oblaze, a zygzak on jest oblazalski, on jest oblazalski bardzo śmieszne, cicho ostatni laz potsebuje i poje pójdziecie na leżaki, naplawde nie ty będziesz stał, a ty Klaudio będziesz w maluchach lezeć sobie -(słowa niezrozumiałe)-

Często powtarzane słowa – WŁAŚNIE TAK

Powtarzanie głosek 29
Powtarzanie sylab 0
Powtarzanie słów 27
Powtarzanie kombinacji słów 27
Przeciąganie 0
Blokowanie 0
embolofazje 8
. . Przeciąganie – powtarzanie głosek 8

4. ANALIZA WYWIADU

Rodzice dziecka nie zgodzili się na wypełnienie ankiet i odmówili współpracy. Wychodząc z założenia, że „...defekt Maćka przejdzie z wiekiem...”.
Objawy niepłynności u dziecka to powtarzanie głosek, powtarzanie słów i powtarzanie kombinacji słów, oraz nieliczne embolofazje.
U Maćka nie występują napięcia mięśni, ani żadne inne reakcje nieprawidłowe. Z przekazu nauczyciela wynika, że rodzice dziecka nie jąkają się, nie zacinają, ani nie mówią zbyt szybko, ani zbyt wolno, a także mało zrozumiale. W związku z czym nie ma prawdopodobieństwa, by predyspozycje do niepłynności mówienia zostały odziedziczone.

5. ANALIZA SKALI REAKCJI NA JĄKANIE

Analiza skali reakcji na jąkanie.
Wypełniając kwestionariusz Skali Reakcji na Niepłynność Mówienia – wersja dla nauczycieli, nauczycielka uzyskała następujący wunik:
- za całość 9 pkt.
- za podstawę Reakcji poznawczych nauczycielka otrzymała 8 pkt.
- za podstawę Reakcji behawioralnych otrzymała 0 pkt.
- za podstawę Reakcji emocjonalno-fizjologicznych otrzymała 1 pkt.

W większości pytań występują odpowiedzi negatywne. Na 30 pytań – 25 jest odpowiedzianych negatywnie (nie), 4 pozytywnie (tak) i 1 pytanie zastanawiające (?).
Nauczycielka zauważa, że dziecko nie jąka się i mówi mniej płynnie niż jego rówieśnicy.
Na podstawie samoobserwacji zauważam, że łatwiej jest badać dorosłych niż dzieci. Badane dziecko dość niewyraźnie mówi i momentami trudno zrozumieć cała wypowiedź, a nawet jej fragmenty. Poniższe badanie przeprowadzone było w grupie przedszkolnej, Maciek miał za zadanie opowiedzieć co widzi na obrazkach i dodatkowo opowiedzieć dalszy ciąg historyjki obrazkowej.

6. ANALIZA RÓŻNICOWA PRZYPADKU

Jeśli chodzi o kryteria lingwistyczne, dominującymi objawami są powtarzanie głosek, słów i kombinacji słów. W tekście spotykamy też embalofazje, co jest charakterystyczne dla rozwojowej niepłynności mówienia (RNM). Frekwencja wszystkich objawów niepłynnego mówienia wynosi 16,64%. Objawy niepłynnego mówienia pojawiają się zwykle na początek wypowiedzi (21), w toku wypowiedzi jest 5, co charakteryzuje RNM. Najdłuższe przeciąganie trwa 2 sekundy.
Dominuje przede wszystkim niepłynność zewnątrzwyrazowa przejawiająca się poprzez powtarzanie sylab na początku wyrazu – RNM.
Biologicznego podłoża nie stwierdzono, w rodzinie Maćka nikt nie jąka się. U chłopca nie występują tiki ani współruchy.
Według mojej opinii przypadek Maćka to Rozwojowa Niepłynność Mówienia, o czym świadczą wszystkie przeanalizowane kryteria oraz wiek dziecka. Myślę, że z wiekiem opisane objawy znikną całkowicie.