Innowacja pedagogiczna: Klasowa orkiestra jako sposób na wspieranie integracji zespołu klasowego oraz wdrażanie do umiejętności współpracy

INNOWACJA PEDAGOGICZNA

Nazwa innowacji: Innowacja pedagogiczna ,,Klasowa orkiestra jako sposób na wspieranie integracji zespołu klasowego oraz wdrażanie do umiejętności współpracy”
Rodzaj innowacji:
organizacyjno - metodyczna
Autorzy innowacji:
Beata Skubaczewska - nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej
Oddziały objęte innowacją:
Klasa 1B
Miejsce wdrożenia innowacji:
Szkoła Podstawowa
Czas realizacji innowacji:
20 września 2021r. - 30 października 2021 r.

I WSTĘP I UZASADNIENIE

We współczesnym świecie coraz częściej dominować zaczęła rywalizacja jako forma kontaktów międzyludzkich. Rywalizacja ta wzmacniana jest przez stosowaną często w formę konkursów, testów, wyścigów, a w edukacji przez stosowanie powszechnego systemu oceniania i różnicowania uczniów. Sprzyja to budowaniu postaw egoistycznych i dążeniu do realizacji celów jednostki, a nie celów mających znaczenie dla dobra powszechnego.
Jednak człowiek to istota społeczna, dlatego współpraca z innymi ludźmi jest niezbędna, by mógł prawidłowo funkcjonować w rodzinie, wśród przyjaciół, wreszcie w społeczeństwie. Zasad tego współżycia uczy się już od najmłodszych lat, najpierw w otoczeniu najbliższych, potem wśród obcych ludzi. Jednak dopiero kontakt z większą grupą rówieśników na neutralnym terenie szkoły, stanowi poważną próbę umiejętności adaptacji i współpracy.
Spędzanie dużej ilości czasu we wspólnej klasie, szkole wymaga od dzieci budowania relacji, komunikowania się i współpracy. To właśnie atmosfera zaufania i poczucie bezpieczeństwa najbardziej wpływają na relacje w zespole uczniowskim. To one przeciwdziałają konfliktom i pomagają efektywnie nauczać i uczyć się. Dzieci w takiej atmosferze uczą się budowania i utrzymywania relacji z innym, akceptacji siebie i innych, asertywności, wyrażania własnych opinii i emocji,
Aby więc nauczyć dzieci odpowiednich zachowań społecznych, ich przewidywania i konsekwencji należy budować zintegrowany, współpracujący ze sobą zespół.
Pytanie w jaki sposób to uczynić, jakimi metodami i narzędziami posłużyć się, aby nauka ta odbywała się w podświadomości dzieci, aby nie była ona tylko suchym przekazem wartości i nie wzmacniała rywalizacyjnych zachowań, skłoniło mnie do opracowania nowej innowacyjnej formy pracy z dziećmi.
Chciałabym w swojej pracy z klasą pierwszą wdrożyć innowację jako sposób socjalizacji dzieci z wykorzystaniem zabawy i muzyki jako dziedziny sztuki.
Już Arystoteles posłużył się stwierdzeniem, że muzyka wpływa na uszlachetnienie obyczajów, co oznacza, że ma ona działanie uspokajające, relaksujące, budujące sprzyjającą atmosferę akceptacji i współdziałania, wspólnej zabawy. Obcowanie z nią rozwija wyobraźnie, uczy kultury zachowania w różnych formach spotkań muzyczno - społecznych.
W swojej innowacji chcę zaproponować dzieciom przeobrażenie sie w małego symfonika, muzyka, który jako odmienny, różnorodny i wyjątkowy byt muzyczny, tworzy orkiestrę jako całość muzycznej struktury, a w rzeczywistości zespołu klasowego.
Dzieci będą miały okazję zapoznać się z orkiestrą symfoniczną od strony technicznej, poznają najbardziej znane dzieła symfoniczne, a następnie na podstawie obserwacji funkcjonowania w orkiestrze porównają ją do zespołu klasowego. Poznając różne instrumenty, wyjątkowość ich budowy oraz wydawanego dźwięku przekonają się, że pomimo tej odmienności orkiestra nie może istnieć bez żadnego z nich, że tylko udział każdego z instrumentów warunkuje jej bogactwo i wyjątkowe brzmienie.
Podobnie w klasie - na podstawie zadań plastycznych i muzycznych, za pomocą dyskusji, zabaw, dowiedzą się, że pomimo swojej różnorodności, innego wyglądu, odmiennych upodobań, przekonań, zdolności i umiejętności , poprzez zgodne współdziałanie i współpracę, są w stanie stworzyć świetnie funkcjonujący zespół klasowy.
Dzieci będą zastanawiały się, czy każdy w orkiestrze (a także w klasie) może grać ,,pierwsze skrzypce" ( ,,Polka pizzicato"L. Delibes) i kim w zespole jest solista ( ,,Koncert fortepianowy e-moll'' P.Czajkowski) . Podejmując próbę wspólnego zagrania utworu przekonają się, czy i po co w orkiestrze potrzebny jest dyrygent -nauczyciel przewodnik ( ,,Eine kleine nachtmusic" W.A Mozart). Jednym z tematów zajęć będzie również próba orkiestry (instrumenty niemelodyczne), która uświadomi dzieciom, że nie wszystkie zadania są wykonywane od razu idealnie, że każdy ma prawo do popełniania i poprawiania błędów i że tylko cierpliwa współpraca wszystkich uczniów (poszczególnych instrumentalistów) przyniesie efekt w postaci koncertu klasowej orkiestry (,,Marsz Radetzh'ego" Johann Strauss). Koncert zostanie nagrany i przedstawiony rodzicom w formie online.

II OPIS ZASAD INNOWACJI
CELE GŁÓWNE:
- kształtowanie umiejętności współpracy w grupie
- integracja zespołu klasowego
- rozwijanie uzdolnień i zainteresowań muzycznych wśród dzieci
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- budowani atmosfery zaufania i bezpieczeństwa w grupie
- wzmacnianie poczucia więzi zespołu klasowego
- uczenie poszanowania inności i indywidualności drugiego człowieka
- wyzwolenie naturalnej spontaniczności poprzez posługiwanie się różnymi sposobami ekspresji: ruchem, słowem, dźwiękiem, plastyką
-rozwijanie umiejętności praktycznych. śpiew, gra na niemelodycznych instrumentach muzycznych
- poznanie wybitnych dziel literatury muzycznej i ich analiza

PRZEWIDYWANE EFEKTY INNOWACJI
Uczeń będzie:
- potrafił współpracować w grupie rówieśniczej
- akceptował i tolerował odmienność i poglądy innych osób
- rozumiał potrzebę współdziałania dla dobra wspólnego,
- poszerzał horyzonty myślowe,
- kształtował zdolności i umiejętności muzyczne
- czuł akceptację i bezpieczeństwo oraz utożsamiał się ze swoim zespołem klasowym
- miał poczucie zadowolenia i radości z wykonanej pracy
Efekty dla nauczyciela:
- możliwość pracy nowymi metodami z wykorzystaniem nowych form organizacyjnych
- poszerzenie swojego warsztatu pracy
-zwiększenie swojego doświadczenia zawodowego
- nawiązanie relacji z uczniami
- stworzenie zespołu klasowego i przygotowanie go do pracy metodami projektowymi
- satysfakcja i radość z wykonywanej pracy
Efekty dla szkoły:
- poprawa jakości funkcjonowania szkoły
- zbudowanie zgranego i współpracującego zespołu klasowego,
- kształtowanie prawidłowych postaw społecznych uczniów

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Metody:
• oglądowe (pokaz, obserwacja),
• słowne (rozmowy, opowiadania, objaśnienia, instrukcje),
• problemowe i aktywizujące (praca pod kierunkiem, burza mózgów, dyskusje dydaktyczne, gry dydaktyczne)
• ćwiczeniowo – praktyczne (pokaz, metoda projektu)
• eksponujące (film, ekspozycja, pokaz połączony z przeżyciem)
• praktyczne - gra na instrumentach
• drama

Innowacja będzie głównie realizowana poprzez działania praktyczne, angażujące uczniów do samodzielnego wyciągania wniosków.
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
Środki dydaktyczne: instrumenty perkusyjne, utwory muzyczne w formie nagrania video lub na nośniku CD, filmy edukacyjne i koncerty symfoniczne odtwarzane na tablicy interaktywnej, gry dydaktyczne na platformie Learning App, materiały plastyczne do samodzielnego wykonania instrumentu, zdjęcia dzieci , plansze z układem orkiestry symfonicznej, batuta i pulpit dyrygenta, zapis nutowy utworów muzycznych.

HARMONOGRAM PRZEBIEGU INNOWACJI

20-24 września ORKIESTRA SYMFONICZNA CZYLI KLASA 1B
- zabawy muzyczno ruchowe
- gra dydaktyczna na platformie Learning Apss - uzyskanie hasła ,,orkiestra symfoniczna"
- poznanie budowy i składu orkiestry
- wysłuchanie fragmentów znanych dzieł symfonicznych
- praca plastyczna w parach - wykonanie instrumentów perkusyjnych
- burza mózgów na temat ,,Czy klasa przypomina w czymś orkiestrę?"
27-1 października POZNAJEMY INSTRUMENTY W ORKIESTRZE, CZYLI KAŻDY Z NAS JEST INNY
- rozwiązywanie zagadek o instrumentach
- zapoznanie ze składem orkiestry symfonicznej, poznanie budowy i brzmienia najważniejszych grup instrumentów
- dyskusja na temat różnic miedzy instrumentami, ,,czy pomimo różnic mogą grać w jednej orkiestrze?"
- wysłuchanie utworu ,,Pizzicato Polka" L.Delbes
-praca plastyczna - kolorowanie, wycinanie i naklejanie instrumentów na wspólną planszę
- rozmowa na temat ,,W klasie każdy jest inny, ale wyjątkowy:
Zabawa ; ,,Niech wstaną wszyscy Ci, którzy...", ,,Tratwa", ,,Mam czerwone serduszko"
4-8 października GRAMY W JEDNEJ ORKIESTRZE - DZIAŁAMY W JEDNEJ GRUPIE
-zabawy muzyczno - ruchowe
-naklejanie zdjęć portretowych dzieci na planszę ze składem orkiestry symfonicznej
- praca plastyczna - układnie puzzli przedstawiających instrument, wyszukiwanie w klasie uczniów z tym samym obrazkiem, grupowanie się dzieci w zespoły prezentujące poszczególne grupy inst. w orkiestrze
- ,,Pizzicato Polka" L.Delbes - wspólna gra na instrumentach (kubek plastikowy z gumką) do utworu, zabawa taneczna z wstążką - próba dostosowania rytmu i ruchów tanecznych do grupy
- zdania niedokończone
,,Najłatwiejsze we wspólnym graniu było..."
,,Największą trudność sprawiło mi...."
11-15 października CZY W NASZEJ KLASIE POTRZEBNY JEST DYRYGENT?
- zabawy muzyczno - ruchowe
- wysłuchanie utworu ,,Walc" D. Szostakowskiego i próba wspólnego (bez udziału nauczyciela) grania na instrumentach perkusyjnych
- rozmowa na temat ,,Dlaczego wykonanie utworu nie było łatwe?"
- wykonanie tego samego utworu już pod kierunkiem nauczyciela
- rozmowa ,,Czy łatwiej było grać, dlaczego, czy utwór brzmiał lepiej, dlaczego?"
- próby dyrygowania orkiestrą przez dzieci
- rozmowa ,,czy każdy może być dyrygentem?"(potrzebne jest doświadczenie, znajomość utworu i instrumentów
- Zabawa ,,dyrygent"
- Kim jest dyrygent?
Film ,,dyrygent - gdy opera drzwi otwiera" Warszawska Opera Kameralna
Wysłuchanie wiersza ,,Wesoła orkiestra - dyrygent"
- Zajęcia plastyczne - praca malarska - improwizacja do utworu ,,Eine kleine nachtmusic" W.A Mozarta
- Pytania podsumowujące zajęcia
Czy w naszej klasie potrzebny jest dyrygent? Kto nim może być?
Czy sam dyrygent stworzy już orkiestrę, czy dyrygent zastępuje wszystkie instrumenty?
Czy nauczyciel wystarczy do tego żeby klasa?
- Na dzisiejszych zajęciach najbardziej podobało mi się, że...

18-22 października KTO W KLASIE GRA PIERWSZE SKRZYPCE I JEST SOLISTĄ?
- zabawa muzyczno ruchowa
- wysłuchanie utworu ,,Koncert fortepianowy E-moll" P. Czajkowskiego, zwrócenie uwagi na powitanie dyrygenta z ,,pierwszymi skrzypcami oraz na grę solowa fortepianu (wyodrębnienie różnic)
- Omówienie roli ,,pierwszych skrzypiec" oraz solisty, zwrócenie uwagi, że solista choć gra swoją odrębną partię utworu, to musi współdziałać z orkiestrą
- film edukacyjno-muzyczny pt. ,,Każdy jest inny" Jazzowanki
- Improwizacja plastyczna do utworu ,,Koncert fortepianowy E-moll" P. Czajkowskiego- podział na grupy, każda rysuje inną część utworu (wyrażenie własnego zdania), które następnie łączone są w jeden obraz
- pyt. Czy każdy w klasie może gra pierwsze skrzypce?
Czy każdy może być solistą?
Czy wolno nam mieć własne zdanie?
Wnioski; Każdy w klasie jest ważny, każdy może ,,grać pierwsze skrzypce , jednak musi pracować razem z zespołem klasowym
25-29 października KLASOWA ORKIESTRA, CZYLI ĆWICZENIE CZYNI MISTRZA
- wysłuchanie utworu ,,Marsz Radezkiego" J. Straussa
- przygotowania do koncertu, dobór instrumentów
- zapoznanie z zapisem nutowym utworu
-zaprezentowanie i wyjaśnienie zapisu utworu na potrzeby klasy
- próby orkiestry
- rozmowy na temat ,,Czy utwór od razu brzmiał pięknie?", ,,Czy mamy prawo popełniać błędy?", ,,Co robić, aby orkiestra zagrała najpiękniej jak potrafi?", ,,Co można zrobić, gdy niektórym instrumentom zdarza sie zagrać nierówno?" ,,Co możemy zrobić, gdy wśród nas zdarzą sie konflikty?"
- koncert klasy 1B

EWALUACJA

Oceny podjętych działań dokonam poprzez:

• analizę wytworów uczniów (plastycznych i muzycznych),
• obserwację zaangażowania uczniów i ich umiejętności współpracy w grupie rówieśniczej
• wywiad grupowy
• ankieta ewaluacyjna dla uczniów (odpowiedzi do pytań w formie kolorowych światełek)
• fotorelacje na stronie internetowej szkoły.
• nagranie video z prób oraz klasowego koncertu

W listopadzie przeprowadzona zostanie ankieta wśród uczniów. Ewaluacja działań uczniów w ramach realizacji innowacji będzie miała na celu dostarczenie nauczycielowi informacji o przystępności i efektywności prowadzenia zajęć oraz rzeczywistemu wpływowi podjętych działań muzycznych na kształtowanie odpowiednich postaw społecznych uczniów.
Wyniki ewaluacji zostaną opracowane w formie sprawozdania.

Opracowanie: Beata Skubaczewska