Scenariusz imprezy z okazji Dnia Języka Ojczystego

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego corocznie obchodzony jest 21 lutego i został ustanowiony przez UNESCO 17 listopada 1999 roku. Data święta stanowi upamiętnienie tragicznego wydarzenia w Bangladeszu, gdy w 1952 roku pięciu studentów zginęło podczas demonstracji, domagając się uznania języka bengalskiego jako języka urzędowego. Wiele języków na świecie zagrożonych jest wyginięciem i według szacunków UNESCO, prawie połowie z 6000 języków grozi zapomnienie w ciągu kolejnych 2-3 pokoleń.
Przesłanie dla Polaków jest jedno – dbajmy o swój, najpiękniejszy na świecie, język ojczysty.

Temat zajęć: Zabawy językowo- literackie pod hasłem : „Mówimy wyraźnie”

Grupa wiekowa: 3,4,5,6- latki

Cel e:
• uwrażliwienie na piękno języka ojczystego,
• kształtowanie świadomości językowej małych Polaków
• propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny
• docenianie gwary jako bogactwa języka ojczystego
• uświadomienie roli używania w codziennym życiu zwrotów grzecznościowych
• poznanie utworów polskich poetów dziecięcych

Przebieg:

1. Słuchanie piosenki o mowie ojczystej pt: „Moja ojczyzna” https://www.youtube.com/watch?v=2SZBeBUM3Mk

2. Wysłuchanie wiersza Małgorzaty Strzałkowskiej: „Reguły dla gaduły” -wyjaśnienie co to jest język ojczysty, jak powinniśmy się nim posługiwać- używać form grzecznościowych, mówić wyraźnie, nie używać wulgaryzmów, brzydkich słów

Dbaj o swój język i mów poprawnie.
Ładnie, wyraźnie oraz dokładnie.
Bo kto nie ćwiczy często języka,
Ten się w mówieniu potem potyka.

Kiedy z tym miewasz jakieś kłopoty,
To się natychmiast bierz do roboty!
A, że nasz język bywa ciekawy,
Czeka Cię przy tym mnóstwo zabawy.

Wymawiaj słowa bardzo starannie.
Nawet, gdy zmywasz lub siedzisz w wannie.
Z wielkim zapałem ruszaj ustami,
I razem ze mną ciesz się słowami.

3. Oglądanie krótkiego filmu edukacyjnego „O języku polskim” https://www.youtube.com/watch?v=YCeWtFeLnrU

4. Łamańce językowe- wyraźne wypowiadanie przez dzieci zdań(młodsze grupy)
• W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie.
(J. Brzechwa)
• Czesał czyżyk czarny koczek, czyszcząc w koczku każdy loczek.
Po czym przykrył koczek toczkiem, lecz część loczków wyszła boczkiem.(M. Strzałkowska )
• Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
• Stół z powyłamywanymi nogami.
• Szedł Sasza suchą szosą.
• W czasie suszy szosa sucha.
• Jerzy nie wierzy, że na wieży leży gniazdo nietoperzy
• Mała muszka spod Łopuszki chciała mieć różowe nóżki,różdżką nóżki czarowała, lecz wciąż nóżki czarne miała.
• Szły pchły koło wody, pchła pchłę pchła do wody i ta pchła się popłakała, bo ją druga pcha popchała.
• Wyścigowa wyścigówka wyścignęła wyścigową wyścigówkę numer sześć.
Źródło: Polszczyzna.pl
5. Zabawa rytmiczna: „Jestem mały, wiele umiem” https://www.youtube.com/watch?v=v4YZ-nJuQKM
6. Co to jest gwara?- wyjaśnienie dzieciom, że mimo, iż mieszkamy w Polsce, to w różnych rejonach naszego kraju słowa wymawiamy inaczej.
Przykłady:
• Krakusi wychodzą "na pole". W innych regionach Polski idzie się "na dwór".
• Kujawiacy i Poznaniacy mówią bryle. W innych regionach to okulary.
• Ślązacy powiedzą- kołaczyki, mieszkańcy Wielkopolski, że szneki. Ważne, żeby drożdżówki były smaczne, prawda?
• W większości regionów Polski mówi się "kapcie". Na Śląsku i w Wielkopolsce funkcjonuje określenie "laczki", na wschodzie mówi się "ciapy", a w Częstochowie "chapcie".
• Ziemniaki? A może "pyry", jak w Poznaniu? Albo śląskie kartofle? Górale mówią że to grule. Kaszubi że to "bulwy".
• Mątewka to przyrząd kuchenny wykorzystywany najczęściej do mieszania składników surowego ciasta. Na Śląsku mówi się na to rogolka, w Poznaniu kwirlejka, koziołek na Kujawach, kołotuszka na wschodzie.
Źródło: Onet.pl wiadomości

7. Mówimy po Kujawsku- wypowiadanie zdań/wierszyków w gwarze kujawskiej(dzieci z zerówek)
8. Krzyżówka online- rozwiązywanie haseł https://www.youtube.com/watch?v=GGwk39p_PNg
9.Podsumowanie – wykonanie plakatów do wierszy polskich poetów

Zerówki:
J. Tuwim: Abecadło
Wł. Bełza Abecadło o chlebie
M. Konopnicka: Czytanie

Grupa starszaków:

J. Brzechwa: Entliczek-pentliczek
Wanda Chotomska: Twój dom

Grupa maluszków:

M. Konopnicka: Pojedziemy w cudny kraj
Wł. Bełza :Katechizm polskiego dziecka

Do posłuchania i wykorzystania na różne zajęcia: Rymowanki i wierszyki- https://www.youtube.com/watch?v=Lk2IuL8qOvA
Opracowała: Bożena Wichrowska