Konspekt lekcji na podstawie opowiadania Kazimierza Szymeczko “Podziemne miasto” - Mały Powstaniec z Warszawy

Temat: Mały Powstaniec z Warszawy
Lekcja na podstawie opowiadania Kazimierza Szymeczko “Podziemne miasto”

Cele: Rozwijanie umiejętności odbioru dzieł literackich, a przez nie przybliżanie rozumienia człowieka i świata.
Uczeń:
redaguje wypowiedź uzasadniającą własny pogląd;
buduje wypowiedzi z perspektywy świadka i uczestnika wydarzeń;
potrafi w sposób empatyczny wczuć się w inną postać;
planuje i tworzy rzeźbę głównego bohatera;
rozumie, że wolność jest wartością, dla której warto poświęcić życie;
rozumie przeszłość własnego kraju (powstanie warszawskie)
Cele ścieżki edukacyjnej: Wychowanie patriotyczne i obywatelskie. W obronie Ojczyzny.
Metody i techniki pracy: pokaz, drama – rzeźba, scenka dramowa,
Formy pracy: indywidualna i grupowa.
Pomoce dydaktyczne: reprodukcja przedstawiająca Pomnik Małego Powstańca w Warszawie; tekst opowiadania Kazimierza Szymeczko “Podziemne miasto”, zestaw pytań potrzebnych podczas tworzenia rzeźby, wiersz “Pomnik Małego Powstańca” Tadeusza Szurka
Czas: 45 min

Przebieg lekcji

1.Uzasadnienie tytułu opowiadania Kazimierza Szymeczko “Podziemne miasto”. Przeczytanie kilku prac uczniów.
2.Uświadomienie celów lekcji i zapisanie tematu.
3.Pokaz reprodukcji przedstawiającej Pomnik Małego Powstańca w Warszawie. Przekazanie przez nauczyciela informacji nt. pomnika / zał. 1/
4.Szukanie podobieństw między Małym Powstańcem a “Orlikiem” z opowiadania Kazimierza Szymeczko.
Wspólne zredagowanie notatki do zeszytu /zał. 2/
5.Budowanie rzeźby głównego bohatera opowiadania “Podziemne miasto”. Podział klasy na grupy i praca według schematu /zał. 3/
Uczeń przyjmuje określoną pozycję zastygając w bezruchu. Ważna jest wymowa ciała, gest, mimika. Sytuację uzupełnia się odpowiadając na postawione w zał. 2 pytania.
Uczeń wczuwa się w “Orlika” i buduje wypowiedzi z perspektywy uczestnika wydarzeń.
Model – rzeźba bohatera jest podstawą do zbudowania sceny, w której każdy uczeń z grupy “wszedł w rolę” uczestnika wydarzeń powstańczych /np. Podporucznik, Wartownik itd./
6.Prezentacja pracy poszczególnych grup. Ogólne omówienie scenek przez nauczyciela. Dokonanie oceny.
7.Zadanie domowe:
Kartka z pamiętnika.
Przedstaw w narracji pierwszoosobowej kolejny dzień z życia Witka.
8.Odczytanie wiersza “Pomnik Małego Powstańca” Tadeusza Szurka

Załącznik 1
Pomnik Małego Powstańca w Warszawie
To wzruszający pomnik, który jest hołdem dla najmłodszych uczestników powstania warszawskiego. Stoi przy murach warszawskiej starówki, na resztkach baszty obronnej. Przedstawia on żołnierza – dziecko i upamiętnia on bohaterską walkę warszawiaków podczas powstania warszawskiego. Pomnik zaprojektował Jerzy Jamuszkiewicz w 1946 roku, jego uroczyste odsłonięcie nastąpiło 1 października 1983 roku. Autor ofiarował go warszawskim harcerzom. Za pomnikiem umieszczono tablicę, na której wyryto słowa, będące cytatem z jednej z najsłynniejszych piosenek okresu powstania: „warszawskie dzieci pójdziemy w bój, za każdy kamień twój stolico damy krew”.

Załącznik 2
Witek to kilkuletni chłopiec, który w czasie powstania warszawskiego pełni funkcję łącznika. Pod pseudonimem “Orlik” przenosi rozkazy w ostrzeliwanej przez Niemców Warszawie. Z torbą pełną przesyłek odważnie przedziera się przez barykady. Działa w małym sabotażu. Wspólnie z innymi harcerzami z Szarych Szeregów stoi murem przeciwko okupantowi, walczy o godność, o wolność, o życie. Dla takich jak on bohaterów odsłonięto w Warszawie po wielu latach wzruszający Pomnik Małego Powstańca .
Załącznik 3
Budując rzeźbę Witka, spróbujcie odpowiedzieć na następujące pytania:
Co robisz w tej chwili?
O czym myślisz?
Co widziały, widzą twoje oczy?
Co słyszały, słyszą twoje uszy,
Co jadły twoje usta?
Czego dotykały twoje dłonie?
Po czym chodziły twoje stopy?
Co czuło twoje serce?
Co chcesz powiedzieć?

Załącznik 4
Pomnik Małego Powstańca
Na murach Starego Miasta stanął pomnik skromny,
niewspółmierny do chwały ogromnej.
Pomnik powstańca małego, z twarzą jakże dziecinną, zamyślonego.
Symbol Dzieci Warszawy,
ginących bohatersko, nie dla sławy.
Walczyli jak na prawdziwych mężczyzn przystało.
Bronili życia i honoru stolicy,
z bronią w ręku, opierając się germańskiej dziczy.
Oddali swe życie dla Ojczyzny w ofierze,
nie mieli dzieciństwa ci mali żołnierze.
Padali od kul, jak kamienie na szaniec,
mając za nic wroga, odważni bez granic.
Młodości swej nie przeżyli.
Zginęli za nas, a przecież pomiędzy nami byli.
Niech więc ten pomnik, choć taki skromny,
stoi dla pamięci potomnych.
Tadeusz Szurek

OPRACOWAŁA:
Katarzyna Chrząszcz, Mnich